علل احتباس آب در بدن و نکات مهم در مورد آن

بخش اعظم بدن انسان از آب تشکیل شده است. آب در خون، استخوان ها، عضلات و اندام ها وجود دارد. در شرایطی که بدن انسان قطعا برای ارائه عملکرد درست و بهینه به آب نیاز دارد، گاهی اوقات ممکن است میزان بیش از اندازه از آن را حفظ کند. این تجمع آب در بدن به نام احتباس آب شناخته می شود. احتباس آب از لحاظ جسمانی خود را در قالب تورم بدن آشکار می سازد.در بیشتر موارد، احتباس آب کوتاه مدت مشکلی جدی محسوب نمی شود و موجب معضلات سلامت جدی نمی شود. اما احتباس آب در بلند مدت می تواند آثاری مضر برای بدن انسان به همراه داشته باشد. بیماری های زمینه ای که احتباس آب می تواند یکی از عوارض جانبی آنها باشد شامل سیروز کبدی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی، پره اکلامپسی (یک بیماری خطرناک مرتبط با بارداری)، و سندرم پیش از قاعدگی می شوند. احتباس آب به واسطه عوامل مختلفی شکل می گیرد که در ادامه به پنج مورد برتر در این زمینه اشاره می شود.

انواع احتباس آب در بدن

دو نوع گسترده احتباس مایعات در بدن وجود دارد. اولین مورد، اِدم عمومی است که با تورم در سراسر بدن مشخص می شود. نوع دوم آن، اِدم موضعی است که قسمت های خاصی از بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. این عارضه بیشتر در پاها دیده می شود و می تواند نواحی صورت، دست و بازو را نیز درگیر کند. نوع خاصی از ادم موضعی به نام لنف ادم وجود دارد. این جایی است که مایعات در پا یا بازو به دلیل انسداد در سیستم لنفاوی (دومین سیستم گردش خون بدن) جمع می شوند. این وضعیت ممکن است ارثی باشد یا ممکن است در نتیجه آسیب در عروق لنفاوی باشد. در این نوع احتباس مایعات، علائم شامل خستگی شدید، تغییر رنگ پوست، تورم شدید اندام و در نهایت تغییر شکل ناحیه آسیب دیده است.

علائم احتباس آب در بدن

علائم احتباس مایعات به ناحیه ی وقوع آن بستگی دارد. رایج ترین نواحی بدن که درگیر ادم می شوند، عبارتند از پایین پاها، دست ها، شکم و قفسه ی سینه. معمولاً علائم احتباس آب در اندام ها، پاها و دست ها شامل موارد زیر می شود:

• ورم
• تغییر رنگ پوست
• براق شدن یا پف کردن پوست
• فرو رفتن پوست و باقی ماندن آن به همین شکل با فشار دادن انگشت که به این وضعیت «ادم گوده گذار» می گویند
• درد و حساسیت اندام ها
• سفتی مفاصل
• افزایش وزن

احتباس مایعات می تواند روی نواحی زیر تأثیر بگذارد:

مغز

احتباس مایعات در مغز که به آن «هیدروسفالی» (Hydrocephalus) می گویند، با علائمی مانند استفراغ، تاری دید، سردرد و مشکل در حفظ تعادل مشخص می شود. هیدروسفالی خطرناک است و می تواند باعث مرگ شود.

ریه ها

وجود مایعات اضافی در ریه ها یا «ادم ریوی» نشان دهنده ی بروز یک مشکل جدی در قلب یا سیستم تنفسی است. مشکل در تنفس، سرفه، درد قفسه ی سینه و ضعف از علائم ادم ریوی هستند. چون این بیماری می تواند توانایی ریه ها را برای تأمین اکسیژن مورد نیاز بدن تحت تأثیر قرار دهد.

علل احتباس آب در بدن

بدن انسان از یک سیستم پیچیده برای تنظیم سطح آب خود استفاده می کند. عوامل هورمونی، سیستم قلبی – عروقی، سیستم ادراری، کبد و کلیه ها همگی نقش دارند. اگر در هر یک از این سیستم ها مشکلی وجود داشته باشد، بدن ممکن است نتواند مایعات را آن طور که باید دفع کند. در زیر دلایلی را که منجر به ادما می شوند، بررسی می کنیم:

آسیب مویرگی

مویرگ ها، رگ های خونی کوچکی هستند که نقش کلیدی در مدیریت تعادل مایعات در بدن دارند. برخی از داروها، مانند داروهای فشار خون بالا، می توانند باعث آسیب به مویرگ ها شوند. مویرگ ها، مایع را به بافت های اطراف می رسانند. این مایع که مایع بینابینی نامیده می شود، مواد مغذی و اکسیژن را به سلول ها می رساند. پس از تحویل مواد مغذی، مایع به مویرگ ها باز می گردد.

