پایانه های عصبی در معده به گونه ای است که به هورمون های استرس منتقل شده از مغز واکنش نشان داده و این واکنش ها باعث می شود خون به قلب و ریه ها و عضلات بیشتر پمپاژ شود.معده درد عصبی یک اصطلاح عامیانه است که متخصصان در تشخیص رسمی در علم پزشکی از این اصطلاح استفاده نمی کنند.معده درد عصبی ممکن است یک واکنش طبیعی در سیستم گوارش بدن در مواقع استرس زا باشد. معده درد عصبی ریشه و منشاء جدی دیگری ندارد.معده درد عصبی و ناشی از اضطراب می تواند در هر زمانی حتی وقتی که فرد دارای هیچ گونه اضطرابی نیست رخ دهد. اما اغلب این حالت زمانی رخ می دهد که فرد دچار یک حمله عصبی می شود.در طی حملات عصبی بدن تحت فشار زیادی قرار می گیرد و باعث فعال شدن بیش از حد هورمون ها می شود. همچنین افرادی که در معرض حملات عصبی قرار می گیرند مستعد ابتلا به هیپوفنتیلاسیون هستند که این حالت ممکن است منجر به التهاب معده و متعاقب آن درد معده شود.
علائم معده درد عصبی
معده درد عصبی لزوما با درد معده همراه نیست بلکه علائم دیگری نیز می تواند داشته باشد. هرچند بسیاری از این علائم شباهت زیادی به درد معده با منشاء جسمانی دارد. به طور مثال بیماری سندروم روده تحریک پذیر دارای علائمی بسیار شبیه به معده درد عصبی است.علائم معده درد عصبی شامل موارد زیر می باشد:
- نفخ معده
- تأخیر در تخلیه معده
- حالت تهوع یا دلپیچه و احساس گرفتگی در شکم
- احساس التهاب و لرزش در معده
- احساس سوزش معده
- احساس التهاب، لرزش و ارتعاش در معده
- دلشوره
- احساس اضطراب و نگرانی
- سوء هاضمه و احساس سیری زود هنگام در حین خوردن غذا
- تکرر ادرار و دفع
دلایل معده درد عصبی
موارد زیادی می تواند منجر به حالت تهوع یا معده درد شود. ویروس ها و باکتری ها، عوامل فیزیکی اصلیِ حالت تهوع و استفراغ هستند. ولی احساسات ما، به خصوص اضطراب، استرس و هیجان نیز می توانند چنین تأثیری داشته باشند. هر یک از عوامل زیر می توانند منجر به درد معده عصبی شوند:
- اضطراب اجتماعی (social anxiety): همه ی ما در شرایطی خاص، اضطراب اجتماعی را تجربه کرده ایم، مثلا در مهمانی ای که در آن کسی را نمی شناختیم یا روز اول مدرسه یا اولین روز کاری در یک موقعیت شغلی جدید.
- اضطراب عملکردی (performance anxiety): برای نمونه، این اضطراب در هنگام صحبت کردن درجلسه ای مهم یا آماده شدن برای بزرگ ترین مسابقه ی فصل ایجاد می شود.
- استرس یا ترس: استرس یا ترس به دلیل مسائلی مانند نگرانی در مورد پرداخت اقساط وام مسکن، رفتن از شهری به شهر دیگر برای شرکت در دانشگاه یا مواجهه با فردی قلدر در مدرسه ایجاد می شود.
- هیجان بیش از حد: این نوع هیجان ها در مواردی مانند پیش از برگزاری مراسم جشن ازدواج، روز فارغ التحصیلی یا تعطیلاتی که مدت ها انتظار آن را می کشیده ایم و برای آن برنامه ریزی کرده ایم، به وجود می آید.
