رشد و خروج جوانه های دندانی یکی از مراحل رشد بعد از تولد می شود. بسیاری از نوزادان این مرحله را مابین سنین چهار تا شش ماهگی تجربه می کنند در حالی که در برخی دیگر کمی دیرتر جوانه های دندانی شروع به رشد خواهند کرد. گرچه دیده شده که رشد جوانه های دندانی حتی در سن سه ماهگی آغاز شود، اما دربرخی نوزادان حتی تا یکسالگی خبری از رشد دندان ها نیست که می تواند موجبات نگرانی والدین آن ها را فراهم کند و بپرسند که علت دیر دندان درآوردن نوزاد چیست؟
به طور میانگین در شش ماهگی اولین دندان کودک از فک پایین نیش می زند. 4 ماه بعد و در 11 ماهگی کودک شما باید 4 دندان داشته باشد. از این زمان به بعد هر 4 ماه و تا 27 ماهگی 4 دندان به دندان های کودک اضافه می شود و در 15 ماهگی فرزند شما 16 دندان دارد و آخرین دندان های شیری نیز در 27 ماهگی نمایان می شوند.در این میان شیرخوارانی وجود دارند که رشد جوانه های دندانی آنها در سه ماهگی آغاز می شود، از طرفی برخی نوزادان تا 9 ماهگی، حتی یک سالگی، هیچ دندانی ندارند.
دلایل دیر دندان درآوردن نوزاد
شرایط زیر ممکن است باعث تأخیر در رویش دندان در نوزادان شود. برخی از دلایل ناهنجاری های پاتولوژیک هستند و ممکن است برای شروع دندان درآوردن نیاز به درمان داشته باشند.
عوامل ارثی
اگر شما یا همسرتان در همان سن دچار مشکلات مشابه شده اید احتمالاً کودک شما نیز مشکلات مشابهی را تجربه کرده است.
تغذیه نامناسب
مطالعات نشان داده اند که وزن کم هنگام تولد یا وضعیت تغذیه نامناسب یا نارسایی تغذیه ای می تواند بر رویش دندان تأثیر بگذارد. وضعیت تغذیه ای بدن روی دندان ها در مرحله قبل از رویش تأثیر می گذارد. هر گونه کمبود کلسیم و ویتأمین های D، C، B و A می تواند به طور قابل توجهی روی دندان درآوردن کودک شما تأثیر بگذارد.
اختلالات تیروئید
نوزادان مبتلا به اختلالات تیروئید به ویژه کم کاری تیروئید ممکن است رویش دندان را به تأخیر بیندازند. اگر دندان های موجود داشته باشند ممکن است مشکلات دندانی دیگری مانند هیپوپلازی مینای دندان، اپن بایت یا کراس بایت نیز داشته باشند.
فیبروز
فیبروز وضعیتی است که با لثه های ضخیم مشخص می شود که مانع رویش دندان ها می شود یا از رویش آن ها جلوگیری می کند. این می تواند باعث تأخیر در رویش دندان در برخی از نوزادان شود.
مسائل هورمونی
مشکلات در ترشح هورمون رشد هورمونی که توسط غده هیپوفیز ترشح می شود، ممکن است به طور قابل توجهی بر رشد ساختار های صورت از جمله رویش دندان ها تأثیر بگذارد. کم کاری غده هیپوفیز یکی از شرایطی است که می تواند باعث ترشح هورمون رشد در غده هیپوفیز شود و در کنار سایر مشکلات منجر به تأخیر در رویش دندان شود.
صدمات
هر گونه ضربه به فک می تواند جوانه های دندان را تحت تأثیر قرار دهد و دندان در آوردن را به تأخیر بیندازد. صدمات همچنین ممکن است منجر به فیبروز شود که همچنین باعث تأخیر در رویش دندان می شود.
دندان های نهفته
دندان های شیری نیز ممکن است مانند دندان های دائمی نهفته شوند. دندان شیری نهفته ممکن است نتواند رویش کند و در فک یا لثه باقی بماند. نوزادی که دندان های نهفته دارد احتمالاً علائم و نشانه های دیگری مانند قرمزی لثه، تورم لثه و درد را تجربه می کند.
