در مورد قی کردن چشم چه می دانید؟

همه ما صبح ها که از خواب بیدار می شویم، با چیزهای چسبناکی داخل چشم خود مواجه هستیم که به آن قی کردن چشم گفته می شود و یک عملکرد طبیعی در چشم هاست که البته با هدف انجام می گیرد. قی کردن چشم گاهی اوقات هم نشان دهنده مشکلی در افراد هست. در این قسمت از بهداشت و سلامت به سوال کنجکاوانه شما در مورد علت قی کردن چشم توضیح خواهیم داد.

قی چشم چگونه تشکیل می شود؟

اولین سوال در مورد قی کردن چشم این است که این ترشح چگوه تشکیل می شود. تولید ترشحات چشم یکی از کارکردهای اصلی غدد اشکی چشم است که برای سلامت این عضو بدن بسیار ضروری و حیاتی بشمار می رود. آب چشم که حاوی خلط آبکی است، توسط ملتحمه چشم تولید می شود و این مایعات چرب توسط غدد میبومی ترشح می شوند. این غدد مسئول چرب نگه داشتن چشم در طول هر بار پلک زدن هستند.وقتی این مواد توسط اشک جمع نشده و از چشم بیرون رانده نمی شوند، در گوشه چشم تجمع می کنند که همان قی چشم است.

علت قی کردن چشم

معمولا قی کردن چشم نشانه ی خطرناکی نیست، اما تغییر در غلظت، رنگ و مقدار ترشحات چشم می تواند نشانه ی عفونت یا بیماری چشمی باشد.در ادامه با برخی از بیماری های چشمیِ رایج که با قی کردن غیرطبیعی چشم همراه هستند آشنا می شویم:

۱. وَرَم مُلتحمه (Conjunctivitis)

قی کردن چشم یکی از علائم رایج در ورم ملتحمه (آماس چشم) است که در آن ملتحمه دچار التهاب می شود. ملتحمه غشایی نازک است که روی صلبیه (بخش سفید رنگ چشم) و همچنین بخش داخلی پلک قرار می گیرد.

در ورم ملتحمه، چشم دچار خارش، احساس وجود شن ریزه و همچنین سوزش و قرمزی می شود، اما علاوه بر آن زمانی که فرد خواب است، مخاطی زرد یا سبز تولید می شود که می تواند روی خط چشم کِبِره ببندد.در بعضی مواقع، میزان قی کردن چشم به حدی زیاد است که پلک ها کاملا بسته می شوند و نمی توان آن ها را باز کرد.ورم ملتحمه به سه دلیل ایجاد می شود: عامل ویروسی، باکتریایی و آلرژی.

ورم ملتحمه ی ویروسی به شدت واگیردار است و توسط عاملی ویروسی مانند ویروس تبخال ایجاد می شود. در این حالت ترشح چشم شفاف و آبکی است، اما ترکیبات مخاطی آن می توانند سفید یا زرد روشن هم باشند.

ورم ملتحمه ی باکتریایی، همان طور که از اسمش پیداست توسط عفونت باکتریایی ایجاد می شود و اگر بلافاصله درمان نشود می تواند خطرناک باشد. در این نوع عفونت، قی چشم در مقایسه با عفونت ویروسی ضخیم تر و چرکی است و به طور معمول زرد، سبز یا حتی خاکستری است. ترشحات معمولا چسبناک هستند و فرد پس از بیداری چسبندگی را به طور کامل در پلک ها احساس می کند و نمی تواند پلک خود را باز کند.

۲. سایر عفونت های چشمی

علاوه بر ورم ملتحمه، عفونت های دیگری هم وجود دارند که ترشح قی چشم را افزایش می دهند. تبخالِ چشمی (نوعی عفونت ویروسی مکرر در چشم)، کراتیت قارچی (نوعی التهاب نادر اما خطرناک در قرنیه) و کراتیت آکانتامبا ((Acanthamoeba) نوعی عفونت انگلی که به دلیل مراقبت نادرست از لنزهای تماسی یا شنا کردن با وجود لنز ایجاد می شود)، ازجمله ی این بیماری ها هستند.

قی چشم در حالت عفونی انواع مختلفی دارد، این قی می تواند شفاف و آبکی یا غلیظ، سبز و چسبناک باشد؛ بنابراین بلافاصله پس از مشاهده ی چنین حالتی به پزشک مراجعه کنید و تشخیص و درمان را شروع کنید.

۳. بلفاریت (Blepharitis)

نوعی ناهنجاری شدید در پلک است که به هر دو حالت التهاب فولیکول های مژه و تولید غیرطبیعی چربی از غدد چربیِ موجود در حاشیه ی داخلی پلک گفته می شود.

