مهره ها توسط دیسک و دو مفصل کوچک به نام “مفصل فاست” به یکدیگر متصل می شوند؛ این دیسک تشکیل شده از بافت های رابط محکم نگهدارنده ی یک مهره روی مهره دیگر، به مثابه ضربه گیر و محافظ بین مهره ای عمل می کند و مانع سایش آنها روی یکدیگر می شود. دیسک و مفصل های فاست حرکت مهره ها را ممکن می سازند و به ما اجازه می دهند تا گردن و کمر را خم کنیم و بچرخانیم. دیسک گردن از لایه خارجی یا محیطی محکمی به نام “آنولوس فیبروزوس” و مرکز ژلاتینی مانندی موسوم به “نوکلئوس پولپوزوس” تشکیل می شود که مرکز آن در پیامد بالا رفتن سن به تدریج آب خود را از دست می دهد و در نتیجه از خاصیت ضربه گیری و حفاظتی دیسک کاسته می شود. لایه محیطی دیسک نیز به موازات تحلیل رفتن آن، پاره می شود و در نتیجه جابه جا شدن مرکز دیسک (بیماری پارگی یا فتق دیسک گردن) از راه شکاف پدید آمده در لایه محیطی و راه یافتن آن به درون فضای اشغال شده توسط عصب ها و نخاع ممکن می گردد. سپس دیسک گردن برجسته به عصب ها فشار می آورد و موجب برانگیختن درد، کرختی یا بی حسی، گزگز کردن یا ضعف در شانه ها یا بازوها می شود. متخصص ستون فقرات هنگام معاینه بیمار، واکنش ها، حس و قدرت بازوها را بررسی می کند تا از میزان تأثیرگذاری فتق دیسک اطلاع یابد. این بیماری به ندرت به نخاع فشار وارد می کند یا باعث بروز مشکل در پا می شود.
علائم و نشانه های دیسک گردن
علائم دیسک گردن معمولا با درد همراه است و باعث اختلالات عصبی به شرح زیر می شود:
C4-C5 (ریشه ی عصبی C5): می تواند باعث ضعف در عضله ی دلتایی سر شانه شود. معمولا بی حسی یا خارش و سوزش ایجاد نمی کند ولی می تواند باعث درد شانه و گردن درد شود.
C5-C6 (ریشه ی عصبی C6): می تواند باعث ضعف ماهیچه های دو سر (عضلات جلویی بازو) و ماهیچه های باز کننده ی مچ شود. بی حسی ، خارش و سوزش همراه با درد ممکن است به سمت انگشت شست دست منتشر شوند. این یکی از شایع ترین مراحل برای وقوع فتق دیسک گردن است.
C6-C7 (ریشه ی عصبی C7): می تواند باعث ضعف عضلات سه سر بازو (عضلات پشت بازو) و عضلات باز کننده ی انگشتان شود. بی حسی ، خارش و سوزش همراه با درد ممکن است به سمت عضلات سه سر و انگشت میانی منتشر شوند. این مرحله نیز یکی از شایع ترین مراحل برای وقوع بیرون زدگی دیسک گردن می باشد.
C7-T1 (ریشه ی عصبی C8): می تواند باعث ضعف در گرفتن اشیا با دست شود. همچنین بی حسی ، خارش و درد ممکن است از طریق بازو به سمت انگشت کوچک دست منتشر شوند.
لازم است بدانید که علائم بالا معمولا با فتق دیسک گردن همراه هستند ولی ساختار سیستم عصبی افراد متفاوت است بنابراین علائم ایجاد شده در آن ها نیز ممکن است با یکدیگر تفاوت داشته باشد
راه های تشخیص دیسک گردن
تشخیص فتق دیسک گردن با یک معاینه فیزیکی کامل گردن، دست ها و اندام های پایینی شروع می شود. پزشک ستون فقرات ، گردن بیمار را برای بررسی انعطاف پذیری، دامنه حرکتی و علائمی که درگیر شدن ریشه های عصبی یا نخاع توسط فتق دیسک را نشان می دهد، مورد بررسی قرار می دهد. ممکن است از بیمار خواسته شود که نموداری را پر کند که در آن علائم درد، بی حسی، سوزن سوزن شدن و ضعف خود را نشان می دهد.
