چه دارویی را با چه غذایی نباید خورد؟

تا به حال شده قرصی را همزمان با داروی دیگر یا خوراکی خاصی مصرف کنید و بعد دچار افت یا افزایش فشار خون، حالت تهوع، سردرد، معده درد و ... شوید؟ یا اینکه پس از گذشت مدتی متوجه شوید دارویی که می‌خورید تاثیری که باید داشته باشد را ندارد یا برعکس، بیش از حد تاثیرگذار است؟ اگر چنین تجربه‌هایی را داشته‌اید، باید بدانید مصرف همزمان بعضی داروها با یکدیگر یا غذاهای خاص می‌تواند عوارض مختلف و حتی بسیار خطرناکی داشته باشد! برخی مواد غذایی با داروها تداخل دارند و ترکیب آن ها می تواند برای سلامتی مضر باشد اما بسیاری از مردم در این باره اطلاعی ندارند. علاوه بر این مصرف هر دارو قوانین خاصی دارد که نباید در مصرف دوز آن زیاده روی کرد. این قوانین در رژیم غذایی ما هنگام مصرف دارو نیز اعمال می شوند و اهمیت ویژه ای دارند. اگر در ادامه این مطلب با ما باشید به شما خواهیم گفت کدام دارو را با کدام غذا نباید بخورید و از چه داروهایی با هم نباید استفاده کنید.

برخی از داروها با مواد غذایی که با آن ها می خورید تداخل دارند و این خوردنی ها ممکن است تاثیر داروها را از بین ببرند یا برای سلامت بدن مضر باشند.

بیماران مبتلا به آسم، برونشیت و سایر بیماری های مربوط به ریه از این نوع داروها استفاده می کنند. اگر از این قبیل داروها مصرف می کنید، باید بدانید که بهتر است مصرف نوشیدنی ها و غذاهای حاوی کافئین را محدود کنید:

این داروها اثر تحریک کننده ای بر سیستم عصبی دارند و بنابراین برای جلوگیری از این امر باید مصرف کافئین را محدود کنید.

در مصرف داروی تئوفیلین نیز مراقب باشید زیرا کافئین سمیت این دارو را افزایش می دهد.

همچنین از مصرف غذاهای چرب نیز دوری کنید زیرا باعث افزایش جذب بیولوژیکی تئوفیلین می شود.

داروهایی که فشار خون را کاهش می دهند برای بهبود و پیشگیری از بیماری های قلبی و کلیوی مناسب هستند و شامل داروهایی چون:کاپتوپریل، انالاپریل، فوزینوپریل و رامیپریل می شوند.
این داروها با باز شدن رگ های خونی، نارسایی قلبی را درمان می کنند بنابراین جریان خون با کارایی بیشتری انجام می شود.

شما باید از مصرف این داروها با غذاهای غنی از پتاسیم خودداری کنید زیرا:

این دارو ها میزان پتاسیم در خون را افزایش می دهند و در نتیجه پتاسیم اضافی می تواند منجر به نامنظم شدن ضربان قلب و تنگی نفس شد و بنابراین بهتر است مصرف موز، سیب زمینی، سویا و اسفناج را محدود کنید.

داروهای ضد آریتمی شامل طیف وسیعی از دارو ها (مانند دیگوکسین) می شوند که برای بهبود و پیشگیری از نارسایی قلبی استفاده می شوند.

این مشکل در صورتی رخ می دهد که شما انواع محصولات غنی از گلیسریزیک مانند شیرین بیان را مصرف کنید. این ماده همچنین در شکلات و شیرینی نیز وجود دارد و مصرف آن ها باید محدود شود:

ترکیب آن ها با دیگوکسین می تواند ضربان قلب را نامنظم کرده و یا حتی باعث حمله های قلبی شود.

فیبرهای غذایی باعث کاهش اثربخشی این دارو می شوند بنابراین باید 2 ساعت قبل یا بعد غذا مصرف شوند.

همچنین برخی گیاهان مانند گل راعی و برگ سنا بر کارایی دیگوکسین تاثیر می گذارند.

