تغییرات رنگ پوست باعث ایجاد مشکلات روحی و اجتماعی در افراد شده و به خصوص در کسانی که به دلیل نوع شغل خود تماس چهره به چهره و مستمر دارند میتواند موجب افسردگی یا تاثیر گذاری بر فعالیت فرد شود.از این رو شناخت علل این اختلالات رنگدانه ای و درمان صحیح آنها بسیار مهم است و گاه درمانهای ناصحیح میتواند مشکل بیمار را زیادتر کند.
مهم ترین عواملی که می تواند موجب بد رنگی پوست شود، بیماری های مزمن، غم، ترس، ناامیدی، نفرت، حسد، زیاده روی در نزدیکی با همسر و استفاده بیش از حد از مسهل هاست. یکی از کارهایی که به تازگی شایع شده خوردن سرکه سیب و عرق زیره برای کاهش وزن است. این افراد باید بدانند، مداومت بر مصرف سرکه علاوه بر آثار سوء بر معده می تواند باعث بد رنگی پوست و میل آن به تیره شدن و بروز لکه های پوستی شود. در ضمن، عرق زیره نیز با مداومت در مصرف، آثار سوئی بر باروری دارد و باعث زرد شدن و بد رنگی پوست می شود. حتی زیاد بوییدن زیره نیز می تواند تاثیر نامطلوبی بر رنگ پوست صورت داشته باشد.
از دیگر عواملی که می تواند روی میزان و کیفیت رنگدانه ها و سلولهای رنگدانه ساز تاثیر گذاشته و باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد لک های تیره صورت شوند که عبارتند از :بیماریها و اختلالات ارثی و ژنتیکی، بیماریهای سوخت و ساز سلولی ،بیماریهای هورمونی ،بیماریهای التهابی،عفونت های موضعی پوست ، عوامل شیمیا یی، دارو ها ،علل تغذیه ای شامل کمبود ویتامین ها و سوء تغذیه و بالا خره بدخیمی های پوستی.
رنگ طبیعی پوست به سه عامل ،هموگلبین ،کاروتنوئید و پیگمان ملانین بستگی دارد ،که عامل سوم عامل اصلی تعیین کننده رنگ پوست است و اختلافات نژادی و جغرافیایی در رنگ پوست مربوط به این رنگدانه است .
علل متفرقه که ملانیسم یا لک ارثی منتشر بدن و لک اطراف دهان یا لک پوست اطراف چشم و لکهای کوچک قهوه ای که در نقاط مختلف بدن ممکن است همراه یا بدون علایم دیگر باشند از علل دیگر لک تیره پوست هستند.
استفاده از عطرها و ادوکلن ها که حاوی 5- متوکسی پورالن و برگاموت هستند اگر پس از استعمال روی پوست در معرض نور آفتاب قرار گیرند باعث لکهای تیره در پشت گوش، گردن و صورت میشوند. لک های شغلی نیز در اثر تماس با ترکیبات حاوی تار مانند آسفالت و روغن های معدنی و تماس با نور آفتاب بوجود می آیند.
شاید با دیدن قسمت های رنگ رفته ی پوست احساس نگرانی کنید. با بالا رفتن آمار ابتلا به سرطان پوست بهتر است همیشه مواظب تغییر رنگ پوست خود باشید. در بسیاری از موارد، تغییر رنگ پوست برای سلامت عمومی مضر است و می تواند آزاردهنده باشد. تغییر رنگ پوست دلایل مختلفی دارد و گاهی اوقات می تواند علامتی برای موقعیت های خطرناک بعدی باشد.
انواع تغییر رنگ پوست
پوست معمولی دارای رنگ یکدست و هموار است. در نواحی پرآفتاب پوست ها تیره تر و برنزه هستند و کف دست و پا روشن تر به نظر می رسند. بااین حال ممکن است متوجه این موارد بشوید:
- بخش های تیره تر پوست (هیپرپیگمانتاسیون) که خشک و زبر هستند.
- قسمت های همواری از پوست که روشن تر هستند.
- نواحی قرمز بر روی صورت
- قسمت های تیره تر یا روشن تر که در اثر بریدگی، خراش، جای جوش ها و یا جراحت های دیگر بوجود آمده است.
تیره شدن پوست
تیره شدن پوست یا هیپرپیگمانتاسیون دلایل مختلفی دارد. تشخیص آن به مکان ایجاد شدن تیرگی، چگونگی ظاهر پوست، احساس خارش یا درد و شرایط فردی بستگی دارد. علل بیماری شامل:
- استاز وریدی: این اصطلاح کاهش سرعت جریان خون به ویژه در پاها را توصیف می کند. این بیماری در افرادی که مبتلا به نارسایی احتقانی قلب هستند و یا آنهایی که رگ های واریسی دارند بروز می کند. اثری که این بیماری بر روی پوست می گذارد را درماتیت استاز می نامند. علائم و نشانه های آن شامل ورم پا، جای رخم و زخم های عمیق و زخیم شدن و تیره شدن تدریجی پوست است. این تغییر رنگ در قوزک پا رایج است. استفاده از شلنگ های فشرده سازی برای کاهش تورم یکی از راه های درمان است. شما می توانید برای تمرین بیشتر هنگام نشستن پاهای خود را بالا نگه دارید.