پس از معاینه اولیه، برای تشخیص بهتر فتق دیسک گردنی بهتر است از آزمایشات تشخیصی خاصی استفاده شود.
- بهترین تست برای تشخیص فتق دیسک یک اسکن ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) است. اسکن MRI می تواند هر گونه چرخش عصب ناشی از فتق دیسک گردنی را نشان دهد. ام آر آی به علت خطر پایین و عدم تهاجمی بودن، روش کیفیت تصویر انتخابی برای ارزیابی فتق دیسک گردنی باقی می ماند.
- نوار عصب و عضله برای تشخیص فشار دیسک گردن بر روی عصب ها بسیار تست مهم و حائز اهمیتی است . وجود علائم axonal loss در تست عصب دست و گردن به نفع ضعف پیشرونده عصبی و عدم امکان درمان طبی و غیر جراحی می باشد .
- اسکن کامپیوتری پرتونگاری مقطعی (سی تی اسکن): یک تصویر تشخیصی ایجاد شده پس از خواندن اشعه X توسط یک کامپیوتر؛ که می تواند شکل و اندازه کانال نخاعی، محتوای آن و ساختارهای اطراف آن را نشان دهد.
- میلوگرام :یک اشعه ایکس از کانال ستون فقرات پس از تزریق یک ماده شفاف به فضاهای مایع مغزی نخاعی؛ که می تواند فشار روی نخاع یا اعصاب در اثر فتق دیسک، فرو رفتن استخوان یا تومور را نشان دهد.
در ادامه به توضیح برخی روش های درمان دیسک گردن بدون جراحی پرداخته ایم.
درمان دیسک گردن بدون جراحی
درمان اولیه برای فتق دیسک گردن معمولا محافظه کارانه و غیر جراحی است. (پزشک ممکن است استراحت مطلق را تجویز کند یا چند روز تا چند هفته استراحت برای حفظ سطح فعالیت پایین و بدون درد را به بیمار توصیه نماید. این کار به کاهش التهاب عصب ستون فقرات کمک می کند. استراحت مطلق توصیه نمی شود)
گردن بند طبی
پزشک ممکن است یک بریس گردن (گردن بند) را به عنوان بخشی از برنامه درمانی تجویز کند. هدف از استفاده از بریس محدود کردن حرکت ستون فقرات، جلوگیری یا کنترل بد شکلی، کاهش بار، کنترل درد و بهبود عملکرد است. ممکن است بریس پس از عمل جراحی ستون فقرات برای محافظت بیشتر در زمان بهبوی ستون فقرات برس تجویز شود. بریس گردن می تواند در هنگام درمان فتق دیسک حنجره توصیه گردد. انواع و طرح هایی مختلفی از گردن بند برای درمان یک ناحیه یا ترکیبی از نواحی ستون فقرات موجود است.معمولا بهتر است از گردنبند ابری نرم و آن هم صرفا برای مدت کوتاهی مثلا دو هفته استفاده شود.
دارو برای دیسک گردن
- NSAID ها، مانند ایبوپروفن، به کاهش تورم و درد کمک می کنند. داروهای NSAID می توانند باعث خونریزی معده یا مشکلات کلیه در افراد خاص شوند.
- ممكن است داروهای مسکن تجویز شود.
- آرامبخش های عضله، درد و اسپاسم عضلانی را کاهش می دهند.
تزریق استروئید
تزریق استروئید ممکن است به کاهش التهاب کمک کند. داروهای استروئیدی به فضای اپیدورال تزریق می شوند. فضای اپیدورال بین نخاع و مهره ها می باشد. ممکن است داروهای مسکن همراه با استروئید به بیمار داده شود.
درمان گیاهی دیسک گردن
در درمان گیاهی برای دیسک گردن توصیه ما استفاده از سیاهدانه و عسل یک قاشق صبح و یک قاشق شب می باشد. استفاده از دارچین و زنجبیل هم در غذا مفید می باشد . موارد فوق التهابات بدن را کم می کند. سردیجات بخصوص دوغ در هنگام خواب مصرف نکنید و اگر به ناچار مصرف کردید همزمان و به فاصله کوتاهی از آن از یک گرمی مانند خرما استفاده کنید.
