بازتاب شناسي يا رفلكسولوژي يك هنر ظريف و شكلي از درمانهاي شفابخش طب كل نگر است و نبايد آنرا با ماساژ كف دست و پا اشتباه گرفت بلكه يك نوع فشار درماني ويژه و معين می باشد. اين رشته يك تكنيك قديمي است و براين اساس پايه ريزي شده كه نقاط بازتابي (رفلكس) در روي كف دستها و پاها وجود دارند كه با هر قسمت بدن اعم از عضله، عصب، غده و استخوان مطابقت دارند و فشار روي اين نقاط تورم يا احتقان را از بين مي برد و به آرامش اعصاب كمك مي كند و اين آرامسازي اعصاب هم به نوبة خود انقباض عروقي را كاهش مي دهد بطوريكه خون و جريان عصبي با آزادي (راحتي) بيشتری جريان مي یابند و در نتيجة بهبود جريان خون، سموم نيز از بدن خارج مي شوند.
تاریخچه بازتاب شناسي
تئوريهاي گوناگوني در مورد منشأ رفلكسولوژي وجود دارد و مبدأ آن ممكن است:طب شرقي در 5000 سال پيش باشد كه آن را با طب فشاري و سوزني كه مسير مريدنيها را دنبال مي كند، متصل سازد. مصر 2500 تا 2330 سال قبل از ميلاد باشد . يك تصوير نقاشي شده كه در آرامگاه پزشكي مصري بنام Ankahar يافت شده بود نشان دهندة آن است كه رفلكسولوژي در اين تاريخ نيز وجود داشته است.
سرخپوستان آمريكا، بويژه سرخپوستان چروكي معتقدند كه اين روش توسط اينكاها به ارث گذاشته شده. چروكي ها بر اين باورند كه "پاها روي زمين راه مي روند و از اين طريق، روح شما را به جهان متصل مي گردانند"بهر حال آغاز و مبدأ آن هر جا كه بوده ، رفلكسولوژي ادامه پيدا كرد تا اينكه در اروپا و آمريكا رشد نمود و تكامل يافت. آقاي Harry Bond در كتاب خود بنام "منطقة درماني" در 1582 نحوة عمل رفلكسولوژي را بويژه در روي طبقه پادشاهي و مرفه جامعه مورد بحث قرار داد. آقاي H. Head نيز در 1890 مناطقي را روي پوست كشف كرد. وي متوجه شد چنانچه عضوي كه توسط اعصاب به اين ناحيه از پوست مرتبط مي شود دچار بيماري گردد، اين بخش پوست ، حساسيت بيشتري به فشار پيدا مي كند.
دكتر Ivan Pavlou (سالهاي 1936- 1849) از رفلكسولوژي به عنوان پايه اي براي تحقيق مشهورش بر روي بازتابهاي وضعي استفاده نمود. دكتر A. Cornelius آلماني در سال 1902 متوجه شد كه درد خود وی كه ناشي از يك عفونت بود بعد از فشار دادن كف پا تخفیف یافت. وي در كار پزشكي خود به تحقيق بر روي فشار كف پا ادامه داد. در ايالات متحده، دكتر ويليام فيتزجرالد، در اوايل سال 1900 نشان داد كه مي تواند جراحيهاي كوچک را، بدون ناراحتي براي بيمارانش، با اعمال فشار بر روي كف دستهايشان انجام دهد. دكتر J. Riley، در سال 1919 كتاب "منطقه درماني آسان شده" را منتشر كرد و در آن نمودارهايي با جزئيات كامل چاپ نمود. وي محل نقاط رفلكس در كف پاها را ترسيم كرده بود. خانم اونيس اينگهام (1974-1869) كه مادر بازتاب شناسي مدرن ناميده شده است از كارهايي كه در باب «منطقه درماني» در گذشته انتشار يافته بود در درمانهاي خود استفاده كرد و نقشه كل بدن را بر روي كف پاها تكميل نمود. ميراثي كه وي درخصوص رفلكسولوژي برجا گذاشته بود توسط Dwigt Byers برادرزاده وي تداوم يافت. وي انستيتوي بين المللي رفلكسولوژي را در شهر «سن پترزبورگ» در روسيه راه اندازي كرده است.