تأثیر احساسات بر روی معده و بدن
چرا احساسات ما گاهی موجب بیماری ما می شوند؟ زندگی ما مملو از احساسات است، احساساتی مانند خشم و شرم یا ترس و لذت. هر یک از این احساسات، واکنش های فیزیکی پیچیده ای را در ما برمی انگیزند. برای نمونه، وقتی عصبانی می شویم، ضربان قلب مان بالا می رود، آدرنالین در بدن ترشح می شود، فشار خون افزایش می یابد و ما عصبانی می شویم. به گفته ی کارشناسان این تغییرات فیزیولوژیکی و غددی عصبیِ مرتبط با احساسات، بر تمام قسمت های بدن ما، از جمله سیستم گوارشی، تأثیر می گذارد. گاهی این واکنش های فیزیکی به طور کاملا ناگهانی شروع و متوقف می شوند و بسیار شدید هستند.
به نظر متخصصان شدت این احساسات هستند که موجب تحریک بدن ما می شود و بلافاصله دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار می دهد و موجب ناراحتی هایی مانند معده درد، حالت تهوع، استفراغ و اسهال می شود. (در بلندمدت، این واکنش های غددی عصبی می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا یا بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد).
درمان معده درد عصبی
از آن جایی که معده درد عصبی ممکن است بسیار شدید باشد و احساس ناراحتی زیادی در فرد ایجاد کند؛ به همین دلیل با درمان معده درد عصبی در طب سنتی و درمان های خانگی آن آشنا می شویم.
برای درمان معده درد عصبی آب بنوشید!
افراد هنگامی که به استرس و اضطراب بیش از حد دچار می شوند، ممکن است سبب حالت تهوع و استفراغ شود که یکی از علائم سندروم معده درد عصبی است. به همین دلیل باید برای جبران آبی که از دست داده اند، بدن خود را هیدراته نگه دارند و آب و نوشیدنی های هیدراته مصرف کنند. البته بهترین زمان مصرف نوشیدنی، نیم ساعت تا یک ساعت پس از استفراغ است که باید آب و مایعات را جرعه جرعه نوشید. همچنین بهتر است تا ۶ ساعت پس از استفراغ هیچ غذای جامدی مصرف نکنید.
برای درمان معده درد عصبی از کافئین پرهیز کنید!
به صورت کلی کافئین در درازمدت ویا میزان زیاد، می تواند روی معده تاثیرات مخربی داشته باشد و معده درد عصبی را تشدید کند. برای کاهش اسید معده و عدم تحریک معده درد عصبی، بهتر است از مصرف نوشیدنی ها و مواد کافئین دار همچون قهوه خودداری نمایید. می توانید انواع دیگر نوشیدنی، همچون چای سبز که فاقد کافئین هستند را جایگزین کنید.
برای درمان معده درد عصبی استرس خود را مدیریت کنید!
همانطور که گفتیم استرس و اضطراب، سبب تحریک سندروم معده درد عصبی می شوند؛ به همین دلیل باید این حالات را مدیریت کرد. از روش هایی که برای مدیریت استرس و اضطراب استفاده می شود، می توان به تنفس عمیق، انجام ورزش های سبک، پیاده روی، ایجاد سرگرمی برای خود، تجسم مثبت زمانی که بر استرس خود غلبه کرده اید، درخواست کمک از دوستان ویا اعضای خانواده، برنامه ریزی برای رفع این مشکل، تغذیه مناسب، استراحت کردن و مهم تر از همه، انجام مدیتیشن اشاره کرد.
دمنوش برای معده درد عصبی
یکی از راه های درمان معده درد عصبی در طب سنتی، استفاده از انواع دمنوش است. این روش خانگی به آسانی ظرف چند دقیقه تا چند ساعت، معده درد افراد را بهتر می کند. از انواع دمنوش برای معده درد عصبی می توان به دمنوش نعنا ویا دم کردن چند برگ نعنا در آب اشاره کرد. نوع دیگر دمنوش برای معده درد عصبی، چایی لیمو است که برای تهیه آن می توانید از لیمو ترش یا لیمو عمانی در آب جوش استفاده کنید و این چای را تهیه نمایید. چای بابونه نیز به دلیل خاصیتی که در کاهش التهاب و تسکین اعصاب دارد، یک دمنوش برای معده درد عصبی محسوب می شود. به خصوص کسانی که دچار استرس و اضطراب مزمن هستند، می توانند با نوشیدن روزی یک فنجان چای بابونه، به این مشکل فائق آیند.
