شکستگی مچ پا بعد از پیچ خوردگی مچ پا یکی از شایع ترین مصدومیت ها در اندام های تحتانی که در آن یک یا چند استخوانی که مفصل مچ پا را تشکیل می دهد؛ دچار شکستگی می شود.
شکستگی مچ پا از یک شکستگی ساده تا چندین شکستگی بزرگ که مانع از راه رفتن شما می شود متغییر است. به بیان ساده هر چقدر تعداد استخوان های دچار شکستگی بیشتر باشد مفصل ناپایداری تر می شود.
در برخی مواقع به دنبال شکستگی ممکن است رباط ها نیز آسیب ببینند در این صورت مچ پا دچار ناپایداری خواهد شد زیرا وظیفه رباط ها نگه داشتن استخوان ها و مفصل در حالت مناسب است.
عوامل و دلایل متعددی در آسیب دیدگی و در نهایت شکستگی مچ پا دخیل هستند اما به طور کلی چند علل عمده در بروز این نوع شکستگی دخیل است که شامل:
- پیچ خوردن یا چرخش شدید و به یکباره مچ پا
- زمین خوردن و سقوط از ارتفاع
- وارد شدن ضربه شدید در حین حوادثی همچون تصادفات رانندگی
- اشتباه قدم برداشتن
- استفاده بیش از حد از استخوان
انواع شکستگی مچ پا
شکستگی استخوان مچ پا شکستگی جزئی یا کامل استخوان یک طرف یا دو طرف استخوان است. انواع شکستگی مچ پا بین 1 تا 3 براساس تعداد استخوان های شکسته طبقه بندی می شوند که از قرار زیر است:
- شکستگی قوزک جانبی: تنها استخوان خارجی مچ پا، استخوان نازک نی شکسته می شود.
- شکتگی قوزک داخلی: تنها استخوان داخلی مج پا، استخوان درشت نی، شکسته می شود.
- شکستگی دو قوزکی: دو استخوان نازک نی و درشت نی شکسته می شوند.
عوامل افزاینده احتمال شگستگی مچ پا
موارد زیر می توانند احتمال شکستگی قوزک پا را افزایش دهند:
- شرکت در ورزش هایی که به قوزک پا فشار وارد می کنند. فشارها و ضربات مستقیم وارده به قوزک و پیچ خوردگی هایی که در ورزش هایی مثل: بسکتبال، راگبی، ژیمناستیک، تنیس و فوتبال اتفاق می افتند، می توانند منجر به شکستگی قوزک پا شوند.
- استفاده از تکنیک ها یا وسایل ورزشی نامناسب. استفاده از وسایل نامناسب، مثل: کفش های گشاد یا مندرس، می تواند باعث زمین خوردن و شکستگی های ناشی از وارد شدن فشار به قوزک پا شود. تکنیک های تمرینی نامناسب، مثل: گرم نکردن یا انجام ندادن تمرینات کششی هم می تواند سبب بروز آسیب دیدگی های قوزک پا شود.
- افزایش ناگهانی سطح فعالیت. چه یک ورزشکار حرفه ای باشید، چه یک فرد مبتدی، درصورتی که به طور ناگهانی دفعات یا مدت زمان جلسات تمرینی خود را افزایش دهید، در معرض خطر بیشتری برای شکستگی ناشی از فشار قرار می گیرید.
- اشتغال به بعضی کارها. حضور در بعضی از محیط های کاری مثل: محل های ساخت وساز، شما را در معرض خطر سقوط از ارتفاع قرار می دهد.
- به هم ریخته یا کم نور بودن منزل. راه رفتن در خانه ای به هم ریخته یا کم نور، استخوان های قوزک پایتان را در معرض آسیب دیدگی قرار می دهد.
- ابتلا به بعضی از بیماری ها. کاهش تراکم استخوانی (پوکی استخوان) می تواند احتمال شکستگی قوزک پا را افزایش دهد.
عوارض ثانویه شکستگی مچ پا
عوارض ثانویه ٔ شکستگی قوزک پا رایج نیستند؛ این عوارض شامل موارد زیر می شوند:
- آرتریت. شکستگی هایی که به داخل مفصل گسترش می یابند، می توانند سال ها بعد منجر به آرتریت شوند. اگر مدتی طولانی پس از وقوع شکستگی، قوزک پایتان درد گرفت، خودتان را به پزشک نشان دهید.آرتریت روماتوئید یک اختلال در سیستم ایمنی بدن است که باعث التهاب مفاصل میشود. بافت بدن به اشتباه توسط سیستم ایمنی خوده بدن مورد حمله قرار میگیرد.