درمان دستی یا اصطلاحا جانداری دیسک گردن
پزشک ممکن است فیزیوتراپی را توصیه نماید، هر چند فیزیوتراپی کمک کننده است ولی عموما در درمان دیسک گردن نیاز به انجام کارهای گسترده تری می باشد. . درمان فیزیکی ممکن است شامل کشش گردن ودر نحوه مدرن و جدید آن دکامپرشن و کشش گردن با تخت چاتاناگا که با ایجاد پدیده واکیوم موجب ازاد سازی عصب می شود، ماساژ ملایم، درمان با یخ و گرما، اولتراسوند،رادیوفرکوانسی، تحریک الکتریکی عضلات و تمرینات کششی باشد. داروهای درد و آرامبخش های عضلانی نیز ممکن است در ترکیب با درمان فیزیکی مفید باشند ولی باید موقت استفاده کنید .
استفاده از کشش درمانی نوین با تخت دکامپرشن سال 2018 از آمریکا خریداری شده موجب کشش مهره و کاهش و حتی حذف بیرون زدگی دیسک گردن می شود. کشش دکامپرشن در طی جلسات متوالی درمان به همراه استفاده از گردن بند های پنوماتیک می تواند در درمان دیسک گردن نقش موثری داشته باشد.
بعد از درمان مرحله حاد و به محض کاهش درد ، تقويت عضلات اطراف گردن و عضلات كمربند شانه اي جهت تقويت عضلات و پيشگيري از عودهاي مكرر و درمان قطعی دیسک گردن ، جزیی لاینفک می باشد.توجه داشته باشید برای اینکه دیسک گردن شما عود نکند علاوه بر ورزش دیسک گردن باید عضلات سینه ای و پشتی خود را هم تقویت کنید.
بيماران ديسک گردن اگر به صورت ترکیبی به خصوص با دکامپرشن و طب سوزنی و لیزر دیسک گردن و مانیپولاسیون همه با هم قرار بگیرند ، کنترل دیسک گردن بدون جراحی در ۹۰ درصد بیماران امکان پذیر است. در ادامه به توضیح برخی روش های درمان دیسک گردن با جراحی پرداخته ایم.
جراحی دیسک گردن
بسته به علت بروز درد گردن، روش های مختلفی برای جراحی وجود دارد. اگرچه تقریباً در همه موارد ، عمل جراحی به متخصص اجازه می دهد تا به ریشه درد برسد ، مشکل را شناسایی کند ، در صورت لزوم آن را خارج کرده و آن را با پروتز، وسیله یا ابزار دیگری جایگزین کرده تا از بازگشت درد جلوگیری کند. .
معمولاً شما فقط مجبور خواهید بود پس از جراحی مدت زمانی کوتاهی را در بیمارستان بمانید. اگرچه این بدان معنی نیست که شما به محض بازگشت به خانه بهبود خواهید یافت. در عوض ، ممکن است زمان بهبودی عمل جراحی گردن شما به میزان قابل توجهی افزایش یابد و باید مراقب باشید که از دستورالعمل های بعد از عملی که پزشک به شما داده است پیروی کنید تا زخم های شما بهبود یابد.
در بیشتر موارد، عمل جراحی به منظور رفع مشکلات در یک یا چند عصب در ستون فقرات انجام می شود. نخاع در هر سطح دارای اعصاب مختلف است و در صورت وجود ناهنجاری در ستون فقرات ممکن است تحریک یا فشرده شوند.
معمولاً این ناهنجاری ها در مورد دیسک های شما ایجاد می شوند که ساختارهای نرم ژله مانندی در درون ستون فقرات شما هستند که مانند بالشتک و ضربه گیری در بین استخوان های سازنده ستون فقرات (مهره ها) قرار دارند. این دیسک ها ممکن است از جای خود حرکت کنند و یا ممکن است تخریب (دژنریشن) شوند، که به نوبه خود باعث تحریک و یا فشرده کردن عصب می شود.
در ادامه سوالات و موارد مهم پیرامون جراحی دیسک گردن را بررسی می نماییم.