قرص برای معده درد عصبی
برخی از افراد ترجیح می دهند به جای استفاده از درمان های خانگی، از مصرف دارو برای درمان معده درد عصبی استفاده کنند. در این بخش می توان چند قرص برای معده درد عصبی نام برد که بیشتر به رفع علائم معده درد کمک می کنند. ممکن است برخی از انواع دارو برای درمان معده درد عصبی تاثیر نداشته باشد و سایر انواع قرص برای معده درد عصبی بسیار تاثیرگذار واقع شوند. برای کاهش حالت تهوع، اسهال و همچنین کاهش اسید معده می توان از داروهایی همچون آلکا سلتزر، امترول میلانتا، پیتو بیسمال و... استفاده نمود. می توانید برای انتخاب داروی مناسب با پزشک خود مشورت کنید تا از مصرف انواع مختلف قرص برای معده درد عصبی و روبرو شدن با عوارض جانبی آن پیشگیری کنید.
پیشگیری از معده درد عصبی
چنانچه چندین بار و به صورت مکرر به معده درد عصبی دچار می شوید و علائم معده درد را تجربه می کنید؛ بهتر است حتماً به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است برخلاف تصور شما، علت معده درد وجود باکتری، ویروس، رفلاکس معده ویا سایر بیماری های دستگاه گوارش باشد. بهتر است مصرف قرص برای معده درد عصبی حتما تحت نظر پزشک باشد؛ زیرا تمام انواع داروهای شیمیایی عوارض جانبی مخصوص به خود را دارند و باید نوع دارویی که مناسب شماست، دریافت کنید.
برای پیشگیری از معده درد عصبی، باید اول از همه استرس خود را مدیریت کنید و با کاهش اضطراب، از پیش آمدن معده درد جلوگیری نمایید. انجام مدیتیشن و استفاده از داروهایی که ممکن است برای شما تجویز شود، برای کنترل استرس و پیشگیری از سندروم وعده درد عصبی، موثر هستند. یکی دیگر از مهم ترین راه های پیشگیری از علائم معده درد عصبی، اصلاح تغذیه و رژیم غذایی است. استفاده از غذاهای حاوی فیبر و مواد غذایی پروبیوتیک، بسیاری از مشکلات دستگاه گوارش را برطرف می کنند و عوارض جانبی داروها ویا حالات عصبی را کم می کنند. همچنین ممکن است افراد به دلیل ضعف معده ناشی از کمبود ویتامین های B کمپلکس به معده درد عصبی دچار شوند که باید کمبود ویتامین را با مکمل ها جبران نمایند. چنانچه درشرایط معده درد عصبی هستید، می توانید حجم غذای خود را بین وعده های بیشتر تقسیم کنید تا فشار کمتری به معده شما وارد شود. انجام ورزش در کنار رژیم غذایی سالم، به بهبود سندروم معده درد عصبی و پیشگیری از آن کمک می کند.
زمان مراجعه به پزشک
اگر شما یا فرزندتان، به معده درد عصبی یا حالت تهوع مکرر دچار می شوید، نخست به پزشک مراجعه کنید تا اطمینان یابید که هیچ گونه علت فیزیکی موجب بروز این مشکلات نشده است. علل فیزیکی ای مانند باکتری، ویروس، برگشت اسید معده یا رفلاکس، عدم تحمل لاکتوز و یبوست، معمولا از دلایل معده درد و استفراغ در افراد در سنین پایین تر است.
وقتی از نبود علل فیزیکی اطمینان یافتید، توجه کنید و ببینید که شما یا فرزندتان چگونه به موقعیت های استرس زا واکنش نشان می دهید.
انجام درمان های لازم می تواند به کودکان و بزرگسالان کمک کند، ولی در بیشتر موارد، نیازی به مراجعه به پزشک نیست و یادگیری چگونگی تنظیم مؤثرتر احساسات، به فرد کمک بیشتری می کند. مهم این است که یاد بگیریم چگونه در هر موقعیت سخت احساسی، به دنبال روزنه ی امیدی باشیم، پیش از آنکه واکنشی احساسی نشان دهیم.
توصیه هایی مفید برای کاهش مشکلات معده
