اختلال عدم تمرکز چیست؟

عدم تمرکز و دلایل آن و برخی راه کارها. جهان امروز پر از از بین برنده های تمرکز می باشند. روانشناسان ترفندهایی برای مدیریت عدم تمرکزی که عامل آن رسانه های اجتماعی است، دارند. امروزه یکی از دغدغه های هر پیر و جوانی نداشتن تمرکز کافی است اما خوشبختانه، تحقیقات علمی روش های فوق العاده ای را برای مقابله با حواس پرتی شناسایی کرده و توانایی طبیعی ما را برای تمرکز بیشتر در مدت زمان طولانی افزایش داده است. این ها راه هایی برای تمرکز بیشتر بر روی کار و زندگی شما هستند.

منظور از تمرکز چیست؟

تمرکز را می توان یکی از حالت های ذهن انسان دانست که درصورتی که انسان بتواند کنترل آن را داشته باشد، می تواند به موفقیت برسد. اگر ذهن متمرکز باشد می توان از آن در هر زمینه ای استفاده کرد و موفق هم شد. به عنوان مثال می توان به این نکته اشاره کرد که یک دانشجو یا دانش آموز اگر بتواند ذهن خود را کنترل کند، قطعا می تواند یک فرد موفق باشد. پس باید گفت که داشتن یک حافظه خوب در زندگی لازم است و اینکه بتوان این ذهن و حافظه را به خوبی مدیریت و کنترل کرد، می توان به طور قطعی به موفقیت و پیشرفت دست یافت. در واقع می توان گفت که تمرکز بر میزان یادگیری افراد نیز تاثیرگذار است.

منظور از تمرکز کردن این است که بتوانیم توجه و اراده خود را باهم همسو کنیم و آن را در کنترل خود داشته باشیم. در این حالت باید قدرت بیرون راندن تمام افکار غیرضروری را داشته باشیم و بتوانیم ایده ها و احساسات را از خود دور کنیم. در واقع با داشتن تمرکز به جای اینکه به موضوعات مختلف فکر کنیم و خود را بی دلیل درگیر کنیم، زمان و انرژی خود را در هر زمان تنها صرف انجام دادن یک کار خواهیم کرد. زمانی که یک فرد روی موضوعی تمرکز می کند، ذهن آرام تری دارد؛ در نتیجه می تواند همه چیز را بهتر درک کند. همچنین با تمرکز کردن می توان ذهن را پرورش داد.

کنترل ذهن ممکن است برای بعضی راحت و برای بعضی سخت باشد. فراموش نکنید که می توان با تمرین کردن سبب افزایش تمرکز در خود شوید.

کنترل ذهن برای بعضی افراد ساده است و در بعضی افراد هم نیاز به آموزش و تمرین دارد. تمرکز واقعی یک فرایند آگاهانه و عمدی است؛ یعنی شما هر وقت که بخواهید باید بتوانید بر روی موضوع یا کار مورد نظر خود تمرکز کنید. پس اگر این مهارت را ندارید، می توانید با انجام تمرین ها و ورزش های مفید برای افزایش تمرکز، این توانایی را در خودتان افزایش دهید.

مغز یک ارگان بزرگ است اما در فضایی کوچک. مغز هر انسانی، بیش از صد میلیون سلول عصبی دارد که از این طریق می تواند صد بیلیون اطلاعات مختلف را در ذهن ذخیره کند.ریچارد رستاک یک متخصص اعصاب است؛ وی اعلام کرده اگر بخواهیم توانایی مغز را با عدد نشان دهیم، باید به مدت ۹۰ سال، هر ثانیه یک صفر مقابل عدد ۱۰ قرار دهیم.

