علل و علائم قارچ پوستی یا بیماری درماتوفیت در گربه   

قارچ سطح پوست يا درماتوفيتوز كه به ان اصطلاحا كچلي نيز مي گويند يك بيماري شايع پوستی در سگ ، گربه وانسان است و به وسيله قارچهايي به نام درماتوفيت (Dermatophyte) به وجود مي ايند.اين قارچهاي درماتوفيتي علاقه زيادي به كراتين دارند.كراتين يك پروتئين است كه به وسيله سلولهاي پوست توليد شده و در لايه خارجي پوست قرار ميگيرد. مو و ناخن نيز از كراتين تشكيل شده اند به همين دليل قارچهاي درماتوفيتي مي توانند پوست ، مو و پنجه هاي حيوان را الوده كنند.گربه های پارسی و هیمالیایی نسبت به دیگران بیشتر درمعرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.سه نوع قارچ درماتوفيتي شايع در سگ و گربه به نامهاي ميكروسپوروم كنيس (Microsporum canis) ، ميكروسپوروم ژيپسيوم (M.gypsium) و تريكوفيتون منتاگروفيس وجود دارند.نوع اول معمولا از يك حيوان به حيوان ديگر انتقال پيدا ميكند ، نوع دوم از طريق خاك به حيوانات سرايت كرده و سومي از طريق جوندگان مثل موش به حيوان انتقال پيدا ميكند.

بیماری های پوستی گربه

درماتوفیت گربه

قارچ سطح پوست یا درماتوفیتوز که به آن اصطلاحا کچلی نیز می گویند عامل درماتوفیت گربه است این عارضه یک بیماری شایع پوستی در گربه است که به وسیله قارچهایی به نام درماتوفیت (Dermatophyte) به وجود می آیند. این قارچ های درماتوفیتی علاقه زیادی به کراتین دارند، که در قسمت های مرده پوست وجود دارد و می توانند در آنجا رشد کنند. کراتین یک پروتئین است که به وسیله سلول های پوست تولید شده و در لایه خارجی پوست قرار می گیرد. مو و ناخن نیز از کراتین تشکیل شده اند به همین دلیل قارچ های درماتوفیتی می توانند پوست، مو و پنجه های حیوان را آلوده کنند.گربه های پارسی و هیمالیایی نسبت به دیگران بیشتر درمعرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.

عامل: سه نوع قارچ درماتوفیت گربه وجود دارند که عبارتند از:

میکروسپوروم کنیس (Microsporum canis)

مخزن آن گربه می باشد و عامل اصلی کچلی در گربه است. پس درماتوفیتِ حیوان دوست می باشد. در بچه گربه ها که سیستم ایمنی تکامل نیافته است بیشتر مشاهده می شود. درماتوفیت گربه بیشتر ایجاد ضایعه می کند. معمولا پوزه این حیوانات، اطراف چشم و گوش ها محل آسیب هستند. بسیاری از گربه های بالغ نیز آلوده می شوند اما علائم بیماری را نشان نمی دهند لذا بایستی که بررسی ها و معاینات دامپزشکی در مورد آنها لحاظ شود. این بیماری معمولا از یک حیوان به حیوان دیگر انتقال پیدا می کند.

میکروسپوروم جیپسئوم (M.gypsium)

از درماتوفیت های خاک دوست می باشد در خاک از بقایای کراتین موجود در خاک مانند مو و ناخن و . . . استفاده می کنند در صورتی که به انسان یا حیوان منتقل شود قادرند در همه جای بدن ضایعات کچلی را ایجاد کنند.

تریکوفیتون منتاگروفیس (trichophyton mentagrophytes)

از طریق جوندگان مثل موش به حیوان انتقال پیدا می کند.

علل بیماری درماتوفیتوزیس در گربه ها

انگل قارچی میکروسپوروم شایع ترین علت درماتوفیتوزیس در گربه ها است. بروز هر نوع قارچ بر اساس موقعیت جغرافیایی شما متفاوت است. بیماری ها یا داروهایی که در توانایی بدن موثرند و همچنین میزان حساسیت گربه به عفونت قارچی پوست، مو و ناخن در احتمال ابتلا حیوان به این بیماری تاثیر زیادی دارند. از موارد دیگری که احتمال ابتلا به بیماری را افزایش می دهند می توان به محیط های پر جمعیت، غذاهای بی کیفیت، شیوه های مدیریتی ضعیف و عدم وجود دوره قرنطینه مناسب اشاره کرد.

