ترس از حقارت و یا خود کم بینی در افراد می تواند مانع از این شود که آن ها بتوانند فعالیت های اجتماعی خود را به درستی انجام دهند و هر فردی در بخش از زندگی خود این مشکل را احساس خواهد کرد. این موضوع گاها آن چنان در زندگی فرد غالب خواهد شد که تمامی جنبه های زندگی اش را تحت تاثیر قرار می دهد.
چقدر خود را کمال گرا می دانید؟ احتمالا زیاد. اما آیا تاکنون دقت کرده اید که پشت پرده ی این کمال گرایی چه چیزی وجود دارد؟ اگر مثل بیشتر مردم باشید جواب شما منفی است. اما اگر نگاه دقیقی به کمال گرایی داشته باشید چه چیزی پیدا می کنید؟ شما کشف خواهید کرد که کمال گرایی فرزند مقبول یک احساس ناهشیار است که ترس از حقارت نامیده می شود. چون کمال گرایی از نظر اجتماعی یک صفت مثبت پذیرفته شده است ما وجود آن را در خود ارزیابی می کنیم. اما در کمال گرایی سخت گیرانه ترس از حقارت است که به صورت مخفیانه کنترل اعمال شخص را در دست خود می گیرد. بنابراین حتی اگر کمال گرایی مورد پذیرش قرار می گیرد اما الگویی از رفتارهای فشارزا را به ما تحمیل می کند که این اجتناب به نوبه ی خود باعث ایجاد تعویق و خودتخریبی می شود.
در واقع ترس منجر به اضطراب شده و اضطراب نیز به نوبه ی خود منجر به تولید گروهی از شرایط فیزیکی و روانشناختی نامطلوب همچون الکلیسم، سوءمصرف مواد و افسردگی می شود. هنگامی که از کامل نبودن می ترسیم با مشکل در خودانضباطی مواجه می شویم زیرا به صورت ناهشیار این پیام را به خود می فرستیم که: «ممکن است تلاش من ناکامل و یا حتی سطح پایین به نظر برسد»، پس بهتر است که تلاش زیادی را به خرج ندهم. در ضمن در حالیکه به صورت ناهشیار این پیام منفی را به خود می فرستیم با این واقعیت روبرو می شویم که کامل بودن ممکن نیست. بنابراین قبل از اینکه شروع به عمل کنیم خودانضباطی ما با آسیب و شکست روبرو شده است.
نتیجه اینکه بدون در نظر گرفتن تکلیف مورد نظر باید در هر قدمی که می خواهیم برای بهبود خودانضباطی برداریم با خود بجنگیم. «اگر کاری که به من محول شده است را کامل انجام ندهم، پس بهتر است اصلا آن را انجام ندهم»، این جنگ و تقلای درونی هرگونه تلاش و انجام تمرین های خودانضباطی را تحت الشعاع قرار خواهد داد و تا زمانی که ترس ناهشیار خود از حقارت را با این دیدگاه واقع بینانه و منطقی جایگزین کنیم که: دنبال کردن کمال گرایی همانند جستجوی زندگی جاوید است، و این یک ماموریت غیرممکن است. توصیه من این است که سریعا کاری کنید تا عزت نفس شما بر مبنای کمال گرایی قرار نگیرد.
لازم است که شخص علائم خود را بشناسد تا برای درمان اقدام کند.
انزوای اجتماعی
ناتوانی در برقراری ارتباط با دیگران
ترس از قضاوت دیگران
نگرانی در مورد ظاهر، موفقیت و خصوصیات خود
یافتن نقص در خود
نادیده گرفتن توانایی ها و موفقیت های خود
بزرگ نمایی زندگی و موفقیت های دیگران
اضطراب عملکرد
نیاز به توجه افراطی از سوی دیگران
حساسیت بیش از حد و زود رنج بودن
روانشناسان معتقدند تجربیات منفی در دوران کودکی در احساس خود کم بینی یا حس حقارت بسیار مهم هستند. برخی از عواملی که باعث احساس حقارت و خودکم‌بینی در بزرگسالی و کودکی می‌شوند، عبارتند از:
تجربیات بد اولیه: تنبیه‌های دوران کودکی، غفلت پدر و مادر یا سوء استفاده جنسی یا تنبیه‌های دوران مدرسه بسیار مهم است. کودکانی با این نوع تجربیات اغلب این باور را دارند که بد هستند و مستحق مجازات هستند.
استاندارها و انتظارات غیر واقع‌بینانه والدین: کودکان با این نوع والدین مدام احساس می‌کنند به اندازه کافی خوب نیستند، زیرا نتوانسته‌اند انتظارات دیگران را برآورده کنند. والدین خودشیفته دارای کودکانی با حس حقارت درونی و خود کم بینی هستند. چرا که کودکان آن‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند تمایلات والدین خود را برآورده کنند.
رفتارهای نامناسب گروه همسالان: باعث احساس حقارت و خود کم بینی در کودکان می‌شود. به خصوص در دوران نوجوانی، زمانی که هویت نوجوان شکل می‌گیرد. متفاوت بودن با همسالان موجب تمسخر شده و همین موضوع می‌تواند حس حقارت و حس خود کم بینی در نوجوان ایجاد کند که تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
تحسین بی‌رویه: والدینی که مدام از تشویق‌های کلامی و یا جایزه برای کنترل رفتارهای کودک خود استفاده می‌کنند کودک خود را شرطی می‌کنند. زمانی که کودک وارد اجتماع می‌شود احساس می‌کند مدام باید تشویق و تحسین دریافت کند و زمانی که محیط این شرایط را فراهم نمی‌کند باعث می شود او احساس کند چیزی در وجودش کم دارد که باید آن را تغییر دهد و او به اندازه کافی خوب نیست که محیط به تحسین و یا پاداش نمی‌دهد.
