به گزارش پایگاه خبری_ تحلیلی ساعد نیوز به نقل از به گزارش ایرنا، در تمام روزهایی که هیات ایرانی به ریاست آیت الله «سیدابراهیم رئیسی» رئیس جمهور و «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امورخارجه (پس از بازگشت رئیس جمهور) در نیویورک حضور داشتند، خط رابط میان ایران و آمریکا هر روز و هر لحظه حامل پیام درخواست مذاکره مستقیم از سوی کاخ سفید بود. دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی هم چهارم مهرماه از آغاز دوباره مذاکرات پادمانی با ایران خبر داده بود. مجموع این رویدادها از سوی تحلیلگران مثبت و نشانه ای از آغاز دوباره گفت وگوهای لغو تحریم ها میان ایران و غرب ارزیابی می شد. با این وجود شک تاریخی جمهوری اسلامی به سیاست های آمریکا، اجازه پذیرش پیشنهاد مذاکره مستقیم را نمی داد و به نظر می رسد با توجه به ادعاهای منتشر شده در یکی از پایگاه های اینترنتی آمریکا نشان داد این شک چندان هم بی دلیل نبوده و جو بایدن هم نسخه دیگری از دونالد ترامپ است.
در نیویورک وین چه خبر بود؟
مواضع جمهوری اسلامی در قبال انواع و اقسام موضوعات جهان از آنچه در داخل می گذرد تا بحران اوکراین و افغانستان و گرمایش زمین، در یک سفر چند روزه هیات ایرانی به نیویورک مورد پرسش و پاسخ بود و تنها امیرعبداللهیان در بیش از ۵۰ ملاقات با رهبران سیاسی، دیپلمات ها، کارشناسان و روزنامه نگاران، به تشریح مواضع ایران پرداخت که این میان موضوع هسته ای و گفت وگوهای رفع تحریم ها از مهمترین آن بود.
الف) سیگنال های مذاکره مستقیم آمریکا
گرچه در دیدارهای وزیر امور خارجه با همتایان خود به ویژه از اروپا، موضوع برجام و مذاکرات مطرح شده اما در دو گفت وگوی رسانه ای امیرعبداللهیان با رسانه های خارجی، مواضع ایران و تازه ترین تحولات درباره پرونده هسته ای ایران تشریح شد. امیرعبداللهیان ششم مهر در گفت وگو با رادیو سراسری آمریکا (ان پی آر) درباره مذاکرات رفع تحریم ها با اشاره به گفت وگوهای مثبت و رو به جلو در وین گفت: تاکنون پیام های زیادی را با طرف آمریکایی تبادل کرده ایم. فکر می کنم درباره تضمین به درک مشترک نزدیک شده ایم. طرف آمریکایی در موضوع تضمین گام هایی را برداشته که اگر آن گام ها کاملتر شود، می توانیم به نقطه توافق برسیم.
ب) این ها واقعا دنبال توافق هستند!؟
در هر گفت وگویی امیرعبداللهیان تلاش کرد تا در پاسخ به این پرسش تکراری که با آمریکا مستقیم گفت وگو می کنید؟ تصریح کند که
- جمهوری اسلامی از نشست رو در رو با آمریکا نگرانی ندارد.
- پیام ها و سیگنال های بسیاری برای مذاکره مستقیم از سوی آمریکا فرستاده شده است.
- ایران پیش از این و در جریان مذاکرات توافق سال ۲۰۱۵ پای میز مذاکره مستقیم هم نشست، توافق هم کرد اما آن دولتی که بر سر پیمان خود نماند آمریکا بود.
- جمهوری اسلامی ایران زمانی تن به گفت وگوی مستقیم با آمریکا خواهد داد که فایده و نتیجه ای بر آن مترتب باشد.
- ایران مذاکرات غیرمستقیم از طریق هماهنگ کننده اتحادیه اروپا یا تبادل پیام را رد نمی کند.
- تهران مدت هاست به این شیوه مذاکره طولانی و طرح مرحله ای مطالبات از سوی غرب آشناست و اداره کشور را معطل آن نکرده است.
در توضیح بند شماره ۶، بهتر است بخشی از گفت وگوی امیرعبداللهیان با یکی از رسانه های غربی را درباره ویژگی های مذاکره غربی، مرور کنیم. وزیر امور خارجه ایران تشریح کرده است که ویژگی غربی ها در مذاکره با ما این است که هر مرحله می گویند این همه آن چیزی است که ما می توانستیم بدهیم. سه ماه مذاکره را طولانی می کنند بعد دوباره چیزهای جدیدی را در لیست می گذارند در حالی که همان سه ماه قبل می توانستند قرار دهند. وقتی ما این رفتار را می بینیم، می پرسیم اینها واقعا دنبال توافق هستند یا فقط دوست دارند، موضوع طولانی شود.