- عفونت استخوان (اُستئومیلیت). اگر دچار شکستگی باز شوید، یعنی انتهای استخوان از پوست بیرون زده باشد، استخوانتان ممکن است در معرض باکتری های عامل عفونت قرار بگیرد.
- سندرم کمپارتمان. در موارد نادر، شکستگی قوزک پا منجر به سندرم کمپارتمان می شود. این سندرم سبب درد، تورم و گاهی اوقات معلولیت عضلات درگیر در پا یا بازو می گردد.
- آسیب دیدگی اعصاب یا عروق خونی. ضربه ای که به قوزک پا وارد می شود، می تواند به اعصاب و عروق خونی مجاور هم آسیب برساند و گاهی اوقات آن ها را پاره کند. درصورتی که متوجه وجود هرگونه بی حسی یا مشکل در گردش خونتان شدید، به پزشک مراجعه کنید. قطع شدن جریان خون یک استخوان می تواند منجر به مرگ و اضمحلال آن شود.
شکستگی مچ پا چگونه توسط پزشک تشخیص داده می شود؟
زمانی که به پزشک مراجعه می کنید، بسته به شدت آسیب وارد شده ممکن است پزشک از آزمایش های مختلفی برای تشخیص دقیق نوع عارضه وارد شده استفاده کند که این موارد به شرح زیر است:
معاینه فیزیکی
پزشک مچ پا را از نظر تورم و با لمس کردن معاینه می کند. اگر هنگام لمس کردن رباط، درد داشته باشید، می تواند به دلیل پیچ خوردگی باشد. اما، اگر احساس درد هنگام لمس استخوان ایجاد شود، احتمالا دچار شکستگی شده اید. گاهی ممکن است از شما خواسته شود که حرکت کنید تا دامنه حرکات شما بررسی شود.
اشعه ایکس
زمانی که اشعه ایکس برای تشخیص مورد استفاده قرار می گیرد، شدت، نوع و محل دقیق آسیب وارد شده مشخص خواهد شد.
عکسبرداری همراه با فشار
این تست مشخص می کند که عارضه وارد شده به پا، نیاز به جراحی دارد یا خیر. در این تست پزشک به مچ پا فشار وارد می کند و عکسبرداری را انجام می دهد، اگر مفصل باز شود نشان دهنده این است که بیمار نیاز به ترمیم و جراحی دارد.
سی تی اسکن
با تصویربرداری سی تی اسکن تصاویر دقیقی از آسیب دیدگی مچ پا قابل مشاهده خواهد بود.
اسکن ام آر آی
در ام آر آی از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی استفاده می شود تا استخوان ها و بافت اطراف آن به خوبی قابل مشاهده باشند. در این نوع تصویربرداری این امکان به پزشک داده می شود تا شکستگی هایی که در اشعه ایکس قابل رویت نیست، در ام آر آی مشاهده شود.علاوه بر شکستگی مچ پا، پارگی رباط ها نیز قابل مشاهده و تشخیص خواهند بود
فیزیوتراپی، روش های توانبخشی برای بعد از شکستگی قوزک پا
فیزیوتراپی یکی از روش های موثر برای بازیابی سلامتی پس از شکستگی است که باید تحت نظر پزشک انجام شود. همچنین انجام حرکات ورزشی زیر برای بهبود شکستگی مچ پا (بعد از درمان کچ) موثر است.
کشش با حوله
شل کردن عضلات خشک نقش مهمی در بازگشت مچ پا به سطح سالم دارد. انجام برخی از مانورهای خمشی ملایم می تواند خشکی را کاهش دهد و حتی اگر مچ پای شما نمی تواند وزن تحمل کند، بر روی کشش ماهیچه های خود کار کنید. روی زیر انداز ورزشی یا کف زمین بنشینید و پای خود باز کنید. پای پا مجروح خود را در مرکز حوله قرار دهید. هر سر حوله را با یک دست نگه دارید. به آرامی حوله را بکشید تا احساس کششی ملایم در ماهیچه های پشت ساق خود داشته باشید. پشت خود را صاف نگه دارید. این کشش را برای 20 ثانیه نگه دارید. به آرامی به موقعیت اصلی بازگردید. برای 10 ثانیه استراحت کنید و این حرکت را 10 بار تکرار کنید.