اگر مویرگ ها آسیب ببینند، ممکن است ادم ایجاد شود. مشکلات احتمالی شامل تغییر فشار داخل مویرگ ها و نشتی بیش از حد دیواره های مویرگ است. اگر این مشکلات رخ دهد، مایع بیش از حد می تواند از مویرگ ها خارج شده و وارد فضای بین سلول ها شود. اگر مویرگ ها نتوانند مایع را دوباره جذب کنند، در بافت ها باقی می ماند و باعث تورم و احتباس آب در بدن می شود. برخی از افراد این نوع ادم را تجربه می کنند، زیرا دارای یک بیماری نادر هستند که به عنوان سندرم مویرگ نشت کننده سیستمیک شناخته می شود.

مشکلات سیستم لنفاوی

سیستم لنفاوی، لنف را از طریق بدن حمل می کند. لنف، مایعی است که حاوی گلبول های سفید است. این به سیستم ایمنی کمک می کند تا از بدن در برابر عفونت دفاع کند. همانطور که سیستم لنفاوی، مایع لنفاوی را تحویل و بازجذب می کند، به بدن کمک می کند تا تعادل مایعات را حفظ کند. اگر مشکلی مانع از عملکرد صحیح سیستم لنفاوی شود، مایع می تواند در اطراف بافت ها شروع به جمع شدن کند. این می تواند باعث تورم در قسمت های مختلف بدن از جمله شکم، مچ پا و پاها شود. سرطان، عفونت و انسداد همگی می توانند مشکلاتی را در این سیستم ایجاد کنند.

نارسایی احتقانی قلب

عمل پمپاژ قلب، به حفظ فشار طبیعی در رگ های خونی کمک می کند. اگر قلب به طور عادی کار نکند، فشار خون آن تغییر خواهد کرد. احتباس مایعات می تواند از این امر ناشی شود. ممکن است تورم در پاها و مچ پا و همچنین مایع در ریه ها وجود داشته باشد که می تواند منجر به سرفه طولانی مدت یا مشکلات تنفسی شود. در نهایت، نارسایی احتقانی قلب می تواند منجر به مشکلات تنفسی و استرس بر قلب شود. بنابراین می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

مشکلات کلیوی

کلیه ها خون را فیلتر می کنند و به حفظ سطح مایعات در بدن کمک می کنند. ضایعات، مایعات و سایر مواد از داخل لوله های کوچکی در کلیه ها عبور می کنند که به عنوان یک فیلتر عمل می کنند. جریان خون، هر چیزی را که بدن می تواند دوباره استفاده کند را دوباره جذب می کند و مواد زائد موجود در ادرار را دفع می کند. اگر کلیه ها به درستی کار نکنند، نمی توانند مواد زائد از جمله مایعات و سدیم را حذف کنند. بنابراین مایع در بدن باقی می ماند. به عنوان مثال، افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی ممکن است متوجه تورم در اندام تحتانی، دست ها یا صورت شوند.

عدم تحرک بدنی

افرادی که مشکلات حرکتی دارند یا سبک زندگی کم تحرکی دارند، ممکن است دچار ادم در ساق پا شوند. بی تحرکی همچنین می تواند باعث از دست دادن قدرت ماهیچه ساق پا شود.

بارداری

در دوران بارداری، بدن آب بیشتر از حد معمول نگه می دارد و این می تواند منجر به تورم در اندام تحتانی شود، به خصوص در هوای گرم یا پس از ایستادن طولانی مدت. تغییرات هورمونی و حمل وزن اضافی در شکم نیز می تواند در این امر نقش داشته باشد. این معمولاً خطرناک نیست و بیشتر بعد از زایمان برطرف می شود. با این حال، اگر تورم ناگهان شدیدتر شود، ممکن است نشانه پره اکلامپسی باشد. این یک نوع فشار خون بالا است که می تواند به مادر و جنین آسیب برساند. هر فردی که در دوران بارداری دچار سردرد، استفراغ، درد زیر دنده ها یا مشکلات بینایی همراه با افزایش تورم می شود، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشد.

سوء تغذیه

آلبومین، پروتئینی است که به بدن انسان در مدیریت مایعات کمک می کند. هنگامی که فردی دچار کمبود شدید پروتئین است، ممکن است برای بدنش سخت تر باشد که مایع بین بافتی را به داخل مویرگ ها برگرداند. زمانی که فردی به شدت دچار سوءتغذیه باشد، ممکن است به بیماری کواشیورکور مبتلا شود. علائم شامل از دست دادن توده عضلانی و بزرگ شدن شکم است. این به دلیل احتباس مایعات در بافت های بدن است.

چاقی

افراد چاق ممکن است به دلیل وزن اضافی که حمل می کنند، ورم کنند. چاقی همچنین خطر ابتلا به فشار خون بالا، بیماری کلیوی و بیماری قلبی را افزایش می دهد که همه این ها می تواند منجر به ادم شود. چاقی همچنین خطر ابتلا به سندرم متابولیک را افزایش می دهد که شامل دیابت نوع ۲، فشار خون بالا و سایر مشکلات سلامتی است.