تشخیص درماتوفیت گربه

به دلیل وجود طیفی از نشانه های بالینی به نظر می رسد که باید در موارد بسیاری از جراحات پوستی در گربه ها به عنوان اولین احتمال درماتوفیتوزیس در تشخیص تفریقی رد شود. در بسیاری از موارد تشخیص عفونت سطحی با M.canis در گربه ها ممکن است کار سختی نباشد و این هم به دلیل فراوانی قارچ است. آزمایش چراغ وود (Wood’s lamp) می تواند در شناسایی موهای عفونی کمک کننده باشد که تقریباً در نیمی از موارد هم بسیار کاراست. اگر برخی موها در این تست مثبت باشند بهتر است آنها را زیر میکروسکوپ هم بررسی نمود تا عناصر قارچی دیده شوند. با این حال کشت قارچ چه برای رد کردن و چه برای تأیید درماتوفیتوزیس و همینطور برای تشخیص نوع درماتوفیت لازم است. برای کشت قارچ از محیطی به نام محیط تست درماتوفیت (DTM) استفاده می شود. گرچه ممکن است برخی از متخصصین قارچ شناسی گزینه های دیگری را به این منظور پیشنهاد نمایند. بطور کلی کشت قارچ حساسترین تست تشخیصی برای تشخیص درماتوفیتوزیس بشمار می رود. استثنائاتی هم در این زمینه وجود دارد نظیر جراحات زیرجلدی ، فورونکولوزیس قارچی و مایستومای درماتوفیتیک که در این موارد بیوپسی پوست معمولاً برای تشخیص نیاز است. در این مواقع ممکن است کشت قارچ از مو و پوسته ها منفی و رشد قارچ و تشخیص آن هم سخت باشد.

در معاینات صرف بالینی بدون بهره مندی از آزمونهای تشخیصی امکان تشخیص های اشتباه و اضافه بر واقعیت هم وجود دارد. از سوی دیگر اکتفا به تست چراغ وود قادر است به تشخیص اشتباه دامن بزند چرا که در مواردی نتیجه مثبت کاذب است که باید حتماً با کشت تأیید شود و حتی در برخی مواقع علیرغم استفاده از کشت باز هم نتیجه مثبت کاذب می شود و این به دلیل رشد کولونی های قارچی شبه درماتوفیت (ساپروفیت ها) است. بنابر این دقت در معاینات بالینی و استفاده از ابزارهای تشخیصی و بهره مندی از متخصصین حاذق قارچ شناسی در این زمینه مهم می باشد.

علایم تریکوفیتون منتاگروفیس در گربه ها

درماتوفیت ها باعث سست شدن موها شده به طوری که به راحتی موها ریزش پیدا کرده واین ریزش مو باعث ایجاد حالت کچلی معمولا گرد یا سکه مانند در ان ناحیه می شود. از علایم دیگر این قارچ ها می توان به ایجاد جوش های کوچک، پوسته پوسته یا تیره شدن پوست، اشاره کرد. اگر قارچ های درماتوفیتی پنجه ها یا ناخن ها را مبتلا کنند، می توانند باعث بد شکل شدن ناخن و یا ترشح مایع لزج مانند از پنجه ها شود. 
بعضی از گربه ها می توانند حامل بیماری باشند بدون اینکه از خود علایمی را نشان دهند، به این گربه ها اصطلاحا گربه های ناقل می گویند که باعث انتقال بیماری به سگ و گربه سالم می شوند. همچنین قارچهای درماتوفیتی می توانند باعث ایجاد ضایعات دانه دانه مانند ریز بر روی پوست گربه شوند که در اثر ناز و نوازش در زیر دست حس می گردند. به این حالت اصطلاحا التهاب پوست ارزنی می گویند. این بیماری می تواند از نظر دوام محدوده گسترده ای داشته باشد. ممکن است خودبخود طی ۲ هفته بهبود یابد. جراحات قارچی معمولاً با واکنش هایی چون خارش درد و التهاب همراه نیستند.

زندگی با گربه مبتلا به درماتوفیت

درماتوفیت گربه نکات مهمی دارد. میکروسپوروم کنیس، مسری ترین نوع از قارچ های درماتوفیتی است. برای ریشه کن نمودن این بیماری می بایست تمام حیوانات مبتلا را درمان کرد و محیط ضد عفونی شده تا بیماری به انسان یا دیگر حیوانات سالم انتقال پیدا نکند. درماتوفیت های قرار گرفته برروی پوست و موی حیوان می توانند تا چند هفته بعد از ریزش مو نیز زنده مانده وباعث انتقال بیماری شوند.