عصاره گیاهان شیرین بیان همچنین میتواند با داروهای دیگر از جمله انسولین، داروهای ضد افسردگی خاص، داروهای ضدبارداری خوراکی، داروهای رقیق کننده خون و برخی دیگر از داروها تداخل داشته باشد.

افراد دارای فشار خون بالا نباید با داروی کاهنده فشار خون، شیرین بیان مصرف کنند زیرا شیرین بیان حاوی «گلیسیریزین» است؛ ماده ای که فشار خون را افزایش می دهد بنابراین مصرف همزمان آن با داروی کاهنده فشار خون می تواند تاثیر دارو را کاهش دهد و فشار خون را در سطح خطرناکی بالا نگه دارد. افرادی که از داروهای مهارکننده ACE (کاهنده فشار خون) مثل «انالاپریل» و «کاپتوپریل» استفاده می کنند نباید از نمک پتاسیم (استفاده کنند زیرا مهارکننده های ACE خود باعث افزایش اثر پتاسیم در بدن می شوند و زیاد بودن پتاسیم سبب سکته می شود.
مصرف همزمان این داروهای کاهنده فشارخون با انار نیز اثر دارو را افزایش می دهد و می تواند باعث سبکی سر یا سرگیجه به دلیل کاهش فشار خون شود.

این دارو مختص افرادی است که اضافه وزن دارند و از دیابت و بیماری های قلبی عروقی رنج می برند. برخی از نمونه های این نوع دارو عبارتند از:آتورواستاتین، فلوواستاتین، لوواستاتین، سیمواستاتین، روزوواستاتین و پرواواستاتین. بنابراین این داروها را با غذاهایی مانند مرکبات مصرف نکنید زیرا:

مرکبات به میزان قابل توجهی میزان جذب دارو را افزایش می دهند که احتمال مصرف بیش از حد دارو و بروز عوارض جانبی را نیز افزایش خواهند داد.

اثر مصرف یک قرص همراه با آب پرتقال برابر است با دوز بیشتری از دارو که با آب مصرف می شود.

این داروها از جمله وارفارین؛ برای بهبود و پیشگیری از ترومبوز استفاده می شوند. این نوع داروها را نباید با غذاهایی که رقیق کننده خون و سرشار از ویتامینK هستند مصرف کرد. هنگام مصرف این نوع داروها باید مصرف بلوبری، سیر، زنجبیل و برخی ادویه ها (به عنوان مثال فلفل کاین، دارچین و زردچوبه) را محدود کنید زیرا خاصیت ضد انعقادی داشته و با تقویت اثر وارفارین سبب خونریزی می شوند. سیر از تشکیل لخته در خون جلوگیری می کند و باعث افزایش رقت خون می شود پس بیماران مصرف کننده وارفارین نباید بیشتر از یک حبه سیر در روز مصرف کنند.
از طرف دیگرغذاهایی سرشار از ویتامین K مانند اسفناج، شلغم، کاهو، کلم پیچ، زرده تخم مرغ، نخود، عدس و بروکلی باعث کاهش کارایی این دارو می شوند. نوسانات این ویتامین در بدن می تواند وارفارین را بی اثر کند و آثار ضدانعقادی آن را کاهش دهد؛ در نتیجه احتمال شکل گیری لخته های خونی بالا می رود.
مصرف چای سبز و فرآورده های لوبیای سویا باعث کاهش اثر ضدلخته ای وارفارین و افزایش احتمال بروز لخته می شود.
مصرف فرآورده های انبه و آب آن باعث افزایش اثر ضد لخته ای وارفارین و احتمال خونریزی می شود.
مصرف فرآورده های پروبیوتیکی مانند ماست پروبیوتیک باعث افزایش تولید ویتامین K در بدن و افزایش نیاز به مصرف وارفارین خواهد شد.

داروهای پایین آورنده قند مثل گلی بن کلامید را هرگز با نوشیدنی های الکل دار مصرف نکنید زیرا باعث کاهش اثر دارو و ایجاد عوارض ناخواسته دارویی از قبیل تهوع، استفراغ، کرامپ های شکمی و سردرد می شود.