عملکرد نادرست غدد چربی چشم (MGD)، می تواند در کنار ایجاد حساسیت و علائم دردناک دیگر، باعث ایجاد قیِ کف آلود، کِبِره بستن پلک و همچنین تولید چرکِ زرد و سبز شود.

۴. گُل مژه

در گل مژه غدد چربیِ پلک مسدود می شوند که معمولا علت آن عفونت فولیکول مژه است. گل مژه که به التهاب غدد پلکی (hordeolum) هم معروف است، شبیه به جوشی است که در حاشیه ی پلک ایجاد شده باشد و معمولا با قرمزی، ورم پلک و حساسیت در آن ناحیه همراه است. چرکِ زرد، کِبِره بستن پلک و ناراحتی درهنگام پلک زدن از دیگر نشانه های گل مژه است.گل مژه معمولا خودبه خود برطرف می شود. به یاد داشته باشید که نباید چرک درون گل مژه را تخلیه کنید، چرا که خطر انتقال عفونت به سایر نواحی چشم وجود دارد.

انواع قی چشم و علل آن

• آبکی: ورم ویروسی ملتحمه، ورم آلرژیک ملتحمه، آلرژی چشم، خشکی چشم، جراحت چشم، التهاب کیسه ی اشکی (dacryocystitis).
• سخت : آماس پلک چشم (blepharitis)، ورم باکتریایی ملتحمه و سایر عفونت های چشمی، گُل مژه.
• چسبنده: گًل مژه، ورم باکتریایی ملتحمه و سایر عفونت های چشمی، زخم قرنیه، التهاب کیسه ی اشکی.
• رشته ای: خشکی چشم، زخم قرنیه، ورم آلرژیک ملتحمه، آلرژی چشمی.

ورم آلرژیک ملتحمه می تواند توسط عوامل حساسیت زایی مثل گرده ی گل ها، شوره ی سَر، گردوغبار و سایر عوامل تحریک کننده ایجاد شود. همچنین می تواند نوعی واکنش حساسیتی به آلودگی های شیمیایی، مواد آرایشی، تماس با محلول نگهداری لنز چشم و قطره ی چشمی باشد. قی چشمی که به دلیل ورم آلرژیک ملتحمه ایجاد می شود معمولا آبکی است.این بیماری برخلاف عفونت های ویروسی و باکتریایی مُسری نیست و همیشه هر دو چشم را درگیر می کند.

در چه صورت باید به چشم پزشک مراجعه نمود؟

1. اگر حجم این ترشحات به اندازه ای باشد که سبب چسبیدن پلک ها به هم می شود، نشانه عفونت چشم (کونژنکتیویت) خواهد بود.
2. در صورتی که ترشح چشمتان زیاد شود و با ماساژ گوشه داخلی چشم (در کنار بینی) چرک خارج گردد. ولی در صورتی که حجم آن کم بوده و تنها در گوشه چشم وجود دارد، طبیعی محسوب شده و اقدام خاصی نیاز نخواهد داشت.
3. قرمزی و متورم بودن پلک ها یا پوست اطراف آن
4. چشم درد
5. کاهش بینایی ، تاری دید یا دوبینی
6. وجود جسم خارجی در چشم که به راحتی برداشته نشود.
7. جراحت چشم
8. پاشیدن مواد شیمیایی به داخل چشم
9. التهاب چشم در کودک کوچکتر از یک ماه
10. ترشح تمیز و شفاف یا قرمزی چشم که بیش از یک هفته طول بکشد.
11. اگر چشم ها بعد از سه روز مداوا، بهبودی پیدا نکنند.

روش های درمان ترشحات و قی کردن چشم

• مقدار اندک و محدود ترشحات و قی کردن چشم، کاملا نرمال و طبیعی است اما اگر در رنگ، غلظت و میزان آن تغییر ایجاد شود، نشانه وجود مشکل است. اگر عفونت سبب ایجاد این ترشحات شده باشد، با مصرف آنتی بیوتیک یا قطره های استریل چشمی می توان آنها را درمان کرد.
• گذاشتن کیسه آب گرم روی چشم ها می تواند تا حد زیادی نشانه های خارش چشم و ناراحتی های عمومی آن را برطرف کند. همچنین به دفع مواد لزج و اضافی (موکوس) هم کمک می کند.
• اگر در اثر ترشحات زیاد چشم، پلک ها به هم چسبیده بودند سعی کنید با یک پنبه آغشته به آب داغ یا چای دم کشیده، روی مژه ها ضربه های آرامی وارد کنید. سپس به آرامی روی پلک بکشید تا ترشحات ِ خشک شده از روی مژه کنده شوند.

در مورد بیماری فیبروز ریوی چه می دانید؟