از آنجای که گربه ها می توانند بدون اینکه علایمی از خود نشان دهند باعث انتقال بیماری شوند، تمام آنهایکه به نظر سالم می رسند نیز بهتر است مورد آزمایش قرار گرفته و در صورت ابتلا تحت درمان قرار بگیرند. رعایت نظافت و تمیز کردن مداوم خاک برای دور کردن قارچ هایی که در آن رشد کرده اند، همچنین شستشوی گربه هایتان با شامپو های ضد قارچ میتواند کمک شایانی کند و در صورت سلامت حیوان استفاده از شامپو های ضد قارچ از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. حیوانات مبتلا می بایست از دیگر حیوانات و انسان ها (مخصوصا افراد مبتلا به ایدز یا تحت شیمی درمانی) جدا شوند.

اگر حیوان شما به نوع میکروسپورم ژیپسیوم یا تریکوفیتون منتا گروفیس مبتلا شده، می بایست از در معرض قرار دادن سگ یا گربه در برابر خاک آلوده و یا جوندگان جلوگیری شود. اگر قسمت کوچکی از پوست مبتلا به قارچ شده باشد دامپزشک می تواند آن را با تجویز کرم یا لوسیون های ضد قارچ مناسب درمان نماید. برای مالیدن این نوع داروها حتما از دستکش های یکبار مصرف استفاده کنید. داروهای ضد قارچ خوراکی وقتی تجویز می شوند که داروهای موضعی )مثل کرم و لوسیون ضد قارچ) موثر واقع نشوند و یا میزان ضایعه به حدی وسیع باشد که درمان موضعی ممکن یا عملی نباشند. به هیچ عنوان داروهای موضعی را به صورت خوراکی استفاده ننمایید این کار میتواند باعث مرگ حیوان شود.در تمام موارد، درمان موضعی + چیدن موها نیز توصیه شده است.

درمان موضعی درماتوفیت گربه

چند نکته مهم در درمان درماتوفیت گربه وجود دارد: قارچ ها به ید حساس هستند. بتادین، مخلوط آهک و گوگرد و محلول ۴۵٪ تکنیکال کپتان با رقت ۲۰۰: ۱ برای آنها مناسب و بی خطر است و به درمان درماتوفیت گربه کمک می کند. استفاده از داروهای موضعی مثل اسید سالیسیلیک و Undecylinic acid در موضع پس از کوتاه کردن موهای ناحیه و نیز پمادهای مایکونازول، کلوتریمازول و کتوکونازول مؤثر اند.

توجه داشته باشید که عفونت های قارچی معمولا سر سخت بوده و درمان انها عموما ۲-۳ ماه به طول می انجامد. اگر قارچ ، پنجه ها و ناخن ها را درگیر کرده باشد مدت درمان گهگاه به ۱۲-۶ ماه نیز می تواند برسد. واکسنی در برابر ابتلا گربه ها به میکروسپوروم کنیس ها تولید شده اما به نظر می رسد که زیاد موثر نمی باشند. این واکسن بیشتر در پرورشگاه های گربه که تعداد زیادی گربه در آنجا نگاه داری می شوند بیشتر به کارمی رود. این واکسن در ایران مرسوم نبوده و به راحتی قابل دسترس نیست. عفونت قارچی پنجه ها و ناخن را گویند که درمان آن مشکل است و حتی در برخی موارد لازم است که چنگال را قطع کرد و درمان طولانی مدت با این داروها انجام دهند. برای پیشگیری اگر گربه جدیدی وارد شود باید تست های لازم انجام گیرد و در صورت مشاهده جراحات، درمان صورت گیرد. همچنین بهداشت حیوان باید جدی گرفته شود. لازم بذکر است که گربه ها، بعنوان مهمترین حامل میکروسپوروم کنیس محسوب می شوند.

پیش گیری: گرفتن مداوم ناخن ها٬ ضد عفونی کردن بستر، تداوم درمان در ارتباط با مصرف کتوکونازول در صورت تجویز دامپزشک ذکر این نکته لازم است که این دارو به خوبی در محیط اسیدی جذب می شود لذا بهترین زمان برای مصرف کتوکونازول، قبل از غذا است. مصرف شیر و داروهای آنتی اسید نیز منع شده است.

پیشگیری بیماری درماتوفیتوزیس در گربه ها

برای جلوگیری از عفونت مجدد از روش قرنطینه استفاده کنید و انجام آزمایش کشت قارچ (درماتوفیت) از همه حیواناتی که در یک محیط زندگی می کنند، ضروری است. احتمال نقش جوندگان در گسترش این بیماری را در نظر بگیرید. اگر احتمال می دهید که گربه تان به جوندگان دسترسی دارد یا جوندگانی در محیط اطرافتان هستند، بسیار توصیه می شود که اقدامات لازم را برای حذف آفت انجام دهید.