- ملاسما: تیره شدن پوست صورت را ملاسما می گویند. این بیماری بیشتر در خانم های باردار و گاهی در آن هایی که قرص ضد بارداری مصرف می کنند، بروز می دهد. خانم های جوان که پوست تیره دارند و آن هایی که در مکان های آفتابی زندگی می کنند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. استفاده از کرم های ضد آفتاب و کرم های سفید کننده ملایم راه درمان این بیماری است.
- ماه گرفتگی: اگر قسمتی از پوست برای تمام عمر تیره بماند آن را ماه گرفتگی می نامیم. خال های شیر قهوه به رنگ قهوه با خامه هستند. آن ها در هر جایی از بدن ظاهر می شوند و معمولا بی ضرر هستند. با این حال ازدیاد خال های شیر قهوه نشانه ی مشکلات ژنتیکی است و باید به پزشک مراجعه کرد.
چگونه لکه های تیره را از بین ببریم
لکه های تیره ی روی پوست نیازی به درمان ندارند، اما ممکن است برخی از افراد بنا به دلایل زیبایی شناسی بخواهند این لکه ها را از بین ببرند. پزشک می تواند کرم یا روش هایی را برای روشن شدن لکه های تیره ارائه دهد یا در بعضی موارد لکه ها را حذف نماید. روش های مداخله ای ها از کرم ها گران تر هستند و احتمالاً عوارض جانبی ایجاد می کنند، اگرچه که عملکرد سریعتری نسبت به کرم ها دارند.بهترین گزینه درمان می تواند به علت ایجاد لکه، اندازه لکه و ناحیه بدن بستگی داشته باشد.پزشک ممکن است یکی از روش های زیر را برای درمان لکه های تیره روی پوست توصیه نماید:
درمان با لیزر
انواع مختلفی از لیزر وجود دارند. رایج ترین نوع لیزر برای درمان لکه های تیره روی پوست لیزر کیو سوئیچ میباشد که از پالس شدید نور استفاده می کند. نور ملانین را هدف قرار داده و لک های تیره را از بین می برد.
میکرودرم ابریژن
در حین میکرودرم ابریژن، متخصص پوست از دستگاه مخصوصی استفاده می کند که دارای سطحی ساینده برای از بین بردن لایه بیرونی پوست است. این روش درمانی باعث افزایش رشد کلاژن جدید می شود که ممکن است به کاهش لکه ها کمک نماید.
لایه برداری شیمیایی
لایه برداری شیمیایی شامل استفاده از محلولی است که لایه های سطحی روی پوست لایه برداری کرده و باعث رشد پوست جدید می شود. لایه برداری می تواند به تدریج لکه های تیره روی پوست را محو نماید.
کرایوتراپی
کرایوتراپی روشی است که شامل به کار بردن نیتروژن مایع بر روی لکه های تیره برای منجمد کردن آنهاست و به سلول های پوستی آسیب می رساند. پوست معمولاً با رنگ روشن تر بهبود می یابد.
کرم روشن کننده پوست
کرم های روشن کننده باعث روشن تر شدن پوست می شوند. تاثیر این کرم ها معمولا تدریجی بوده و کاهش لکه های تیره چند ماه به طول می انجامد. هیدروکینون (Hydroquinone) که ماده اصلی موجود در کرم هاست از تولید ملانین در پوست جلوگیری می کند.
علاوه بر روش های درماتولوژی و داروهای تجویزی ، ممکن است که برخی از روش های خانگی نیز باعث محو شدن لکه های تیره روی شوند، در ادامه به بررسی این روش های خانگی می پردازیم.
کرم های بدون نسخه
کرم های بدون نسخه به اندازه داروهای تجویزی برای روشن شدن پوست قوی نیستند، اما ممکن است موثر واقع شوند.کرم ها و سرم ها حاوی مواد مختلفی از جمله رتینول یا آلفا هیدروکسی اسید هستند که ممکن است باعث تسریع لایه برداری و رشد جدید پوست شوند.از آنجا که برخی محصولات اثرات زیان آوری داشته باشند، در هنگام جستجو برای کرم های روشن کننده پوست، همیشه محصولات توصیه شده توسط یک متخصص پوست را انتخاب کنید.
درمان های طبیعی:
محصولاتی که دارای ترکیبات طبیعی خاصی هستند می توانند در درمان لکه های تیره کمک کننده باشند.اخیرا محققین مقاله مروری از تحقیقات آزمایشگاهی منتشر کرده اند و طی این تحقیقات از محصولات طبیعی برای درمان لکه های تیره پوست استفاده نموده اند. محققین این بررسی را بر روی ترکیبات طبیعی ای انجام دادند که شامل نیاسین آمید ( نوعی ویتامین ب۳)، سویا، عصاره ی شیرین بیان و توت سفید است.
هرچند که این مطالعات محدود بوده اما محققین معتقدند که این درمان های طبیعی اثرات ثمربخشی در درمان تیرگی پوست داشته اند. نتایج یک تحقیق در سال ۲۰۱۷ نشان داده است که استفاده از ژل آلوورا بر روی پوست می تواند بعد از ۵ هفته تیرگی پوست بر اثر ملاسمای بارداری را کاهش دهد.
محصولات آرایشی:
اگرچه که استفاده از محصولات آرایشی باعث روشن شدن پوست نخواهد شد، اما می تواند تیرگی ها را بپوشاند. می توان از یک کانسیلر با پایه ی کرم برای کاهش ظاهر لکه های تیره استفاده کرد.