عفونت و آلرژی

نقش سیستم ایمنی، دفاع از بدن در برابر بیماری و عفونت است. هنگامی که سیستم ایمنی یک مهاجم ناخواسته، مانند باکتری یا یک آلرژن را تشخیص دهد، حمله ای را انجام می دهد. التهاب بخشی از منبع قابل اعتماد این فرآیند است. هنگامی که التهاب رخ می دهد، بدن هیستامین آزاد می کند. هیستامین باعث می شود که شکاف بین سلول های دیواره مویرگ ها بیشتر شود. این کار را انجام می دهد تا به گلبول های سفید ضد عفونت اجازه دهد تا به محل التهاب برسند. با این حال، همچنین می تواند اجازه دهد تا مایع از مویرگ ها به بافت های اطراف نشت کند. تورم ناشی از این عامل معمولاً کوتاه مدت است. افراد مبتلا به التهاب طولانی مدت ممکن است احتباس آب را در بدن خود تجربه کنند.

تغییرات هورمونی

عدم تعادل هورمونی می تواند به روش های زیر منجر به احتباس مایعات شود:

• قاعدگی. تغییر در تعادل هورمونی می تواند منجر به تجمع مایعات قبل از قاعدگی شود. در نتیجه ممکن است فرد دچار نفخ و حساسیت سینه شود.
• مشکلات تیروئید. غده تیروئید، هورمون هایی را ترشح می کند که در مدیریت سطح مایعات نقش دارند. بنابراین افراد مبتلا به بیماری که غده تیروئید را تحت تاثیر قرار می دهد، ممکن است احتباس آب را تجربه کنند.
• سندرم کوشینگ. این وضعیت باعث می شود تا غده فوق کلیوی، هورمون استروئیدی بیش از حد تولید کند که منجر به تورم در پاها می شود.

مصرف برخی داروها

برخی از داروها نیز می توانند منجر به احتباس آب شوند. این شامل:

• مسدود کننده های کانال کلسیم
• داروهای ضد انعقادی غیراستروئیدی
• گاباپنتین
• برخی از درمان های هورمونی، از جمله برخی از قرص های ضد بارداری
• پردنیزون که یک کورتیکواستروئید است.
• برخی از داروهای دیابت

هر کسی که در هنگام استفاده از دارو نگران تورم است، باید با پزشک خود صحبت کند. آنها ممکن است بتوانند دوز داروی مصرفی را تغییر دهند یا جایگزینی را پیشنهاد کنند. زمانی که فرد از قرص های ضد بارداری نیز استفاده می کند، ادم ایجاد می شود.

راه کارهای مفید برای کاهش علائم و نشانه های احتباس آب :

• کاهش مصرف نمک .به مقدار توصیه شده نمک مصرف کنید که بنابر گزارش سازمان غذا و داروهای آمریکا برابر با ۲۳۰۰ میلی گرم یا کمتر در روز است .در واقع حدود یک قاشق چایخوری نمک می باشد .
• با استفاده از جایگزین هایی مانند گیاهان دارویی و ادویه ها میزان مصرف نمک را کاهش دهید . زیره ، شوید ،سیر ،زنجبیل ،پیاز و فلفل از جمله گزبنه های در دسترس هستند.
• آبلیمو ، خردل و سرکه نیز می توانند بدون استفاده از نمک عطر و طعم غذای ما را تغییر دهند.
• انجام ورزش به طور منظم .
• پیاده روی و دوچرخه سواری باعث می شود آب و مایعات از پاها تخلیه شود.
• می توانید خودروی خود را اندکی دورتر از محل کار خود پارک کنید تا از پیاده روی پیش از آغاز روز کاری استفاده کنید .
• به جای استفاده از آسانسور از پله استفاده کنید .
• نیازی نیست همانند یک ورزشکار حرفه ای ورزش کنید و انجام تمرینات ورزشی سبک به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در روز نیز می تواند به سود شما باشد.
• بالا بردن پاها چند بار در روز برای بهبود گردش خون.
• پرهیز از نشستن و یا ایستادن طولانی مدت .
• کاهش وزن در صورت ابتلا به چاقی .
• نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب در روز .
• اجتناب از پوشیدن لباس های بسیار تنگ .
• خوردن میوه ها و سبزیجات .
• مصرف به اندازه پروتئین در روز .
• اجتناب از افراط در دما مانند حمام ،دوش یا سونای بسیار گرم .
• راه رفتن به طور منظم هنگام استفاده از ماشین و یا در هنگام سفر با هواپیما .
• استفاده از داروهای ادرارآور با تجویز پزشک.
• درصورت احتباس آب در اندام های تحتانی ، پوشیدن جوراب های حمایتی .

دنیا پراز افرادی است که منتظرند کسی از راه برسد و به آن انگیزه بدهد تا به فردی تبدیل شوند که آرزو دارند .مسئله این است که هیچ نجات دهنده ای نیست .این افراد منتظر رسیدن اتوبوس ایستاده اند اما در خیابانی که هیچ اتوبوسی از آن نمی گذرد .در نتیجه ، اگر این اشخاص مسئولیت زندگی خود را برعهده نگیرند ممکن است برای همیشه منتظر بمانند و این کار است که اکثر مردم انجام می دهند .

کمبود منیزم در بدن و عوارض آن