اگر نشانه های گفته شده را در خودتان می بینید وقت آن رسیده است که با استفاده از یک سری از راه کار ها و روش های درمانی ساده این مشکل را از بین برده و بتوانید در جامعه نقش خود را بهتر ایفا کنید.
یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد گذشته فرد می باشد. در واقع تروما ها و آسیب های گذشته می تواند منجر به ایجاد مشکلات شدید شود و همچنین این احساس را در شما افزایش می دهد و اولین قدم برای بهبودی این است که گذشته را فراموش کرده و سعی کنید با خاطرات خود کنار بیایید. پذیرفتن گذشته ها می تواند به شما کمک کند که زندگی بهتری در آینده داشته باشید.
برای افرادی که این احساس را دارند مهربان بودن با خود کمی سخت می باشد و این موضوع را باید بپذیرید که شما نمی توانید در مورد گذشته ماری را انجام دهید از این رو نیاز است تا آینده بهتری برای خود بسازید.
سعی کنید با افرادی که به شما احساس خوب می دهند بیش تر ارتباط برقرار کنید زیرا این افراد می دانند که چه چیزی را در این زندگی دوست دارند و با هدف بودنشان باعث می شود تا زندگی بهتری داشته باشند و این موضوع می تواند به شما نیز کمک کند.
سعی کنید یاد بگیرید که به خواسته هایی که دیگران از شما دارند و نا به جا می باشد نه بگویید. این نه گفتن ها می تواند برای شما بسیار خوب باشد و برای مراقبت از خودتان لازم است و می توانید تا حدودی این احساس حقارت را از خود دور نمایید.
یکی دیگر از کار هایی که باید در این زمینه انجام دهید این است که در کار های خود قاطع باشید و سعی کنید تا از اشتباهات و شکست های خود نترسید تا بتوانید ترس از حقارت را کنار بگذارید. سعی کنید خودباوری را در خود افزایش دهید در غیر این صورت نمی توانید به این ترس غلبه کنید.
سعی کنید با شناخت بهتر خود و توانایی هایتان ترس از حقارت را کنار گذاشته و برای داشتن یک زندگی بهتر تلاش کنید. در واقع برای این کار کافی است تا یک کاغذ بردارید و تمامی آن چه که دوست دارید و توانایی آن را دارید یادداشت کنید تا بتوانید متوجه توانایی های خود بشوید.
سعی کنید در طی روز گفتگو های کوتاهی با خودتان داشته باشید و از جملات بسیار مثبت و خوب در این میان استفاده کنید تا انرژی بسیار خوبی گرفته و کار های خود را بهتر انجام دهید.
همه ما یک سری از انتظارات بی جا از خود داریم و این مورد یکی از مهم ترین دلیل های حس حقارت می باشد و اگر دوست دارید که این مشکل را از ببین ببرید می توانید با خودتان رو راست باشید و چیز هایی که از دست شما بر نمی آید را از خودتان نخواهید.
یکی از بر ترین راه ها برای غلبه بر ترس حقارت این است که خود را در یک سری از کار ها تشویق نمایید. در واقع این امر می تواند برای شما بسیار خوب باشد و شما را وادار خواهد کرد تا کار های دیگر را با جرات و شجاعت بیش تری انجام دهید.
شاید بایتان جالب باشد که بدانید مقایسه نکردن خود با دیگران می تواند به شما کمک کند تا این حساس را از خود دور کنید. همیشه مقایسه کردن زندگی خود با دیگران کار درستی نمی باشد و در بسیاری از شرایط می تواند بسیار آسیب زا باشد.بسیاری از افراد هستند که ظاهر زندگی آن ها بسیار خوب است ولی درون آن ها از هم پاشیده می باشد و شما درون آن ها را نمی بینید بنابراین بهتر است باطن زندگی خود را با ظاهر زندگی دیگران مقایسه نکنید.
کمک گرفتن از یک فرد آشنا در این زمینه می تواند به شما این اجازه را بدهد تا بتوانید با تمامی ترس های خود رو به رو شده و متوجه شوید که این مشکل که شما برای خود بزرگ کرده اید آنچنان هم بزرگ نمی باشد. روان درمانگر یکی از روش هایی که برای شما پیشنهاد می دهد گروه درمانی می باشد که در آن محیطی امن ایجاد می شو تا شما بتوانید به بی ارزشی های خود غلبه کنید و همچنین روش دیگر به کار گرفتن CBT یا همان رفتار درمانی شناختی می باشد و در این روش درمانگر تمامی ترس های شما پیدا خواهد کرد و آن ها را اصلاح می کند تا بتوانید با حس حقارت کنار آمده و ترسی از آن نداشته باشید.
برای خوب بودن نیازی به سخت‌گیری در مورد خود نیست. مراقبت از خود را تمرین کنید. خودتان را دوست داشته باشید. با خودتان مهربان باشید. بیش از حد موقعیت‌ها را تجزیه و تحلیل نکنید. انتظار نداشته باشید که یک شبه تغییر کنید. به خود زمان دهید تا کم کم احساس خود کم بینی در وجودتان از بین برود.
