شکستگی های مچ پا از شکستگی های شایع اندام تحتانی است. در این ضایعات یک یا چند تا از استخوان هایی که مفصل مچ پا را تشکیل میدهند دچار شکستگی میشوند.ممکن است همراه با شکستگی، آسیب لیگامان هم وجود داشته باشد. در این آسیب ها هرچه تعداد استخوان های شکسته شده بیشتر بوده و یا با آسیب لیگامان (رباط) همراه باشد شکستگی ناپایدارتر است.
تشخیص شکستگی مچ پا
مهمترین ابزار برای تشخیص این شکستگی استفاده از رادیوگرافی ساده است. پزشک معالج ممکن است از سی تی اسکن یا ام آر آی هم برای کمک به تشخیص یا برنامه ریزی برای درمان استفاده کند. درمان شکستگی های مچ پا بسته به محل شکستگی نوع درمان متفاوت است.
انواع درمان شکستگی های مچ پا
شکستگی مچ پا شکستگی جزئی یا کامل استخوان یک طرف یا دو طرف استخوان است. انواع شکستگی مچ پا بین ۱ تا ۳ براساس تعداد استخوان های شکسته طبقه بندی می شوند که از قرار زیر است:
- شکستگی قوزک جانبی: تنها استخوان خارجی مچ پا، استخوان نازک نی شکسته می شود.
- شکتگی قوزک میانی: تنها استخوان داخلی مج پا، استخوان درشت نی، شکسته می شود.
- شکستگی دو قوزکی: دو استخوان نازک نی و درشت نی شکسته می شوند.
- شکستگی سه قوزکی: سه استخوان نازک نی، درشت نی و قوزک خلفی شکسته می شوند.
اکثر آسیب های قوزک پا با درمانهای ساده و خانگی برطرف می شوند. مانند:
– استراحت: تا حد امکان وزن وارد شده به قوزک پا و فعالیت های روزمره را کم کنید.
– یخ: ۳ الی۴ مرتبه در طول روز از بسته یخ بروی محل درد استفاده نمایید.
– بانداژ: پیچیدن باند در محل برای کاهش تورم
– بالا گرفتن پا: بالا گرفتن پا برای کاهش تورم
– مصرف مسکن: استفاده از داروهایی مانند ایبوپروفن، ادویل و ناپروکسن برای کاهش درد و کمک به بهبود محل درد.
باید توجه داشت با وجود بهترین مراقبتها نیز کمی تورم، دردهای اول صبح و یا درد بعد از فعالیت های بدنی تا چندین هفته بعد از شروع درمان وجودخواهد داشت.
درمان شکستگی قوزک خارجی
اگر شکستگی قوزک خارجی Lateral malleole جابجایی نداشته باشد و مچ پا پایدار باشد ( به این معنی که آسیب لیگامانی جدی که موجب ناپایداری مچ پا شود وجود نداشته باشد، پزشک معالج ممکن است برای تشخیص پایداری مفصل مچ پا از نوع بخصوصی از رادیوگرافی به نام رادیوگرافی استرسی استفاده کند که در آن از مچ پا در وضعیت های بخصوصی عکسبرداری میشود) برای درمان شکستگی قوزک خارجی معمولا مچ پا بمدت شش هفته به توسط یک آتل یا گچ بیحرکت میشود.
در این مدت بهتر است بیمار از وزن گذاشتن روی پا اجتناب کند. در این مدت همچنین پزشک معالج بطور مکرر از مچ پا عکس برداری میکند تا مطمئن شود که شکستگی جابجا یی بعدی پیدا نکرده است.
اگر قطعات شکسته شده جابجا شده باشند یا مفصل مچ پا ناپایدار باشد باید برای درمان شکستگی مچ پا از جراحی استفاده کرد. برای تثبیت استخوان های شکسته شده در این ناحیه از پیچ و پلاک یا پیچ به تنهایی یا پین استفاده میشود.
درمان شکستگی قوزک داخلی
اگر شکستگی قوزک داخلی Medial malleole جابجایی نداشته و پایدار باشد یا قطعه شکسته شده خیلی کوچک باشد درمان شکستگی قوزک پا معمولا غیر جراحی است. ممکن است از یک رادیوگرافی استرسی برای بررسی پایداری مفصل استفاده شود. برای درمان این نوع از شکستگی های قوزک داخلی معمولا مچ پا بمدت شش هفته به توسط یک آتل یا گچ بیحرکت میشود. در این مدت بیمار باید از وزن گذاشتن روی پا اجتناب کند. همچنین در این مدت پزشک معالج بطور مکرر از مچ پا عکس برداری میکند تا مطمئن شود که شکستگی جابجا یی بعدی پیدا نکرده است.
اگر قطعات شکسته شده جابجا شده باشند یا مفصل مچ پا ناپایدار باشد باید برای درمان از جراحی استفاده کرد. گاهی حتی برای درمان شکستگی های بدون جابجایی نیز از جراحی استفاده میشود. ( به علت احتمال بالای جابجا شدن شکستگی در چند هفته اول بعد از شکستگی). برای تثبیت استخوان های شکسته شده در این ناحیه از پیچ به تنهایی یا همراه با پلاک یا پین و وایر استفاده میشود.
