عوامل مختلفی برای سیگاری شدن وجود دارد که برای هر فرد باید دلیل متفاوتی را پیدا کرد. اگر چه بعضی از دلایل نسبت به بقیه رایج تر هستند. افرادی که مدت زمان طولانی است سیگار می کشند، معمولاً سیگار کشیدن را از دوران نوجوانی و به دلیل دوست ناباب یا والدین سیگاری شروع کرده اند.یکی از علل روانی سیگار کشیدن این است که برخی افراد نیز سیگار را فقط از روی کنجکاوی شروع کردند و می خواستند حس و حال مربوط به سیگار کشیدن را متوجه شوند و در نتیجه دیگر نتوانستند آن را کنار بگذارند و علاوه بر آن صنعت تنباکو میلیون ها دلار خرج تبلیغات برای این محصولات می کند تا روی جامعه تاثیرگذار باشد.مهم ترین دلایل سیگاری شدن از نظر روانشناسی چیست ؟
علل گرایش به سیگار
گرایش به مصرف سیگار ، موضوعی پیچیده با دلیل های متعدد است که به ابعاد شخصیتی فرد و گروه های اجتماعی و اقتصادی مرتبط است. به عبارت دیگر هیچ فرد سیگاری یک شبه سیگاری نمی شود، بلکه دلایل متعدد از دوران جنینی به بعد دست به دست هم می دهند تا در نهایت یک فرد سیگاری را به وجود آورند. عوامل خانوادگی، گروه همسالان و باورهای اشتباه از جمله مهم ترین عوامل سوق دهنده فرد به سمت مصرف سیگار هستند که در ادامه به طور مفصل در مورد هر یک از این عوامل صحبت خواهد شد.
1. خانواده
خانواده به عنوان اولین و امن ترین کانون ایمنی بخش به فرد می تواند نقش مهمی در شکل گیری یک شخصیت سالم یا ناسالم اجتماعی داشته باشد. به عبارت ساده تر خانواده همانطور که با حمایت های خود می تواند فرزند را در مسیر موفقیت و کسب افتخارات بزرگ قرار دهد، به همان نسبت با ایجاد فشار روانی سبب بروز اختلالات روانی و ناسازگاری های اجتماعی در وی می شود. و به عنوان مهم ترین علل گرایش به سیگار شناخته می شود. نوجوان برای رهایی از فشارهای خانواده به دنبال راه چاره می گردد و چه بسا به مصرف سیگار، الکل یا مواد مخدر دیگر روی بیاورد.
والدین به عنوان الگوی نوجوان می توانند سهم زیادی در گرایش او به سمت مصرف سیگار داشته باشند. وقتی نوجوان یا جوان در خانواده ای زندگی می کند که هر دو والد یا یکی از آن ها آزادانه سیگار می کشد و به واسطه آن احساس سرخوشی دارد، نسبت به مصرف این ماده ترغیب می شود. به ویژه وقتی والد مصرف کننده قهرمان رویایی فرزند باشد این الگو پذیری دو چندان خواهد شد.
2. گروه هم سالان
روانشناسان معتقدند که داشتن دوستان سیگاری در دوران نوجوانی و جوانی از مهم ترین و خطرناک ترین علل گرایش به مصرف دخانیات از جمله سیگار خواهد بود. اگر نوجوان برای ورود به گروه هم سالان و پذیرش از جانب دوستان خود به سیگار کشیدن تشویق شود. زمینه برای گسترش ابعاد خطر آفرین این معضل اجتماعی فراهم خواهد شد. چه بسا نوجوان در آستانه تباهی قرار می گیرد.
3. باورهای اشتباه
باور به تاثیر سیگار در رهایی از تنش ها و فشارهای روانی، جمعیت زیادی را به مصرف این ماده پر خطر سوق می دهد. بین مصرف نخستین نخ سیگار تا سیگاری شدن یک دوره پنهان 3 ساله وجود دارد. به این معنی که وسوسه ناشی از مصرف نخستین سیگار می تواند تا مدت ها در وجود فرد پنهان بماند و مانند خاکستر زیر آتش با اولین جرقه شعله ور گردد.