مصرف چای با داروهای حاوی آهن مثل سولفات آهن (فروس سولفات) باعث عدم جذب آهن می شود. پس افرادی که فقر آهن دارند نباید بلافاصله بعد از غذا، چای بنوشند. مصرف همزمان حبوبات، تخم مرغ و لبنیات با مکمل آهن (فروس سولفات) مانع جذب آن می شوند.

از داروهای مسکن برای درمان تورم و سردرد استفاده می شود. نمونه ای از این داروها که همه شما با آن آشنا هستید ایبوپروفن می باشد. در صورت مصرف نوشابه از مصرف این دارو خودداری کنید:

ایبوپروفن با نوشیدنی های گازدار و شیرین سازگار نیست زیرا دی اکسید کربن و اسید موجود در آن ها باعث افزایش جذب و غلظت این دارو در خون می شود. در این حالت کنترل دوز دارو غیر ممکن است بنابراین می تواند شما را در معرض خطر ایجاد اثر سمی دارو قرار دهد که به طور عمده کلیه ها را تحت تاثیر قرار خواهد داد.

کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشیدنی های کولادار میزان جذب استامینوفن را افزایش می دهد و دوز بالای این ترکیب باعث آسیب کبدی می شود.

مصرف همزمان استامینوفن با غذاهای غنی از کربوهیدرات مثل بیسکویت، خرما، مربا و... باعث کندی جذب دارو می شود.

اگر انواع داورها از جمله برخی از عوامل تغییر دهنده لیپید ها/استاتین ها را مصرف می کنید که میزان تولید کلسترول بد را کاهش می دهند یا داروی ضد اضطراب بوسپیرون، داروی ضد مالاریا کوینین، آنتی بیوتیک اریترومایسین یا تریازولام و داروهایی که برای درمان بی خوابی استفاده می شوند از مصرف گریپ فروت خودداری کنید:

مواد شیمیایی موجود در گریپ فروت در متابولیسم برخی داروها توسط بدن تداخل ایجاد می کنند که می تواند منجر به پایان دادن مقدار بیشتری از دارو در جریان خون شود. اگر از این داروها استفاده می کنید مصرف گریپ فروت می تواند احتمال بروز عوارض جانبی را افزایش دهد. اگر از این داروها استفاده می کنید بهتر است تا دو ساعت قبل و بعد از مصرف آنها آب گریپ فروت ننوشید و روی هم رفته طی روز بیش از 250 سی سی از این آبمیوه نخورید.

مصرف همزمان داروی ضدآکنه «ایزوترتینوئین» (آکوتان و دکوتان) با داروهای داکسی سیکلین، مینوسیکلین، تتراسیکلین، متوترکسات، مکمل های حاوی ویتامین A و هر نوع مکمل برای افزایش یا کاهش وزن و بدن سازی ممنوع است. در طول درمان با این دارو آب هویج (بیش از دو لیوان در روز) مصرف نکنید زیرا زیاده روی در مصرف آب هویج ممکن است باعث آسیب کبدی شود.

اگر از برخی داروهای آنتی بیوتیک از جمله تتراسایکلین سیپروفلوکساسین (آنتی بیوتیک های کینولون) و برخی از داروهای پوکی استخوان مانند آلندرونات (فوزاماکس) استفاده می کنید از مصرف شیر خودداری کنید:

کلسیم می تواند در اثر بخشی برخی داروها تداخل ایجاد کند بنابراین هرگز نباید غذاهایی غنی از کلسیم چون شیر، ماست و پنیر را با این داروها استفاده کنید. از مصرف مکمل های کلسیم نیز باید چند ساعت قبل و بعد از مصرف این آنتی بیوتیک ها خودداری کنید.

اگر از داروهای مهارکننده مونوآمین اکسیداز مانند فنلزین، ترانیل سیپرومین یا پروکاربازین مصرف می کنید که ممکن است برای افسردگی یا به عنوان یک درمان سرطان برای بیماری هاجکین یا لنفوم تجویز شود، از مصرف سوسیس خشکیده و پنیر کهنه دوری کنید:

مونوآمین اکسیداز توانایی بدن در پردازش تیرامین که در برخی از پروتئین ها به ویژه در غذاهای تخمیری و کهنه مانند سالامی پپرونی پاسترامی بیکن و پنیرهایی چون کامبرت گودا موزارلا و فتا یافت می شود، به خطر می اندازد و شما را در معرض خطر عوارض جانبی از جمله افزایش ناگهانی و شدید فشار خون، سردردهای شدید، درد قفسه سینه، ضربان قلب سریع، حالت تهوع و استفراغ قرار می دهد.