چرا مردم از رفلکسولوژی استفاده می کنند؟
- استرس و شرایط مرتبط با استرس
- سردرد و میگرن تنشی
- اختلالات گوارشی
- آرتروز
- بیخوابی
- عدم تعادل هورمونی
- جراحت های ورزشی
- اختلالات قاعدگی مانند سندرم پیش قاعدگی (PMS)
- مشکلات گوارشی مانند یبوست
- مولتیپل اسکلروزیس
- درد پشت
کاربردهای بازتاب درمانی
بازتاب درمانی، برای تشخیص و درمان بیماری های مختلف استفاده می شود. این روش درمانی و تشخیصی، هیچ محدودیت سنی ندارد و حتی نوزادان هم می توانند تحت تأثیر بازتاب درمانی قرار بگیرند. در ادامه، به معرفی و بررسی برخی از کاربرد های بازتاب درمانی می پردازیم.
دفع مواد زائد با بازتاب درمانی
در برخی از موارد، حجم مواد زائد در بدن تا اندازه ای بالا می رود که حتی می تواند خطرناک باشد. برای مثال، افرادی که ورزش های سنگین و طولانی مدت انجام می دهند، مقدار لاکتیک اسید موجود در ماهیچه های آنها افزایش می یابد و باعث اسپاسم و گرفتگی عضلات می شود. بازتاب درمانی، می تواند سرعت دفع لاکتیک اسید را از ماهیچه ها افزایش دهد و از اسپاسم و گرفتگی ماهیچه ها جلوگیری کند.
اوره، یکی دیگر از مواد دفعی بسیار مهم است که توسط کلیه ها جذب می شود و از طریق ادرار، از بدن خارج می شود. بازتاب درمانی، می تواند برای افزایش سرعت دفع اوره از بدن نیز استفاده شود. اگر اوره، در طولانی مدت در بدن بماند، می تواند مشکل ایجاد کند.
تنظیم گردش خون با بازتاب درمانی
یکی از کاربرد های گسترده بازتاب درمانی، تنظیم گردش خون در بدن است. تنظیم گردش خون در بدن، می تواند باعث بهبود فرایند های عملکردی بدن شود و دمای بدن را به صورت ثابت نگه دارد. فردی که بازتاب درمانی انجام می دهد، می تواند با انجام ماساژ در نواحی گوناگون پا و دست، باعث تنظیم گردش خون در قسمت های مختلف بدن بشود.
کاهش درد با بازتاب درمانی
در مواقعی که بخش هایی از بدن دچار درد شده اند، بازتاب درمانی، می تواند میزان درد را کاهش دهد. هورمون هایی در بدن انسان وجود دارند، که می توانند فعالیت سلول های عصبی مربوط به احساس درد را کاهش دهند. در نتیجه، فرد با ترشح شدن این هورمون ها، درد کم تری را احساس خواهد کرد.
بازتاب درمانی، می تواند غده های موجود در بدن انسان را نیز تحریک کند. برخی از غده های بدن انسان، هورمون هایی ترشح می کنند که احساس درد را کاهش می دهد. در نتیجه، بازتاب درمانی، می تواند احساس درد در نواحی مختلف بدن را کاهش داده و تسکین دهد.
فواید استفاده از بازتاب درمانی
- افزایش قدرت التیام یابی بدن
- افزایش آرامش بدن
- بهبود انقباض عضلات
- بهبود جریان خون و لنف در بافت ها و سلول ها
- تقویت سیستم عصبی
- کنترل درد
- شادابی پوست صورت و بدن
- افزایش انرژی و تقویت بهداشت روانی
- ایجاد حالت و احساس خوب بودن
- کاهش استرس های روحی
- تقویت دیدگاه ذهنی مثبت
- افزایش تمرکز