نشانه ها و علائم عدم تمرکز

ناتوانی در عدم تمرکز در افراد به اشکال متفاوتی ظاهر می شود. برخی از علائم عدم تمرکز که ممکن است فرد تجربه کند عبارتند از:

• ناتوانی در یادآوری اتفاقاتی که در گذشته نزدیک اتفاق افتاده
• ناتوانی در نشستن ثابت
• ناتوانی در تفکر واضح
• گم کردن مرتب وسایل یا مکان ها
• ناتوانی در تصمیم گیری
• ناتوانی در انجام کارهای پیچیده
• کمبود توجه
• تکرار اشتباهات سهل انگارانه

ممکن است، متوجه شوید که در ساعات خاصی از روز یا محیط های به خصوصی، تمرکز کردن برای شما دشوار است یا دیگران اظهار کنند که به نظر می رسد حواس پرت شده اید. همچنین به دلیل بی دقتی و عدم تمرکز، ممکن است، قرارها یا جلسات خود را از دست بدهید.

عوامل و علل عدم تمرکز حواس کدامند؟

بیماری عدم تمرکز می تواند دلایل متعددی از نظر روان شناختی، فیزیولوژیکی و محیطی داشته باشد. از جمله مواردی که می توان به آن اشاره کرد، شامل آسیب دیدگی بخشی از مغز، سردردهای شدید، درگیری با یک درد مزمن، افسردگی، اضطراب بالا، خاطرات دردناک و ... می شود. در ادامه، به چند مورد از رایج ترین عوامل مانع تمرکز که منجر به عدم تمرکز در بزرگسالان می شود، می پردازیم:

• اختلالات خواب: کیفیت و مدت زمان خواب در هر جنبه از زندگی بسیار تأثیرگذار است. اختلالات خواب می تواند موجب مشکلات عدم تمرکز و حافظه در بزرگسالان و کمبود توجه در کودکان شود. خواب، بدن و ذهن را بازیابی می کند و بنابراین، کم خوابی اجازه نمی دهد ذهن عملکرد مناسبی داشته باشد. تنظیم الگوی خواب، می تواند یکی از بهترین روش های بهبود تمرکز در بزرگسالان و کودکان باشد.

• تکنولوژی روز: فناوری، امروز می تواند یکی از دلایل عدم تمرکز در بزرگسالان باشد. تمام صداهایی که ما دائماً به عنوان محرک خارجی می شنویم مانند اعلان های شبکه های اجتماعی، هشدارهای ساعت، صدای پیامک ، صدای تماس ها و ... تمرکز ما را به هم می زنند.پس از مدتی، حتی زمانی که در دفتر کار آرام و ساکت خود مشغول کار هستیم، عدم تمرکز را به صورت عادت تجربه می کنیم.

• تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی که در بدن رخ می دهد، علائم مختلفی ایجاد می کند که مهمترین آن مشکلات خواب، گیجی، خستگی و افسردگی است که هر یک به تنهایی به عدم تمرکز ختم می شود.

• استرس: مغز ما به صورتی طراحی شده که در زمان خطر، آدرنالین ترشح می کند و بدن را در حالت استرس نگه می دارد. اگرچه، آدرنالین ابتدا انرژی بالا و تمرکز کامل ایجاد می کند اما اثر آن در مدت زمان کوتاهی از بین می رود و مغز در نتیجه استرس، هورمون کورتیزول ترشح می کند. به این ترتیب، تصمیم گیری صحیح، تمرکز و رسیدن به راه حل برای فرد آسان تر می شود. اما وجود مداوم کورتیزول در بدن، مکانیسم طبیعی قشر جلوی پیشانی مغز را مختل می کند و هنگامی که این قسمت مغز به خوبی کار نکند، باعث عدم تمرکز خواهد شد.

• داروهای شمیایی: محتوای شیمیایی برخی داروها می تواند تأثیرات شدیدی بر مغز بگذارد. میزان یا دفعات مصرف دارو و انتخاب داروی مناسب، از مواردی است که حتماً باید بادقت بررسی شود و تحت نظر پزشک باشد.