اگر از کلوزاپین استفاده می کنید از نوشیدن قهوه خودداری کنید. کافئین می تواند مقدار برخی از داروهای ضد روان پریشی را در خون افزایش دهد و شما را در معرض خطر عوارض جانبی قرار دهد.
مصرف همزمان الکل همراه داروهای آرام بخش و خواب آور باعث افزایش اثر تضعیف کننده سیستم اعصاب توسط این داروها می شود.
افرادی که از مهارکننده های MAO ( دسته ای از داروهای ضدافسردگی ) استفاده می کنند نباید همزمان با مصرف این داروها، پنیر پارمسان، گودا و بلوچیز و همچنین سوسیس و کالباس، موزهای خیلی رسیده، آووکادو، اسفناج، سس سویا و ماءالشعیر و هر چه در آن نوعی اسیدآمینه به نام تیرامین دارد، استفاده کنند زیرا ممکن است فشار خون شان به درجات خطرناکی بالا برود و آنها را دچار درد شدید قفسه سینه کند.

اغلب آنتی‌بیوتیک‌ها از جمله آنتی‌بیوتیک‌های خانواده «کینولون» مثل «سیپروفلوکساسین» و «لواکویین» در معده به کلسیم و آهن متصل می‌شوند و نمی‌توانند جذب بدن شوند. بنابراین اثرشان کاهش پیدا می‌کند و عفونت درمان نمی‌شود. پس از مصرف لبنیات، مکمل‌های حاوی آهن، قرص‌های کلسیم، قرص یا کپسول روی همزمان با این آنتی‌بیوتیک‌ها خودداری کنید. البته مصرف همزمان آنها با مواد غذایی حاوی آهن خیلی مشکل‌ساز نخواهد بود.
آنتی‌بیوتیک‌ها همچنین نباید همزمان با داروهای ضداسید معده، آبمیوه، چای و نوشابه مصرف شوند و بهتر است همراه با آب فراوان، دو ساعت قبل یا شش ساعت بعد از مصرف موارد مذکور در بالا میل شوند.

ویتامین K موجود در خوراکی‌هایی مثل کلم، کاهو، بروکلی، نخود، اسفناج، آووکادو و... می‌تواند برای کسانی که از داروهای رقیق‌کننده خون ازجمله وارفارین استفاده می‌کنند، خطرناک باشد. در واقع نوسانات این ویتامین در بدن می‌تواند وارفارین را بی‌اثر کند و آثار ضدانعقادی آن را کاهش دهد؛ در نتیجه احتمال شکل‌گیری لخته‌های خونی بالا می‌رود. پس سعی کنید هر هفته میزان مشخصی از این ویتامین را مصرف کنید. ویتامین K همچنین میزان تاثیر استامینوفن را پایین می‌آورد.

سیر از تشکیل لخته در خون جلوگیری می‌کند و باعث افزایش رقت خون می‌شود. بیمارانی که وارفارین مصرف می‌کنند نباید بیشتر از یک حبه سیر در روز مصرف کنند زیرا ممکن است باعث رقیق شدن بیش از حد خون‌شان و احتمال خونریزی در بدن‌شان شود.
مصرف چای سبز و فرآورده‌های لوبیای سویا باعث کاهش اثر ضدلخته‌‌ای وارفارین و افزایش احتمال بروز لخته می‌شود. در مقابل، مصرف فرآورده‌های انبه و آب آن باعث افزایش اثر ضد لخته‌ای وارفارین و احتمال خونریزی می‌شود.
مصرف فرآورده‌های پروبیوتیکی مانند ماست پروبیوتیک باعث افزایش تولید ویتامین K در بدن می‌شود بنابراین مصرف این‌گونه فرآورده‌ها باعث افزایش نیاز به مصرف وارفارین خواهد شد.