4. رسانه های جمعی
یکی از علل گرایش نوجوان یا جوان به سمت مصرف سیگار، تقلید از هنرپیشه یا شخصیت اجتماعی محبوب اوست. در رسانه های نمایشی همچون سینما و تلویزیون هنر پییشه ها به راحتی سیگار می کشند بدون اینکه مانعی وجود داشته باشد. به همین دلیل رفتار کردن مثل قهرمان فیلم ها و سریال ها برای تماشاگران بسیار جالب و لذت بخش خواهد بود. در دسترس بودن آسان و همچنین قیمت ارزان سیگار نیز از عواملی هستند که در این مسیر به فرد کمک می کنند تا به راحتی از هنر پیشه ها تقلید نمایند.
5. عوامل روانی
یک شخصیت سالم می داند که سیگار به طور موقت و بر اساس تلقین های شخص مصرف کننده خاصیت کاهش دهنده نوسانات خلقی را دارد. این در حالیست که افراد سیگاری فکر می کنند در نتیجه مصرف سیگار، رفتار بهتری از خود نشان می دهند و در برقراری روابط جنسی موفق تر عمل می کنند. افسردگی، اضطراب و فشارهای روانی عواملی هستند که فرد را به مصرف سیگار ترغیب می کنند.
چرا ترک سیگار سخت است ؟
پاسخ روشن است؛ نیکوتین همان چیزی است که در دخانیات وجود دارد و باعث اعتیاد و در عین حال سختی ترک آن می شود. دلیل عدم ترک سیگار و استفاده از دخانیات بدون دود، عمدتاً به دلیل وجود نیکوتین در محصول است.نیکوتین و سایر مواد شیمیایی از طریق ریه ها در خون جذب می شوند و به سرعت در قسمت های دیگر بدن پخش می شوند.نیکوتین هنگامی که به مقدار کم مصرف شود، می تواند باعث احساس سرخوشی و دلپذیری شود و می تواند مصرف کننده را از هرگونه فشار و احساس ناخوشایندی که ممکن است با آنها روبرو سازد، دور کند.نیکوتین مانند سایر داروهای اعتیاد آور عمل می کند.
این سیستم پاداش مغز را با دوپامین بیش از حد بارگذاری می کند و احساس سرخوشی را به افراد می دهد.نیکوتین ظرف چند ثانیه به مغز می رسد و اثر گذاری خود در بدن را به سرعت آغاز می کند. مانند همه مسائل مربوط به سوء مصرف مواد، بدن افراد سیگاری با استفاده از نیکوتین سازگار می شوند و برای بدست آوردن اثرات مورد نظر باید مقدار دخانیات مورد استفاده خود را افزایش دهند.این باعث افزایش مقدار نیکوتین در خون می شود. افراد سیگاری به سرعت به این ماده وابسته می شوند و در صورت قطع سیگار، بسیاری از علائم ترک جسمی و روانی را متحمل می شوند. این علائم ترک استفاده از مصرف کننده را دشوارتر و مشکل تر می کند.
رابطه اختلالات روانی با میزان وابستگی نیکوتین
نیکوتین در کوتاه مدت باعث کاهش استرس شده اما در درازمدت باعث افزایش استرس می شود. نیکوتین موجود در سیگار می تواند سبب تغییر پاسخ مغز در سیستم پاداش دهی و مجازات شود و همچنین افزایش مصرف سیگار ، سبب تغییرات روانی در افراد به دلیل تداخل نیکوتین با سلول های مغز می شود.سیگار کشیدن و مصرف توتون و تنباکو می تواند خطر ابتلا به اسکیزو فرنی و سایر بیماری ها و اختلالات روانی را تشدید کند. نیکوتین موجود در سیگار با افزایش اثر آزاد شدن ماده شیمیایی دوپامین در مغز سبب توسعه روان پریشی در افراد می شود. ترشح دوپامین اضافی در مغز بهترین توضیح برای تغییرات بیولوژیکی در مغز و بروز بیماری اسکیزو فرنی است. ماده شیمیایی دوپامین نقش مهمی در بروز و کنترل احساسات مغز دارد.
بررسی معایب و مزایای نداشتن فرزند