چه زمانی دیسک گردن باید جراحی شود؟
زمانی که درد بیمار پایدار بوده و با هیچ یک از روش های درمانی غیرتهاجمی و کم تهاجمی درمان نشود. همچنین زمانی که فشار بر روی نخاع باعث ضعف اندام های فوقانی و تحتانی، عدم تعادل، بلع نامنظم، حالت تهوع و استفراغ، سردردهای شدید و احساس وجود لقمه در گلو شود بیمار باید جراحی شود.
بعد از عمل دیسک گردن چه باید کرد؟
در وهله اول هر بیمار پس از جراحی باید توصیه های مختص به خود که توسط جراحش داده می شود را رعایت کند. نکاتی که به طور کلی پس از جراحی های دیسک گردن باید ملاحظه شوند، شامل موارد زیر است:
- باید از محل جراحی و ستون فقرات خود در برابر فشار بی مورد محافظت کنید و این کار با استراحت انجام می شود.
- ممکن است وسوسه انگیز باشد که در اسرع وقت دوباره به کار خود برگردید یا در تمرینات بدنی شرکت کنید، اما ایده خوبی نیست.
- شما باید وقت خود را به استراحت و بهبودی اختصاص دهید زیرا اگر بیش از حد تحرک داشته باشید در واقع ممکن است جراحی شما با شکست روبرو شود.
- شما نباید خود را تحت فشار قرار دهید و هنگامی که جراح شما اجازه داد به فعالیت های بدنی خود بازگردید.
- فیزیوتراپی: احتمالاً بعد از جراحی برایتان فیزیوتراپی تجویز می شود. دستورالعمل هایی که در توانبخشی و فیزیوتراپی پس از جراحی به شما داده می شود را مو به مو اجرا کنید و به برنامه درمانی خود متعهد باشید و آن را دنبال کنید تا هرچه سریعتر بهبودی کامل را بدست بیاورید.
- هیدراتاسیون و رژیم غذایی: شما باید اطمینان حاصل کنید که خون شما پر از اکسیژن، ویتامین ها و مواد معدنی ضروری است. این باعث می شود که خون شما آزادانه حرکت کند و مواد مغذی حیاتی را به محل جراحی برساند و به بهبود آن کمک کند.
- سبزیجات و میوه ها را بخورید و همیشه آب در کنار خود داشته باشید. این اطمینان می دهد که شما در تمام طول روز به طور کامل هیدراته می مانید، با التهاب مبارزه می کنید و بدن را به بهبود ترغیب می کنید۰
- محل جراحی تمیز: اگر شما یک عمل جراحی خلفی انجام دهید، این ممکن است کمی دشوار باشد، اما اگر این عمل جراحی قدامی باشد، باید بتوانید به راحتی محل زخم خود را تمیز نگه دارید.
- پزشک شما باید نکات و رهنمودهایی را در مورد نحوه مراقبت از محل جراحی به شما ارائه داده باشد و شما باید آن موارد را دنبال کنید.به عنوان مثال دوش گرفتن باید محدود شود زیرا شما نمی خواهید اجسام خارجی وارد زخم شده و باعث عفونت شوند.
- خم شدن برای برداشتن چیزی یا بلند کردن بیش از ۴ کیلوگرم به طور کلی مجاز نیست.
- حداقل دو هفته رانندگی مجاز نیست.
- سیگار نکشید: سیگار کشیدن با افزایش خطر عوارض (به عنوان مثال، عفونت) بهبودی را به تاخیر می اندازد.
- از نشستن به مدت طولانی خودداری کنید.
- از خم شدن سر به جلو یا عقب خودداری کنید.
- کارهایی مانند باغبانی، چمن زنی، جاروبرقی، اتو کشیدن را تا چند مدت انجام ندهید.
- فعالیت های جنسی را تا زمانی که جراح اجازه نداده به تعویق بیندازید.
دیسک ها ، در واقع ساختمان های غضروفی هستند که هم باعث حرکت ستون مهره ها می شوند و هم باعث جلوگیری از فشارهایی که به ستون مهره ها می آید. وقتی به این دیسک ها فشار وارد می اید مشکلاتی بوجود می اید که باید فورا درمان شود .
دیسک گردن چیست؟