بازگشت آژانس به مدار منطق؟
همکاری های ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی، به دلایل عمدتا سیاسی و بر مبنای پرونده ای که بر اساس توهمات رژیم صهیونیستی گشوده بود، دچار وقفه شد. این میان هجمه رسانه ای در تلاش بود تا این توقف را به ایران نسبت داده و تبعات آن را متوجه تهران کند و این در حالی است به تصریح وزیر خارجه، ۲ درصد کل فعالیت هسته ای جهان در ایران آن هم در چارچوب صلح آمیز انجام می شود اما ۳۷ درصد بازرسی های آژانس به جمهوری اسلامی ایران اختصاص دارد. به تصریح و اذعان خود آژانس بین المللی انرژی اتمی، جمهوری اسلامی بیشترین و گسترده ترین همکاری را داشته است.
ایران این بار از زبان محمد اسلامی در وین و پیش از این هم در مقاطع مختلف، بارها و بارها بر ساختگی بودن این ادعاها تأکید و تصریح کرده است که مناطق مورد ادعایی آژانس اساساً تاسیسات (هسته ای) نیستند و امکاناتی متعلق به مردم است. این ادعاها از دیدگاه تهران، بر اساس اطلاعاتی است که از سوی عناصر سرویس های جاسوسی و ضد انقلاب در اختیار آژانس قرار گرفته و هدفی جز اختلال در پیشرفت جمهوری اسلامی ایران ندارد. رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در دیدار و رایزنی های خود با گروسی این نکات را مورد توجه قرار داد که
- جمهوری اسلامی ایران همچنان به توافق ۲۰۱۵ و اجرای کامل و غیرتبعیض آمیز معاهده عدم اشاعه (NPT) و موافقت نامه های جامع پادمان، متعهد است و اقدامات جبرانی ایران در پاسخ به نقض تعهدات طرف های مقابل صورت گرفته است.
- چنانچه دیگر طرف های این توافق با رفع همه موانع و برداشتن تحریم ها به تعهدات خود بازگردند، تداوم اقدامات اجرایی ایران با کسب مجوز قانونی از مجلس شورای اسلامی تعیین خواهد شد.
- جمهوری اسلامی ایران سابقه ای مثال زدنی در همکاری با آژانس دارد.
- ایران انتظار دارد که آژانس برای حفظ اعتبار و انسجام خود اجازه ندهد برخی از عناصر، اتهامات کهنه ای را که در سال ۲۰۱۵ بسته شده اند را به بهانه های مختلف مطرح کند.
از آن سو، امیرعبداللهیان در نیویورک و در پاسخ به پرسش های هسته ای خبرنگار نیویورک تایمز درباره تحقیقات آژانس بین المللی انرژی اتمی با بیان اینکه همکاری های ایران با آژانس ادامه دارد؛ درباره مشکل اساسی موجود بر سر راه این همکاری ها گفت: آژانس باید به وظایف فنی خود عمل کند اما رفتار سیاسی دارد و اگر از آن فاصله گیرد، ایران می تواند مسیر فنی همکاری ها با آژانس را تقویت کند، آمادگی پاسخگویی درباره سه مکان مورد ادعایی و اتهامی آژانس را نیز دارد و تردیدی نیست که با این رویکرد اتهامات مطروحه در مورد ایران برطرف می شود. این مواضع به زبان و بیانی دیگر در گفت وگو با المانیتور هم اعلام شد و امیرعبداللهیان درباره نحوه همکاری ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت: همکاری ها در چارچوب پادمان ادامه دارد و دوربین های آژانس نصب هستند و عملیات مانیتورینگ خود را ادامه می دهند اما اقدامات داوطلبانه و بیشتری که انجام داده بودیم از جمله دوربین هایی که داوطلبانه نصب بود، در واکنش به قطعنامه چهارماه پیش آژانس از مدار خارج شده است. پس از این ایستادگی ایران بر سر مواضع خود در پرونده هسته ای، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی سه شنبه پنجم مهرماه و پس از دیدار با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، از آغاز گفت وگوها با ایران در خصوص شفاف سازی مسائل باقی مانده پادمانی خبر داد. از سرگیری گفت وگوها میان ایران و آژانس زمانی اهمیت بیشتری می یابد که بدانیم، گروسی پیش از اعلام این خبر و در کنفرانسی مطبوعاتی در وین اتریش مدعی شده بود: «آژانس تلاش هایی برای تعامل با تهران برای حل و فصل مسائل باقی مانده مربوط به حضور ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در سه مکان اعلام نشده در ایران انجام داده اما از ژوئن گذشته، ایران با آژانس تعاملی نداشته است. در نتیجه، این مسائل حل نشده اند و آژانس در موقعیتی نیست که تضمین دهد برنامه هسته ای ایران منحصراً صلح آمیز است».
