استفاده از ید رادیواکتیو روشی دائمی و مطمئن جهت درمان سرطان تیروئید می باشد که با استفاده از آن می توان غده تیروئید را به طور کامل یا نصفه نابود کند. البته در اغلب بیماران نیاز است که این غده به طور کامل از تخریب شود.طبق تحقیق انجام شده روی نود بیمار از سال ۱۳۶۵ تا ۱۳۷۵ در مرکز پزشکی هسته ای بیمارستان شریعتی که از ید درمانی استفاده کردند بیشترین تاثیر مثبت در بیمارانی بود که جنسیت مذکر داشتند و سن انها نیز سی الی پنجاه سال بود. همچنین در این افراد کارسینوما یا رشد بدخیم سلول ها مختلط بوده و هیچگونه متاستازی یا دگرنشینی نداشتند.
برای از بین بردن بخشی از غده تیروئید یا نابودی کامل ان نیاز است که پزشک معالج در ابتدا مقدار دوز لازم ید را تعیین کند؛ همچنین علت پرکاری تیروئید و اطلاعات مربوط به بافت آن در کنار انجام یک اسکن ید رادیواکتیو نیاز است.
برای تعیین دوز مورد نیاز مقدار بسیار ناچیزی از ید مصرف می شود و پزشک با زیر نظر گرفتن عملکرد غده تیروئید با اسکن که بافت های سالم و بیمار را نشان می دهد، دوز مورد نیاز بیمار را مشخص می کند. دو عامل اصلی در این مرحله اندازه غده تیروئید و نتایج آزمایش جذب می باشند و با افزایش حجم غده یا کاهش جذب میزان ید مورد نیاز نیز افزایش می یابد.
عملکرد روش ید درمانی چگونه است؟
در این روش بیماران از ید رادیواکتیو به شکل قرص خوراکی استفاده می کنند؛ بدین ترتیب نیازی به بستری شدن در بیمارستان نیز و پس از مصرف پزشک به بررسی وضعیت بیمار می پردازد.
در رابطه با تاثیر ید رادیواکتیو بر سایر سلول های بدن، این ماده بیشترین جذب را در غده تیروئید دارد و دیگر سلول ها به مراتب در معرض خطر و تخریب کمتری هستند. اما پزشکان توصیه می کنند تا مصرف مایعات را افزایش دهید تا ید رادیواکتیو سریع تر همراه ادرار از بدن خارج شود.
ممکن است نیاز به تنها یک دوز داشته باشید اما در هر صورت حدود شش ماه طول می کشد تا ید درمانی به طور کامل اثر کند و بخشی از غده یا کل ان از بین برود. البته خوشبختانه اکثر بیماران یک ماه پس از آغاز درمان کاهش علائم بیماری را تجربه می کنند. اگر این علائم پس از شش ماه نیز از بین نرفتند حتما با پزشک خود مشورت کنید!
عوارض روش ید درمانی
با وجود ایمن بودن این روش نیز ممکن است همراه با عوارضی باشد که از رایج ترین آنها می توان به کم کاری تیروئید اشاره کرد. ید درمانی به طور کلی مقدار زیادی از سلول غده تیروئید را از بین می برد و باعث می شود این غده دیگر هورمون های کافی تولید نکند؛ بدین ترتیب ممکن است بیمار با مشکلی مخالف زمان قبل از درمان مواجه شود!
شاید در نگاه اول این کار عاقلانه به نظر نرسد اما محققان به این نتیجه رسیده اند که درمان کم کاری تیروئید در دراز مدت بسیار ساده تر و کم هزینه تر است. با ابتلا به کم کاری تیروئید بیمار باید برای مدتی طولانی از روش جایگزین هورمون های مورد نیاز را تامین کند اما این کار بی خطر، قابل اعتماد و مقرون به صرفه است. برخی عوارض نیز مانند موارد زیر ممکن است در بیماران پدید آید:
- طعم فلز در دهان که ممکن است یک الی چند هفته طول بکشد.
- حالت تهوع که معمولا یک تا دو روز پس از درمان رفع می شود.
- تورم غده های بزاقی که ممکن است تا چند هفته ادامه دار باشد.
مراقبت های بعد از ید درمانی
- پزشک معالج در رابطه با مراقبت های پس از مصرف دارو حتما با بیمار صحبت می کند
- پزشک معالج در رابطه با مراقبت های پس از شروع درمان به صورت تخصصی با بیمار صحبت می کند، ما نیز در این بخش برخی از مراقبت های کلی مورد نیاز را ذکر کرده ایم اما روش های کاملا مناسب با توجه به شرایط و نظر پزشک انتخاب می شوند.
- با توجه به میزان دوز دریافتی بیمار باید چند شب را تنها بخوابد.
- بیمارانی که از ید درمانی استفاده می کنند باید سه تا هفت روز پس از شروع درمان از تماس نزدیک با کودکان مانند بغل کردن و بوسیدن آنها اجتناب کنند.
- در سه روز اول ید درمانی از حضور در محیط های اجتماعی و استفاده از وسایل نقلیه عمومی و... خود داری کنید.
- در سه روز اول وسایل مورد استفاده خود مانند حوله و وسایل شخصی، ظروف و... را از سایر افراد جدا نگه دارید و بشویید. هرگونه ترشحات از بدن شما مانند بزاق دهان یا تعرق شامل رادیو اکتیو است و باید حواستان باشد خانه را آلوده نکنید!
ید رادیو اکتیو چه عوارضی را در پی خواهد داشت؟
رادیو یٌد تزریق شده در بدن افراد، موجب بروز عوارضی از جمله: احساس درد در نواحی گردن و صورت، تب شدید به مدت 2 هفته در نتیجه افزایش فعالیت تیروئید بدن است و همچنین بنا بر نوع تشخیصی بیماری و دستور پزشک مربوطه نیاز به مصرف طولانی مدت قرص تیروکسین می باشد.نکات قابل توجه:
- ما به افرادی که نگران هستند این اطمینان را می دهیم که در روش درمانی رادیو یٌد به طور طولانی مدت ، هیچ اثری بر روی فرزندان یا اطرافیانتان نمی گذارد.
- نمامی افرادی که مبتلا به پرکاری و سرطان غده تیروئید هستند باید از یک رژیم غدایی با کمترین مقدار ید تبعیت کنند.
در مورد بازتاب درمانی چه می دانید؟
