کک و مک لکه های قهوه ای روشنی است که به دلایل مختلفی روی پوست ظاهر می شود. این لکه ها از دسته ی سلول های پوستی تشکیل شده اند که حاوی رنگدانه ملانین هستند. کک و مک برخلاف خال که کمی برجستگی دارد، کاملا مسطح است. این لکه های قهوه ای اصلا دردناک یا مضر نیستند.کک و مک در بسیاری از مواقع ریشه ی ژنتیکی دارد، اما هیچ کس با چنین لکه هایی متولد نمی شود؛ بلکه محرک اصلی ظاهرشدن کک و مک روی صورت، قرارگرفتن در معرض نور آفتاب است.
درمان ها
- لیزر درمانی
- کرایوتراپی (منجمد کردن)
- لایه برداری با مواد شیمیایی
- استفاده از کرم های حاوی ترتینوئین یا هیدروکوئینون
لیزر درمانی
انواع متعددی از لیزرها وجود دارند که می توان از آنها برای کاهش یا رفع کامل انواع مختلف کک و مک و خال ها و لکه های پوستی استفاده کرد. ميزان ماندگاری نتایج این روش درمان لک صورت و کک و مک به نوع لیزر مورد استفاده و نوع لکه های پوستی که مورد درمان قرار گرفته است، بستگی دارد.
دستگاه های لیزر نور سبز
انواع دستگاه های نور سبز که برای درمان کک و مک مناسب هستند، عبارتند از:
- لیزر دای پالسی با فلاش لامپ
- لیزر کیو سوئیچ ان دی یاگ
- لیزر کا تی پی
- لیزر کریپتون
- لیزر برومید مس
دستگاه های لیزر نور قرمز
انواع دستگاه های نور قرمز که برای درمان کک مک مناسب هستند، عبارتند از:
- لیزر کیو سوئیچ الکساندرایت
- لیزر کیو سوئیچ روبی
روش کار در لیزر درمانی
ابتدا چشم ها با استفاده از چشم بندهای مخصوصی بسته می شوند و یک لایه نازک ژل بر روی سطح پوست محل عمل مالیده می شود. سپس دستگیره دستگاه لیزر بر روی پوست شما قرار داده شده و بر روی سطح ناحیه مورد نظر حرکت داده می شود. در این حالت، شما تابش یک سری از پرتوهای روشن بر روی پوست خود را احساس می کنید.
پرتو لیزر از قبیل لیزر کیو سوئیچ اندی یاگ، کا تی پی با طول موج ۵۳۲ نانومتر و یا لیزر کیو سوئیچ روبی، از سطح پوست ناحیه مورد عمل عبور می کند و رنگدانه های ملانین که باعث ایجاد کک و مک شده است را حذف می کند. لیزر نور سبز برای رفع لکه های قهوه ای و کک و مک ها کارایی بسیار خوبی دارد.
درمان بعد از لیزر
- در بسیاری از افرادی که از عمل لیزر برای رفع کک و مک استفاده می کنند، بلافاصله بعد از عمل، رنگ ناحیه مورد عمل اندکی تیره تر می شود. این تغییر رنگ در واقع تأیید می کند که رنگدانه ها به طور موفقیت آمیزی به وسیله لیزر تخریب و حذف شده اند.
- در یک یا دو روز بعد از عمل، لکه های رنگی به حالت قهوه ای روشن درمی آیند و سپس ظرف یک یا دو هفته بعد به تدریج محو می شوند.
کرایوسرجری
در کرایوسرجری با استفاده از سرمای شدید نیتروژن مایع، سلول های پوستی آسیب دیده و غیرعادی را فریز می کنند یا از بین می برند. این روش نیز بسیار امن است و به بی هوشی نیاز ندارد. البته احتمال بروز برخی عوارض جانبی ازجمله هیپوپیگمنتیشن (ازدست دادن رنگدانه)، خونریزی و تاول وجود دارد. کرایوسرجری به ندرت باعث ایجاد زخم می شود.
کرم محوکننده ی موضعی
برخی کرم های محوکننده یا سفیدکننده تنها با تجویز پزشک به فروش می رسند؛ البته مدل هایی که به دستور پزشک نیاز ندارند نیز وجود دارند. بسیاری از کرم های محوکننده حاوی هیدروکینون هستند. این ترکیب می تواند روند تولید ملانین را متوقف و نواحی تیره ی پوست را روشن کند.
استفاده از کرم هایی که حاوی هیدروکینون هستند احتمالا با علائم زیر همراه هستند:
- التهاب
- خشکی
- سوزش
- تاول
- تغییر رنگ پوست
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال ۱۹۸۲ اعلام کرد محصولات سفیدکننده ای که حاوی ۲ درصد هیدروکینون هستند، بی خطر بوده و تأثیر بهتری دارند. مطالعات دیگر در سال ۲۰۰۶ نشان داد که هیدروکینون می تواند برای موش های آزمایشگاهی سرطان زا باشد و احتمال تیره شدن رنگ پوست و تغییر شکل نیز وجود دارد. به همین دلیل FDA تصمیم گرفت که تحقیقات خود درباره ی هیدروکینون را ادامه دهد. البته تا انتشار نتیجه ی تحقیقات، محصولات حاوی این ترکیب در بازار به فروش می رسند.