مصرف همزمان آب گریپ‌فروت با استاتین‌ها (گروهی از داروهای کاهنده کلسترول خون مثل لواستاتین و آتروواستاتین) باعث اختلال در عملکرد آنزیم متابولیزه کننده این داروها در بدن می‌شود؛ در نتیجه اثر دارو افزایش پیدا می‌کند.
پس اگر از این داروها استفاده می‌کنید بهتر است تا دو ساعت قبل و بعد از مصرف آنها آب گریپ‌فروت ننوشید و روی هم رفته طی روز بیش از 250 سی‌سی از این آبمیوه نخورید. آب گریپ‌فروت اثر و عوارض جانبی بعضی از داروهای دیگر را نیز افزایش می‌دهد. به‌طور کلی بهتر است همزمان با آن از مصرف داروهای مخصوص قلب، آلرژی، اضطراب، آسم، لخته‌های خونی، سرطان، سرفه، افسردگی، صرع، پرفشاری خون، عفونت، سکته‌های مغزی و قلبی خودداری کنید.

مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز با نام اختصاری MAO دسته‌ای از داروهای ضدافسردگی هستند. این داروها به‌دلیل عوارض جانبی و تداخل‌های دارویی خطرناک‌شان کمتر تجویز می‌شوند اما در درمان افسردگی و مراحل اول بیماری پارکینسون بسیار موثرند. در واقع این گروه از داروها و همچنین آنتی‌بیوتیک‌هایی مثل «لینزولید»، آنزیمی که به تجزیه «تریامین» کمک می‌کند را از کار می‌اندازند. تیرامین نوعی اسیدآمینه است که در پنیرهایی با تاریخ نگهداری بالا مثل پنیر پارمسان، گودا و بلوچیز و همچنین سوسیس و کالباس، موزهای خیلی رسیده، آووکادو، اسفناج، سس سویا و ماءالشعیر یافت می‌شود.
تیرامین اگر در بدن تجزیه نشود، فشار خون را افزایش می‌دهد بنابراین افرادی که از مهارکننده‌های MAO استفاده می‌کنند اگر همزمان با داروی‌شان از این خوراکی‌ها مصرف کنند، ممکن است فشار خون‌شان به درجات خطرناکی بالا برود و آنها را دچار درد شدید قفسه سینه کند. همچنین باید همزمان با این داروها از مصرف محرک‌های دیگر مثل کافئین خودداری کرد چون اثر دارو را افزایش می‌دهند.

مصرف همزمان قرص ضدبارداری با داروی ریفامپین (نوعی آنتی‌بیوتیک) و همچنین ترکیبات پنی‌سیلین و تتراسایکلین، فنوباربیتال، کاربامازپین، فنی‌تویین و بسیاری از ضدصرع‌های دیگر، داروهای ضدسل و داروهای ضدمیگرن باعث کاهش اثر این قرص می‌شود. علاوه بر این، قرص ضدبارداری باعث افزایش انعقادپذیری خون می‌شود و می‌تواند باعث کاهش اثر بعضی از داروهای ضدانعقاد خون همچون وارفارین شود. این قرص همچنین باعث کاهش جذب ویتامین B و اسیدفولیک می‌شود بنابراین در دوران مصرف آن نباید از منابع غنی ویتامین B مثل جگر و سبزی‌هایی با رنگ سبز تیره مثل اسفناج غافل شوید.

مصرف چای، 20دقیقه قبل از دریافت استامینوفن باعث افزایش اثربخشی این دارو می‌شود. کافئین موجود در قهوه، چای یا نوشیدنی‌های کولادار میزان جذب استامینوفن را افزایش می‌دهد اما این را هم باید در نظر داشت که دوز بالای این ترکیب باعث آسیب‌ کبدی می‌شود. مصرف بعضی داروها با نوشیدنی‌های کافئین‌دار نیز می‌تواند علائمی مانند لرزش، تعریق و لکنت در فرد ایجاد کند؛ برای مثال هرگز نباید داروهای ضدآسم مثل تئوفیلین را با نوشیدنی‌های حاوی کافئین مصرف کرد. به‌طور کلی اگر دارو می‌خورید، مصرف چای، قهوه و نوشیدنی‌های کولادار را به یک فنجان تا یک لیوان در روز کاهش دهید.