شروط در دسترس بودن توافق
جمهوری اسلامی ایران در روند مذاکرات لغو تحریم ها و فعالیت های هسته ای خود، موارد اشاره شده در فوق را به عنوان اصول صریح و خط قرمز خود اعلام کرده است به گونه ای که آیت الله رئیسی هم در نشست خبری خود در نیویورک تاکید کرد که موضوع بسیار مهم، رفع تحریم هاست و توافق مورد بحث اگر بدون حل و فصل پرونده های پادمانی باشد، پایدار نبوده و جمهوری اسلامی ایران همواره در معرض تهدید خواهد بود و آژانس تحت تاثیر قدرت های بیرونی و یا داخلی می تواند مانع تراشی کند. این خواسته منطقی ایران برای بسته شدن پرونده ای که هیچ دلیلی برای گشایش آن نبوده، در حالی است که جمهوری اسلامی دسترسی های فراتر از پادمان را زمانی باز خواهد گرداندکه طرف های برجامی به این توافق بازگشته و در عمل به آن متعهد بمانند.
چرا در بر همان پاشنه می چرخد؟
دعوت به مذاکره مستقیم و ازسرگیری مذاکرات با آژانس بین المللی انرژی اتمی در حالی طی هفته گذشته از سوی برخی از تحللیگران به عنوان سیگنالی مثبت ارزیابی می شد که آمریکا همچنان در موضع خود مردد و مشکوک و مبهم است. اظهارات «جان کربی» سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا درباره مذاکرات لغو تحریم ها ایران و اعلام این نکته که ما بسیار تا بازگشت به توافق و دستیابی به توافق در این زمینه فاصله داریم! یا ادعای پایگاه اینترنتی «واشنگتن فری بیکن» درباره اعلام بن بست در مذاکرات احیای برجام از سوی مقام های ارشد دولت آمریکا به کنگره نشانه هایی از این شک و مواضع دوگانه در رفتار آمریکاست که ایران را بیش از گذشته نسبت به انگیزه های آمریکا بدبین می کند. واقعیت آن است که در مسیر احیای برجام و برخلاف هجمه سنگین رسانه ای علیه ایران، این دولت دموکرات آمریکاست که برجام را به موضوعات داخلی خود، مانند انتخابات کنگره یا موضوعات داخلی ایران مانند اعتراضات گره زده و در اشتباهی استراتژیک از یک سو نگران از دست رفتن کرسی های دموکرات ها در انتخابات کنگره و از سوی دیگر منتظر اتفاقی خارق العاده! در داخل ایران به واسطه اعتراضات است! نقش پررنگ موضوعات داخلی آمریکا در مذاکرات وین آن اندازه است که امیرعبداللهیان در توصیف آن می گویدکه آنها گاهی اوقات از مشکلاتشان در درون آمریکا و کنگره می گویند. اینها مشکلات طرف آمریکایی است. من هم هر هفته به مجلس می روم و به مخالفان برجام پاسخ می دهم لذا در مورد برجام اگر طرف آمریکایی مشکل داخلی دارد، ما هم مشکل داخلی داریم ولی ما شجاعانه پای میز مذاکره آمده ایم و مذاکره می کنیم. در مسیر عدم نتیجه گیری از مذاکرات، یک عامل اساسی دیگر هم وجود دارد و آن تضمینی که ایران از دولت بایدن برای پیشگیری از تکرار اقدامات دولت پیشین وی می خواهد. موضوعی که رئیس جمهور ایران در تشریح آن گفته است: تضمین آمریکا به دلیل تجربه ای است که از رفتار آمریکایی ها داریم و این رفتار نشان می دهد یکباره از قراردادی که بسته می شود خارج می شوند و از تعهداتی که دارند و اقداماتی که باید انجام می دادند اعلام می کنند مسئولیتی ندارند. رئیس دستگاه دیپلماسی هم در این زمینه تصریح کرده است: موضوع تضمین برای ما خیلی مهم است. اهمیتش اول از همه این است که آمریکای ترامپ این وضعیت را ایجاد کرد. دلیل دوم این است آقای بایدن مخالف فشارهای حداکثری و رفتار ترامپ بود ولی مثل او، در این مدت ضمن مذاکره بطور متوسط هر ماه یک یا دو تحریم علیه ایران اعمال کرد. در تمام این عوامل ایجاد کننده بن بست، صرف نظر از پروپاگاندای رسانه ای خارجی و داخلی، مقصر اصلی آمریکاست و نباید فراموش کرد که رفتار چهل ساله واشنگتن در قبال تهران، عامل اصلی بی اعتمادی و اقدامات کنونی آن ها هم تشدید کننده آن است.
بازتاب گسترده سخنان رئیس جمهور در رسانه های جهان