عدم وجود یا از دست دادن دندان
در موارد نادر ممکن است کودک دندان از دست داده باشد و با تأخیر در رویش دندان اشتباه گرفته شود.
اختلالات ژنتیکی
شرایط ژنتیکی ممکن است روی دندان ها و لثه های کودک تأثیر بگذارد و خطر تأخیر در رویش دندان را افزایش دهد. همچنین ممکن است نوزادان نارس به دلایل ژنتیکی در معرض خطر تأخیر در رویش دندان قرار گیرند. برخی از اختلالات ژنتیکی می توانند بر رشد اسکلتی عضلانی بدن تأثیر بگذارند.
تأخیر در رویش دندان چه عوارضی دارد؟
تا 13 ماهگی برای دندان درآورن فرصت دارند پس دیر دندان درآوردن نوزاد نباید پدر و مادر را نگران کند.اما دندان درآوردن بعد از سیزده ماهگی عورضی دارد که در ادامه بیان میشود.
بدشکلی استخوان فک و نامتقارن بودن صورت
تأخیر در رویش دندان نیز باعث تأخیر در رویش دندان های دائمی می شود. این منجر به ناهماهنگی فک ها شده که منجر به مشکلات طولانی مدت مانند نامتقارن شدن صورت می شود. این عارضه معمولاً ممکن است در نوزادانی که به دلیل مشکلات شدید مانند اختلالات ژنتیکی دچار تأخیر در رویش دندان می شوند ایجاد شود.
تأخیر در جویدن غذا
تأخیر در رویش دندان های شیری می تواند سنی را که در آن غذای جامد را به رژیم غذایی کودک اضافه می کنید به تأخیر بیندازد. می تواند باعث تأخیر در یادگیری نحوه جویدن غذای جامد شود. ناتوانی در خوردن غذای جامد ممکن است خطر مشکلات دیگری مانند سوء تغذیه را افزایش دهد.
ایجاد کیست
دندان های نهفته خطر ایجاد کیست در اطراف خود را افزایش می دهند. ممکن است باعث درد شدید شود و ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشد.
دندان های نا مرتب
دندان های شیری به عنوان مکان هایی برای دندان های دائمی عمل می کنند. هر گونه مشکل در دندان های شیری نیز می تواند روی دندان های دائمی تأثیر بگذارد. رویش بی موقع دندان های شیری ممکن است با رویش دندان های دائمی تداخل داشته باشد و بر هم ترازی آن ها تأثیر بگذارد یا باعث نهفته شدن آن ها شود
رابطه هوش و دلایل دیر درآمدن دندان نوزاد
خیلی از افراد فکر میکنند که اگر کودک شان زود راخ رود یا زود صحبت کند یا حتی زود دندان در بیاورد بر این گمان هستند که این کودکان دارای هوش بیشتری هستند. در حالی که این موضوع کاملا اشتباه میباشد و فرایند دندان در اوردن نوزاد ربطی به میزان هوش او ندارد.
یک فرمول تقریبی برای دندان درآوردن کودکان
برای دندان درآوردن یک فرمول تقریبی وجود دارد که قطعی نیست و نمی توان آن را برای همه صحیح دانست اما متوسط فرآیند تقریبی دندان درآوردن در جامعه نشان می دهد. در این فرمول سن کودک را منهای عدد شش می کنند تا تعداد دندان ها در آن سن به دست آید مثلا اگر کودک دوازده ماه داشته باشد، این عدد را منهای شش می کنند پس باید کودک در این سن شش دندان داشته باشد.
چه زمانی باید به دندانپزشک کودک مراجعه کرد ؟
اگر کودک شما ۱۳ ماهه است و هنوز دندان در نیاورده ابتدا به خانواده خود نگاه کنید اگر در خانواده این موضوع سابقه نداشته لازم است که دندانپزشک مراجعه کنید. متخصص دندانپزشک کودک پس از بررسی قادر است مشکل را تشخیص دهد . البته باید گفت در اغلب موارد این موضوع جای نگرانی ندارد و گاهی اوقات دیده شده است که کودک حتی تا ۱۸ ماهگی هم دندان در نیاورده است.