مراجعه به پزشک برای عدم تمرکز

اگر علاوه بر عدم توانایی در تمرکز، هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:

• سردرد شدید
• اختلال در خوابیدن
• درد شدید قفسه سینه
• از دست دادن هوشیاری
• احساس غیرطبیعی خستگی
• کاهش عملکرد در کار یا مدرسه
• بی حسی یا سوزن شدن در یک طرف بدن
• از دست دادن ناگهانی و غیر قابل توضیح حافظه

آیا درمان دارویی عدم تمرکز حواس امکان پذیر است؟

تمرکز نسبی است و همه افراد هم توانایی تمرکز کردن دارند. بنابراین فردی نمی تواند بگوید که تمرکز خود را کامل از دست داده است. بعضی اوقات تمرکز کردن ساده است و گاهی هم مشکل. تمرکز بیشتر زمانی سخت است که با موضوع هایی که نیاز به تفکر و تجزیه و تحلیل دارند روبه رو می شویم. بحث درمان دارویی عدم تمرکز حواس مدنظر است. می خواهیم بررسی کنیم که آیا برای عدم تمرکز درمانی وجود دارد و چگونه می توان در صورت داشتن این مشکل، آن را درمان کرد.

در صورتی مشکل عدم تمرکز ناشی از اضطراب، نگرانی های بی مورد و یا یک بیماری خاصی باشد می توان گفت که درمان دارویی عدم تمرکز می تواند در چنین شرایطی پاسخ گو باشد که البته برای تشخیص و درمان آن باید به پزشک مراجعه کرد. البته غیر از درمان دارویی عدم تمرکز، تکنیک هایی نیز وجود دارد که می توان با کمک گرفتن از آن ها به رفع و درمان عدم تمرکز کمک کرد که در ادامه بررسی می شوند:

۱- مدیریت زمان به شیوه ای درست

داشتن برنامه ریزی مشخص برای انجام کارها و مدیریت فعالیت هایی که باید انجام شود، می تواند نقش بسیار مهمی در درمان تمرکز داشته باشد و حتی آن را افزایش دهد. با تنظیم برنامه ای برای خود، کارهایی که باید انجام دهید را مشخص کنید و آن ها را به ترتیب و بر اساس اولویتی که خود تعیین کرده اید، انجام دهید.

۲- هدف داشته باشید

برای رفع مشکل عدم تمرکز، برای خود هدف داشته باشید. درصورتی که هدفی در زندگی وجود داشته باشد افراد با سعی و تلاش بیشتری برای دستیابی به آن گام برمی دارند و سعی می کنند کارها را دقیق تر و با تمرکز بیشتری انجام دهند تا زودتر به هدف خود دست یابند.

۳- عواملی که باعث حوا س پرتی می شوند از ذهن و اطراف خود دور کنید

عواملی که حواس پرتی و عدم تمرکز را در شما تشدید می کنند از خود دور کنید. اجازه ندهید هیچ چیزی ذهن شما را آشفته کند زیرا با داشتن ذهنی آشفته هرگز نمی توانید تمرکز کنید و در نتیجه نمی توانید کارها و وظایف خود را آن گونه که لازم است به صورت دقیق انجام دهید. به عنوان مثال اگر در یک اتاق شلوغ تمرکز ندارید، می توانید اتاق خود را تغییر دهید یا اگر سروصدا تمرکز شما را به هم می زند بهتر است محیطی آرام را برای خود انتخاب کنید.

۴- داشتن انگیزه در انجام کارها فراموش نشود

نداشتن انگیزه در زمان انجام وظایف و کارها، تمرکز را از بین می برد. انگیزه، مکمل نظم است و در صورت داشتن انگیزه فرد می تواند کارها را با نظم بیشتری انجام دهد. انگیزه نه تنها برای انجام دادن صحیح کارها بلکه برای رسیدن به هدف نیز بسیار مهم است. فراموش نکنید که داشتن هدف نیز یکی از راه های افزایش تمرکز است.