درمان شکستگی قوزک خلفی
قوزک خلفی یا پشتی Posterior malleole در واقع قسمت پشتی پایین ترین ناحیه درشت نی است که سطح پشتی مفصل مچ پا را تشکیل میدهد. این شکستگی بندرت بصورت تنها و ایزوله دیده میشود و معمولا همراه با شکستگی قوزک خارجی یا داخلی است. اگر قطعه شکسته و کنده شده قوزک خلفی بزرگ بوده و سطحی بیش از یک چهارم سطح مفصلی را از مچ پا کنده باشد، مفصل ناپایدار بوده و درمان باید به توسط عمل جراحی انجام شود. درمان های غیر جراحی و جراحی این شکستگی مانند شکستگی قوزک داخلی است.
درمان شکستگی های دوقوزکی
نام شکستگی دو قوزکی Bimalleolar fracture معمولا برای توصیف شکستگی های همزمان قوزک داخلی و خارجی بکار برده میشود. این شکستگی ها ناپایدار بوده و ممکن است همراه با دررفتگی مچ پا دیده شوند. درمان شکستگی قوزک پا در این صورت عمل جراحی است مگر اینکه شرایط بیمار اجازه جراحی را ندهد. تثبیت استخوانی این شکستگی ها معمولا به توسط پیچ و پلاک صورت میگیرد.
درمان خانگی شکستگی مچ پا
شما می توانید پس از فیزیوتراپی با انجام بعضی حرکات در خانه به سرعت بهبود خود کمک کنید:
۱- کشش پا با پارچه
اولین اقدام برای درمان خانگی شکستگی مچ پا این است که روی زمین نشسته پاهای خود را دراز کنید و کف پای آسیب دیده را در مرکز یک پارچه قرار داده و دو سر پارچه را بگیرید و بکشید. مراقب باشید هنگام نشستن قوز نکنید. این حرکت را می توانید در ۱۰ تکرار ۲۰ ثانیه ای با فاصله ۱۰ ثانیه استراحت انجام دهید.
۲- آب درمانی
آب درمانی با مشورت پزشک می تواند تأثیر زیادی در بهبود روند درمان شما داشته باشد. تنها توجه داشته باشید آب درمانی برای همه افراد به خصوص کسانی که رماتیسم دارند مناسب نیست و از این رو حتما با پزشک خود مشورت کنید.
نکاتی جهت بهبودی شکستگی مچ پا
به طور کلی شکستگی مچ پا طی 6 الی 12 هفته ترمیم می شود. اگر آسیب ها به گونه ای باشد که نیاز به عمل جراحی نداشته باشد، نهایتا تا 6 هفته بهبود می یابد. طی این مدت ممکن است پزشک صلاح بداند که شرایط بیمار را با استفاده از عکسبرداری های اشعه ایکس مورد بررسی قرار دهد.در ادامه برای اینکه بتوانید در تسریع روند بهبودی کمک کنید نکاتی را در ادامه برای شما آورده ایم:
از فشار آوردن به مچ پا خودداری کنید
تا حد امکان نباید با پایی که دچار آسیب دیدگی شده است، فعالیت داشته باشید. زمانی که می خواهید راه بروید، نباید وزن خود را روی مچ پایتان وارد کنید.
استراحت کنید
تا زمانی که مچ پا بهبود پیدا نکرده است، نباید وسیله های سنگین را بلند کنید یا تمرینات ورزشی انجام دهید.
فیزیوتراپی را فراموش نکنید
هنگامی که استخوان مچ پای شما در حال ترمیم و بهبودی است، ممکن است پزشک لازم بداند که تمریناتی در مچ پای شما انجام داده شود. نحوه صحیح تمرین مچ پا را فیزیوتراپیست به شما خواهد گفت. انجام تمرینات مناسب منجر به تقویت استخوان های مچ پای شما می شود.
به رژیم غذایی خود توجه کنید
شکستگی مچ پا مانند آسیب دیدگی های دیگر برای بهبودی نیاز به مواد مغذی دارد. در این باره با پزشک خود مشورت داشته باشید که چه رژیم غذایی برای شما مناسب است.
از مصرف سیگار خودداری کنید
اگر طی این مدت سیگار بکشید روند ترمیم استخوان مچ پا کُند می شود. دود سیگار دارای موادی است که توانایی بدن شما را جهت ایجاد بافت استخوانی جدید مختل می کند.
طی مدت بهبودی به پزشک مراجعه کنید
طی مدتی که استخوان مچ پا در حال بهبودی و ترمیم است، طبق زمانی که پزشک برای شما تعیین کرده، می بایست به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا شرایط شما مورد بررسی قرار گیرد.
در این مطالب می توان گفت که شدت شکستگی قوزک مچ پا ممکن است از یک شکستگی ساده در تنها یک استخوان مچ پا تا شکستگی های متعدد که ممکن است مچ پا را دچار در رفتگی بکنند، متفاوت باشد.به کلام ساده تر هرچه تعداد استخوان های شکسته در مچ پا بیشتر باشد مچ پا ناپایدارتر می شود. همراه شکستگی قوزک ممکن است پارگی یا آسیب لیگامانی نیز وجود داشته باشد. شکستگی مچ پا می تواند در هر گروه سنی بروز کند.
شکستگی مچ پا چیست؟
