پوست یکی از اعضای مهم در زیبایی هر فرد محسوب میشود. به همین دلیل باید به درستی از آن محافظت کرد. برخی افراد به دلایل مختلف پوستی دورنگ پیدا میکنند که همین مساله روی سلامت روان آنها اثری منفی میگذارد. مسائل مختلفی میتواند در این موضوع دخیل باشد؛ از نوع پوست گرفته تا مسائل ژنتیک و همینطور منطقه آبوهوایی که در آن زندگی میکنیم، اما معمولا هموگلوبینها و ملانینها و رنگدانهها در ایجاد دورنگی پوست نقش بسزایی دارند. عوامل مختلفی میتوانند روی میزان و کیفیت رنگدانهها و سلولهای رنگدانه ساز تاثیر بگذارند و باعث تغییر رنگ پوست و ایجاد لکهای تیره صورت شوند که عبارتند از: بیماریها و اختلالات ارثی و ژنتیکی، بیماریهای سوخت وساز سلولی، بیماریهای هورمونی، بیماریهای التهابی، عفونتهای موضعی پوست، عوامل شیمیایی، داروها، علل تغذیهای شامل کمبود ویتامینها و سوءتغذیه و بالاخره بدخیمیهای پوستی. تغییرات رنگ پوست در افراد یا ذاتی یا اکتسابی است که در نتیجه تماس با نور آفتاب ایجاد میشود.
تیرگی پوست یا هایپرپیگمانتاسیون به وجود لکه های پوستی گفته می شود که نسبت به پوست مجاور خود تیره تر هستند. هایپرپیگمانتاسیون می تواند به صورت منتشر در تمام پوست نیز بوجود بیاید.تغییر رنگ پوست در هایپرپیگمانتاسیون زمانی اتفاق می افتد که تولید ملانین (رنگدانه ای که به طور معمول در پوست یافت می شود) افزایش یافته و در اثر تجمع آن رنگ پوست تیره می شود.تیرگی پوست در تمامی نژادها دیده می شود. ملاسما به هایپرپیگمانتاسیون سطوح در معرض آفتاب پوست در افراد کاملا سیاه پوست گفته می شود. بخش های تیره پوست عموما به صورت نقاط نسبتا کوچکی دیده می شوند که به آنها خال نیز گفته می شود. خال ها ممکن است در اثر نور خورشید و تجمع آسیب های پوستی در طول سالیان متمادی بوجود بیایند.انرژی پرتوهای فرابنفش نور خورشید توسط ملانین جذب می شود تا به این طریق از آسیب دیدن پوست جلوگیری شود. این موضوع نیز به نوبه خود می تواند باعث تیره تر شدن نواحی دچار هایپرپیگمانتاسیون شود.در برخی مواقع، تیرگی پوست در اثر تغییرات هورمونی (به عنوان مثال در هنگام بارداری و یا مصرف داروهای ضد بارداری) یا وجود اختلالات و بیماری های خاص نظیر ماکول های کافئولایت ایجاد می شود. تیرگی پوست شامل لکه های قهوه ای تیره یا روشن گاهی از بدو تولد در پوست وجود دارند. بیماری آدیسون (که در آن هورمون های مترشحه از غدد آدرنال کاهش پیدا می کنند) نیز گاهی سبب ایجاد تیرگی پوست می شوند.
1 . دلیل تغییر رنگ پوست،در حال استفاده از هورمون های ترکیبی برای پیشگیری هستید
یک اختراع بزرگ که زندگی ما را تغییر داده است، قرص های هورمونی مزایای زیادی دارند از جمله تنظیم دوره های قاعدگی، جلوگیری از بروز آکنه و محافظت از بروز برخی سرطان ها. با این حال هورمون های پیشگیری از بارداری می توانند مشکلی به نام ملاسما melasma ایجاد کنند، یک مشکل پوستی مزمن که سبب ایجاد رنگدانه های قهوه ای در صورت می شود. به نظر می رسد این هورمون ها به افزایش تولید ملانین کمک می کنند. ( رنگدانه ای که پوست را تیره می کند. ) متاسفانه هر دو هورمون پیشگیری از بارداری – استروژن oestrogen و پروژسترون progesterone – در این تغییر دخیل هستند و این مشکل تا زمانی که دارو را ادامه دهید ادامه داشته و تا چند سال بعد هم ممکن است به طول بیانجامد.