۵- از تمرین تمرکز غافل نشوید

برای افزایش تمرکز در کار، تمرین هایی نیز وجود دارد که افراد می توانند از آن ها استفاده کنند. روش اول استفاده از مدیتیشن است. مدیتیشن به معنای تمرکز در عمل است و از طریق این تمرین، تمرکز بهبود می یابد و استرس افراد نیز کاهش پیدا می کند. از طریق این تمرین هر فردی می تواند احساسات خود را کنترل کند و با نظم و تمرکز بهتری در فکر کارهای خود و رسیدن به اهدافش باشد.

روش دوم برای تمرین افزایش تمرکز و بهبود آن، روش پومودورو است. با استفاده از این تکنیک، می توان زمان را به بازه های مشخصی تقسیم کرد و در هر یک از این بازه های زمانی مشخص شده روی کار مورد نظر خود تمرکز نمود و در ادامه یک استراحت کوتاه داشت. افرادی که از این روش استفاده کرده اند، بهبود قدرت تمرکز در هنگام انجام کارها در آنها مشاهده شده است.

ممکن است شما هم تا امروز با مشکل عدم تمرکز و حواس پرتی در انجام کارها یا درس خواندن روبه رو شده باشید. اینکه نتوان بر روی یک کار تمرکز کرد آزاردهنده است اما در صورتی که بتوان علت آن را یافت، می توان آن را درمان کرد و از تکنیک هایی برای بهبود تمرکز بهره گرفت. موضوع اصلی این مقاله دلایل عدم تمرکز بود. اینکه چرا نمی توانیم در بعضی مواقع تمرکز کنیم. همچنین علت عدم تمرکز حواس در بزرگسالان نیز مورد بحث قرار گرفته و علائم عدم تمرکز حواس و درمان دارویی عدم تمرکز نیز مورد بررسی قرار گرفته است.

۶- کار و زندگی خود را از یکدیگر تفکیک کنید

برای اینکه روی کارهای خود تمرکز کافی داشته باشید بهتر است که در زمان استراحت، کار را به طور کامل رها کنید و به زندگی بپردازید. زمانی که در منزل هستید باید مدت زمانی را به مغز خود استراحت دهید تا فردا انرژی کافی برای تمرکز روی کارها داشته باشد.

درمان عدم تمرکز چیست؟

تمرین 1:یک کتاب، هر کتابی که می خواهید را بردارید و کلمات را در هر پاراگراف بشمارید. پس دوباره آن ها را بشمارید تا مطمئن شوید که آن ها را به درستی شمرده اید

بعد از چند بار این کار را با دو پاراگراف انجام دهید.وقتی این کار آسان شد، کلمات یک صفحه را بشمارید. در ذهن حساب و تنها با چشم خود حساب کنید، بدون اینکه با انگشت خود هر کلمه را نشان دهید.

تمرین 2:از 1 تا 100 بر عکس بصورت ذهنی بشمارید.

تمرین 3:در ذهن خود از یک صد تا یک، با فاصله سه عدد تکرار کنید، مثل 100، 97، 94، و غیره است.

تمرین 4:یک کلمه یا عبارت الهام بخش را انتخاب کنید، یا فقط یک صدا ساده و آن را پنج دقیقه در ذهن تکرار کنید. زمانی که ذهن می تواند به راحتی تمرکز کند، سعی کنید به ده دقیقه تمرکز بدون وقفه برسید.

تمرین 5:یک میوه، یک سیب، پرتقال، موز یا هر میوه دیگر بردارید و آن را در دستان خود نگه دارید. میوه ها را از هر طرف بررسی کنید، در حالی که تمام توجه خود را بر آن متمرکز کرده اید. اجازه ندهید افکار نامربوط ایجاد شود، یا فکر در مورد بقالی که میوه را خریده اید، چگونه و کجا رشد کرده، ارزش غذایی آن ها و غیره، هیچ علاقه ای به این افکار نشان ندهید.

تمرین 6:این هم مثل تمرین 5 است، تنها این بار میوه را به جای آن که نگاه کنید، تجسم می کنید. با نگاه به میوه ها و بررسی آن حدود 2 دقیقه، درست همانطور که در تمرین شماره 5 انجام دادید. سپس چشمان خود را ببندید و سعی کنید، بو، چشایی و لامسه را ببینید و میوه را در تخیل خود لمس کنید.