کرم رتینوئید موضعی
کرم های رتینوئید یکی از ترکیبات ویتامین A هستند و برای درمان کک و مک و سایر آسیب های پوستی ناشی از آفتاب استفاده می شوند. بنابر بررسی های انجام شده در سال ۲۰۱۴، رتینوئید با جذب اشعه ی فرابنفش B، از پوست در برابر نور محافظت می کند. به همین دلیل از بروز کک و مک جدید جلوگیری می کند.
از عوارض جانبی این کرم ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- قرمزی
- خشکی
- سوزش پوست
- پوست انداختن
- حساسیت
درمان به روش IPL
ابتدا پوست ناحیه مورد عمل تمیز و ضدعفونی شده و سپس یک ژل سرد بر روی پوست قرار داده می شود تا هدایت گرمایی پوست را بهتر کند. همچنین یک بسته حاوی هوای سرد به شما داده می شود تا در زمان عمل، آن را بر روی صورت خود قرار دهید تا پوست صورت خنک شود.
سپس لیزر را بر روی پوست شما قرار می دهد و یک جرقه کوتاه نور را بر روی هر یک از خال های روی پوست شلیک می کند. نوک دستگیره دستگاه لیزر تقریباً به اندازه یک سکه کوچک است و بنابراین برای هر طرف صورت شما به حدود ۲۵ شلیک لیزر نیاز است.
لایه برداری با مواد شیمیایی
لایه برداری با مواد شیمیایی یک روش بسیار کارآمد برای درمان لک صورت و برطرف کردن کک و مک و خال های پوست است. در این روش، ابتدا ماده مورد استفاده برای لایه برداری با غلظت بیشتری بر روی کک و مک ها مالیده می شود و در مرحله بعد تمام سطح پوست به طور یکنواخت با این ماده پوشانده می شود. به این ترتیب، اثر درمانی ماده لایه بردار در بهبود ساختار پوست و کم رنگ کردن یا رفع کامل کک و مک ها مشاهده خواهد شد.
لایه برداری با مواد شیمیایی برای رفع لکه های رنگی پوست (خال های تیره) که در اثر نور آفتاب ایجاد شده است و یا سایر عوارض پوستی از قبیل ، جوش، آکنه، چروک های ریز، جای زخم ناشی از آکنه و پوست زبر و خشن که در اثر آفتاب یا پیری به وجود آمده است، کارایی بسیار خوبی دارد.
از روش لایه برداری با مواد شیمیایی می توان برای درمان عوارض پوستی در ناحیه صورت، گردن، دست ها، بازوها و پاها استفاده کرد. همچنین انواع مختلفی از لایه بردارهای شیمیایی برای استفاده در عمق های مختلف پوست وجود دارد که شامل لایه بردارهای سطحی، لایه بردارهای با عمق متوسط و لایه بردارهای عمیق می باشد.
کرایوتراپی
روش منجمد کردن یا سوزاندن با نیتروژن مایع تنها برای درمان انواع خاصی از لکه های پوستی قابل استفاده است. در واقع همه انواع کک و مک ها و لکه های پوستی به خوبی نسبت به نیتروژن مایع پاسخ نمی دهند و حتی یکی از عوارض جانبی این روش، افزایش لکه ها یا تیره تر شدن رنگ لکه هایی است که از قبل بر روی پوست وجود داشته اند.
ابریژن با امواج رادیویی
روش ابریژن (سایش) با امواج رادیویی همانند لیزر CO2 ابریژیو، از کارایی بسیار بالایی در رفع کک و مک برخوردار است. اما در عین حال یکی از معایب بزرگ این روش، آسیب دیدگی دائم رنگدانه های پوست است که باعث می شود پوست ناحیه مورد عمل، در آینده رنگ روشن تری نسبت به نواحی اطراف خود داشته باشد.
کرم های سفید کننده
در ترکیب این کرم ها ماده ای به نام هیدروکوئینون و یا آنتی اکسیدان هایی شامل موارد زیر وجود دارد:
- آلفا هیدروکسی اسیدها
- ویتامین C
- رتینوئیدها
- آزلائیک اسید
لازم به ذکر است که قبل و بعد از استفاده از این روش باید حتماً از پوست در برابر نور آفتاب محافظت شود.
کارکرد نامنظم کبد باعث بروز این لکه ها می شود
برخی پزشکان معتقدند مهمترین عاملی که باعث ایجاد کک ومک می شود کارکرد نامنظم کبد می باشد. در اکثر موارد قرار گرفتن زیاد در مقابل آفتاب دلیل بروز کک ومک روی پوست صورت و بدن است. بعضی از افراد به طور ارثی مستعد کک و مک هستند و معمولا همین افراد بعد از قرار گرفتن در آفتاب به راحتی صورت شان پر از کک ومک می شود . به همین دلیل است که همیشه بر استفاده از کرم ضدآفتاب تاگید می شود.