تقویت با مبل
نیاز است که این تمرینات ورزشی به آرامی روی افزایش قدرت ماهیچه ها تمرکز کنند تا بهتر مفصل مچ پا را تحت حمایت قرار دهند. از یک مبل به عنوان یک ابزار ورزشی برای تقویت تاندون پرنوئوس که مانع از چرخش مچ پای شما به سمت داخل می شود، استفاده کنید. بایستید و بخش داخلی مچ پای آسیب دیده خود را روی مبل قرار دهید. پای خود را به مبل فشار دهید و 10 ثانیه نگه دارید. عضلات خود را 10 ثانیه شل و ریلکس کنید و 10 بار این تمرین را تکرار کنید.
استفاده از آب
برخی از تمرینات درمانی می تواند برای کاهش درد در هنگام افزایش انعطاف پذیری و قدرت در آب باشد. غوطه ور شدن در آب بیشتر وزن بدن شما را کم می کند، فشار را از روی مفاصل برمی دارد و از هر گونه احتمال افتادن جلوگیری می کند. ورزش در آب همچنین باعث تقویت عضلات از طریق خواص مقاومت طبیعی آب می شود. با فرو رفتن به آب گرم تا قفس سینه در حالی که ایستاده اید و یا بر روی یک پا نشسته اید، عملکرد مچ پای خود را بهبود دهید. پشت خود را به دیواره استخر تکیه دهید. در حالیکه زانو خود را صاف نگه داشته اید و به آرامی پای آسیب دیده خود را در مقابل خود بالا آورده اید، برخی از مانورهای مچ پا را انجام دهید. به آرامی حرکت دادن پا و مچ خود در جهت عقربه های ساعت را شروع کنید. پنج حلقه بزرگ ایجاد کنید. به موقعیت اصلی بازگردید و 10 ثانیه استراحت کنید. این تمرین را 10 بار تکرار کنید و دوباره این حرکت را در جهت خلاف عقربه های ساعت انجام دهید.
طول مدت درمان و بازیابی سلامت بعد از شکستن مچ پا چقدر است؟
شكستگي های ساده تر با بی حركت کردن و فعاليت بدون تحمل وزن، کاملا بهبود مي يابد. شکستگی های پیچیده ممکن است بسته به شدت شکستگی، اثر بازتوانی بر عملکرد و ایجاد آرتروز مچ پا نتایج خوب تا نسبتا خوبی داشته باشد. بسته به شدت شکستگی، بیماران می توانند انتظار بهبودی از اغلب شکستگی های مچ پا را داشته باشند، 4-8 هفته طول می کشد تا استخوان ها به طور کامل بهبود یابند و به مدت چند ماه طول می کشد تا بتوانند به طور کامل مورد استفاده قرار گیرند و بیماران دامنه حرکت مفصل خود را به دست آورند. شکستگی های شدیدتر، به ویژه کسانی که نیاز به عمل جراحی دارند، طول می کشد تا بهبود یابد؛ برخی ممکن است به ساپورت ایمپلنت (میله فلزی یا ورق و پیچ ها) نیاز داشته باشند که ممکن است بعدا برداشته شوند یا تا پایان عمر در محل خود باقی بمانند. شکستگی از هر نوع که باشد، احتمال ابتلا به آرتروز در مفصل آسیب دیده را افزایش می دهد. هرچه شكستگي شديدتر باشد، خطر ابتلا به آرتريت در بعضي از درجات بیشتر است.
آیا این عارضه قابل پیشگیری است؟
جلوگیری از شکستگی مچ پا ممکن است دشوار باشد. موارد زیر می تواند احتمال بروز شکستگی را کاهش دهند:
- بسیاری از شکستگی ها به صورت حوادث “لغزش و سقوط” رخ می دهد. مراقبت در حین فعالیت ها بهترین پیشگیری است.
- کفش مناسب هنگام شرکت در ورزش نیز ممکن است خطر شکستگی مچ پا را کاهش دهد.
- آتل، بریس یا باندپیچی مچ پایی که قبلا دچار آسیب دیدگی شده است، ممکن است احتمال آسیب یا شکست بیشتر را کاهش دهد.
- حفظ نیروی عضلاتی که ثبات مچ پا را حفظ می کنند، بخش مهمی از پیشگیری از آسیب های مچ پا است.
با توجه با مطالب فوق در واقع می توان گفت که شکستگی استخوان مچ پا زمانی اتفاق می افتد که یک استخوان در یک طرف یا دو طرف مچ پا تا حدودی یا به طور کامل بشکند. اغلب شکستگی های مچ پا ناشی از پیچ خوردن و زمین خوردن یا آسیب دیدگی هایی است که در طول ورزش یا بازی بوجود می آید.
ورزش و حرکات اصلاحی برای پیچ خوردگی مچ پا