سعی کنید یک تصویر روشن و مشخص را ببینید. اگر تصویر تار می شود، چشم های خود را باز کنید، مدت کوتاهی به میوه ها نگاه کنید و سپس چشمان خود را ببندید و ورزش را ادامه دهید. ممکن است تصور کنید که این میوه را در دستان خود نگه دارید، مانند تمرین قبلی، یا تصور کنید که روی یک میز ایستاده است.

تمرین 7:یک شی ساده کوچک مانند قاشق، یک چنگال یا یک لیوان بردارید. به یکی از این اشیا تمرکز کنید. بدون هیچ کلامی از همه طرف نگاه کنید، بدون هیچ کلمه ای در ذهن شما. فقط به سوژه نگاه کنید بدون اینکه به کلمات در مورد آن فکر کنید.

تمرین 8:بعد از اینکه مهارت بیشتری در تمرین های فوق پیدا کردید، می توانید این تمرین را امتحان کنید.

یک تکه کاغذ، یک مثلث کوچک، مربع یا یک دایره، با اندازه حدود سه اینچ، و آن را با هر رنگی که می خواهید رنگ کنید. کاغذ را در مقابل خود قرار دهید و تمام توجه خود را به شکلی که کشیده اید متمرکز کنید. زیرا در حال حاضر تنها نقاشی برای شما وجود دارد و هیچ افکار نامربوط یا حواس پرتی وجود ندارد. توجه خود را به نقاشی جلب کنید و از فکر کردن به چیز دیگری اجتناب کنید. مراقب باشید که به چشم ها فشار نیاورید.

تمرین 9:همان را با شماره 8 شروع کنید، اما بعد از نگاه کردن به شکل برای لحظه ای، چشمان خود را ببندید و تصویر را با چشم های بسته تجسم کنید. اگر فراموش کردید که این شکل چگونه به نظر می رسد، برای چند ثانیه چشمان خود را باز کنید، به شکل نگاه کنید و سپس چشمان خود را ببندید و به تمرین ادامه دهید.

تمرین 10:همانند عدد 9، اما حالا با چشمان باز تجسم کنید.

تمرین 11:حداقل پنج دقیقه سعی کنید بدون فکر بمانید. این تمرین پیشنهادی را تنها بعد از تمرین با موفقیت انجام دهید. اگر تمرینات قبلی را به درستی انجام دهید، قادر خواهید بود سکوت را بر روی افکار خود اعمال کنید، حتی اگر در ابتدا فقط برای مدت کوتاهی باشد.

عمل ثابت راز موفقیت است. هرچه زمان بیشتری صرف ورزش کنید، سریع تر پیشرفت می کنید، اما باید این کار را به تدریج انجام دهید. با ده دقیقه شروع کنید، و وقتی راحت تر می شود، و توانایی شما برای تمرکز بیشتر می شود، زمان را افزایش دهید.زمانی که شروع به دیدن نتیجه می کنید، ورزش را دوست خواهید داشت. می توانید به راحتی و بدون زحمت توجه خود را معطوف هر چیزی که می خواهید متمرکز کنید.

احساس جدیدی از آگاهی را خواهید یافت که در شما رشد می کند و آرامش ذهن را به ارمغان می آورد. در ابتدا، گاه و بیگاه آن را تجربه خواهید کرد، اما به مرور زمان، رشد خواهد کرد و شما را به طور کامل پر خواهد کرد. قادر خواهید بود که ذهن را به شیوه ای بسیار کارآمد پرورش دهیدبعد از اینکه تمرکز قوی تر می شود، نگرش و واکنش های شما نسبت به رویدادها و افراد تغییر خواهد کرد و شما چیزهای زیادی در مورد ذهن، نحوه عملکرد آن کشف خواهید کرد.

اختلالات هورمونی چیست؟