2 . دلیل تغییر رنگ پوست، شما باردار هستید
هورمون های بدن در بارداری تغییر می کنند و اکثر زنان تغییرات چهره و پوستشان را در این دوران تجربه می کنند. ملاسما که قبلا به نام ماسک دوران بارداری شناخته می شد هم شیوع زیادی دارد که اغلب تا یک سال بعد از بارداری بهبود پیدا می کند. اسکین تگ Skin tags ( رشد پوست اضافی نرم و بی خطر ) هم ممکن است اطراف گردن، کشاله ران و زیر بغل ایجاد شود. به دلیل افزایش گردش خون در طول بارداری ممکن است عروق خونی بسیار کوچک و لک های قرمزی روی پوست ایجاد شود. آکنه و التهاب بعد از آن هم ممکن است منجر به بدتر شدن لک های تیره روی پوستتان شود. با وجودی که استفاده از دارو در دوران بارداری توصیه نمی شود ول برخی درمان های موضعی بی خطر مانند اسید های میوه و آزولیک اسید azelaic acid برای پیشگیری از افزایش آکنه ها مورد استفاده قرار می گیرند. تغییرات پوستی در طول بارداری اغلب بعد از زایمان حل می شوند.
3 . دلیل تغییر رنگ پوست، مصرف بیش از حد الکل
الکل اثرات زیادی روی پوست دارد، از اثرات فوری آن مانند ایجاد رگ های خونی روی پوست که به دلیل تغییرات و آسیب های شدید به اندام های داخلی است گرفته تا تاثیرات مخرب آن روی کبد. مصرف بیش از حد الکل منجر به ایجاد رگ های عنکبوتی spider naevi روی پوست می شود که معمولا در قسمت بالاتنه مشاهده می شود. قرمزی کف دست و همچنین تیره شدن پوست دور چشم، دهان و پاها می شود. همچنین منجر به کمبود ویتامین ها و مواد مغذی و در نتیجه تیره شدن پوست و برجسته تر شدن فولیکول های مو و در نتیجه خشن تر به نظر رسیدن پوست شود. برای حفظ سلامت ظاهری پوست وجود ویتامین های A، B ، C و روی ضروری ست و در صورتی که هضم و کبد ما به درستی کار نکنند ممکن است بدن نتواند به درستی آن ها را جذب نماید.
4 . از حمام خورشیدی یا سالن های برنزه کننده استفاده می کنید
زمانی که هوا ابری است خیلی از افراد کرم ضد آفتاب استفاده نمی کنند ولی در این حالت پوست ما به خصوص صورت در معرض خطر پیری زودرس قرار می گیرد. این پیری پوست در اثر نور به دلیل وجود سه اشعه ماورا بنفش UVA/UVB و مادون قرمز A است که نه تنها باعث ایجاد خطوط ریز و چین و چروک می شوند بلکه باعث افزایش فعالیت سلول های مسئول ایجاد رنگ تیره ( ملانوسیت ها melanocytes ) و افزایش رنگدانه های پوست و ایجاد کک و مک، لک های پیری، زگیل های قهوه ای رنگ می شود. اگر فولیکول های مو آسیب ببینند منجر به بسته شدن آن ها با سلول های مرده پوست و پروتئین های آسیب دیده در نتیجه ضایعات سر سیاه و سر سفیدی به نام کمودون comedones می شود. نگرانی اصلی ما برای پیری پوست در اثر آفتاب ایجاد سرطان پوست است که روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می گذارد. اگر پوستتان مدت زیادی در معرض آفتاب قرار می گیرد بعد از 40 سالگی باید به طور منظم لک های ایجاد شده روی آن را بررسی کنید. اگر توده های رو به رشد یا زخم های ناخوشایند روی پوستتان مشاهده نمودید حتما با پزشکتان مشورت کنید.