به گزارش سایت خبری ساعدنیوز، کمک فنر یکی دیگر از قطعات مهم خودرو محسوب می شود که زیر مجموعه ای از سیستم تعلیق محسوب می شود. کمک فنر ها در ابعاد و اشکال مختلفی طراحی شده و معمولا در نزدیکی هر چرخ، یک عدد از آن ها کار گذاشته می شود. وظیفه اصلی کمک فنر در خودرو، به حداقل رساندن میزان ارتعاشات ناشی از حرکت خودرو در سطوح ناهموار بوده و از ضربات وارده و لرزش متعدد در خودرو جلوگیری می کند. کمک فنر ها انواع مختلفی دارند که هر کدام برای هدفی خاص مورد استفاده قرار می گیرد. با ما در ادامه همراه باشید تا ضمن بررسی مفصل این قطعه، به معرفی انواع آن نیز بپردازیم.
حتی چند دقیقه رانندگی بدون کمک فنر را نمی توان تصور کرد. کمک فنرها در واقع قطعاتی هستند که در برابر حرکت فنرها مقاومت می کنند و هرچه سرعت این حرکت بالاتر باشد این مقاومت نیز افزایش می یابد. برای مثال هنگامی خودروی شما از روی یک دست انداز به سرعت عبور می کند فنرها به سرعت جمع می شوند. در نتیجه نیروی زیادی به اتاق خودرو وارد خواهد شد. این نیرو اگر خنثی نشود موجب نوسان شدید خودرو خواهد شد.
قطعه ای که مانع از جمع شدن سریع فنرها می شود کمک فنر است. در مقابل هنگامی که خودرو با سرعت کمی از روی یک سرعت گیر عبور می کند، کمک فنرها به فنر اجازه جمع شدن را می دهند.
بنابراین می توان گفت که کمک فنر نوسان گیر خودروی شماست و اگر دوست دارید که یک رانندگی نرم و آرام داشته باشید باید حسابی به کمک فنرهای عقب و جلوی خودروی خود اهمیت دهید.
کمک فنر نقش مهمی در ایمنی خودروها دارد و موجب پایداری خودرو در هنگام رانندگی می شود. اغلب ما هنگامی که ارتفاع خودرو در یک طرف یا در تمام قسمت ها کم می شود به خرابی کمک فنرها پی می بریم. اما نشانه های دیگری هم وجود دارد که اگر آنها را بدانید شاید زودتر از خرابی کمک فنر مطلع شوید.
وظیفه کمک فنر
رانندگی بدون کمک فنرها قابل تصور نیست. یک خودروی بزرگ با وزن بسیار زیاد هنگامی که با سرعت بالا حتی در یک مسیر نسبتا هموار مانند خیابان حرکت می کند، در معرض لرزش های زیادی قرار دارد.
بدون کمک فنرها این ارتعاشات مستقیما به اتاقک و سایر قطعات خودرو منتقل می شوند و کنترل خودرو را حتی در سرعت های پایین نیز دشوار می کنند. بنابراین با قرار گرفتن کمک فنرها در کنار تمامی چرخ های جلو و عقب، فشارهای وارد بر خودرو مستهلک می شوند.
سیستم تعلیق خودرو مجموعه بزرگی است که از فنر، کمک ها، بوش، طبق و سیبک تشکیل می شود. در این سیستم فنرها وظیفه جذب لرزش های ناشی از سطوح ناهموار را برعهده دارند. اما فنرها به طور ذاتی تمایل دارند تا انرژی خود را به صورت ناگهانی آزاد کنند. بنابراین، کمک فنرها با قرار گرفتن در کنار فنرها به تخلیه آرام و تعدیل نیروها کمک می کنند. به منظور عملکرد صحیح، کمک ها باید از یک سو به نقطه ای ثابت در اتاقک خودرو و از سوی دیگر به نقطه ای متحرک از سیستم تعلیق به نام طبق متصل می شوند.
انواع کمک فنر ماشین
کمک فنرها انواع مختلفی دارند که هر کدام به توجه به وزن، اندازه و نوع کاربری خودرو مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال خودروهای سواری معمولا از کمک فنر کوچک و نرم هیدرولیکی و گازی-بادی برخوردارند تا کمترین ضربه به اتاقک خودرو منتقل شود. از سوی دیگر خودروهای باری که وزن زیادی را باید تحمل کنند از کمک فنرهای سفت و خشک تری بهره می برند.
- کمک فنر هیدرولیکی:
فضای داخلی سیلندر کمک فنرها در این مدل با روغن پر می شود. با وارد شدن فشار از طرف پیستون، روغن مقاوت زیادی نشان می دهد و از سوراخ های کوچکی که روی پیستون قرار دارد به آرامی به سمت دیگر تخلیه می شود. این حرکت آرام سبب می شود تا فشار وارد شده به فنرها به آهستگی از بین رود.
- کمک فنرهای گازی:
در کمک فنرهای گازی یا هیدرواستاتیک علاوه بر روغن از گاز نیتروژن نیز در مخزن سیلندر استفاده می شود.
این مدل نسبت به کمک های روغنی عملکرد بهتری از خود نشان می دهد. چراکه حرکت پیستون در کمک فنرهای روغنی موجب حرکت سریع روغن و ایجاد حباب های هوا در آن می شود.
اما در مدل های گازی با افزایش فشار پیستون گاز با سرعت زیادی حرکت می کند و روغن بدون تشکیل حباب های هوا از طریق سوراخ های پیستون به سمت دیگر تخلیه می شود. از سوی دیگر ترکیب گاز با روغن ضریب انتقال حرارت آن را کاهش می دهد و در نتیجه استهلاک قطعه را کمتر می کند.
- کمک فنرهای تلسکوپی:
نوع دیگری از کمک فنرهای روغنی تلسکوپی هستند که عملکردی کاملا مشابه دارند با این تفاوت که روغن در هنگام جمع شدن فنر از سوراخ های بزرگی به پشت پیستون منتقل می شود.
در نتیجه فنرها سریع تر جمع می شوند و ضربه وارد شده به خودرو با سرعت زیادی جذب می گردد. در مقابل هنگام باز شدن فنر، روغن از سوراخ کوچکی به فضای قبلی خود باز می گردد.
بنابراین، سرعت باز شدن فنرها کمتر می شود و نیروی ارتعاشات به آرامی دفع می شوند. واضح است که رانندگی با کمک فنر تلسکوپی نرم تر و راحت تر است.
علائم خرابی کمک فنر خودرو
کاهش ارتفاع خودرو در یک یا دو طرف، احساس کوبش و خشکی در هنگام رانندگی از نشانه های خرابی کمک فنر خودرو هستند. کمک فنرها جزیی از سیستم تعلیق خودرو محسوب می شود، بنابراین خرابی این قطعه در بلندمدت آسیب های جدی به چرخ ها، فنرها، جلوبندی، جعبه فرمان، دیفراسیل و گیربکس وارد می کند. به طور کلی نشانه های خرابی کمک فنر خودرو به شرح زیر هستند:
- کاهش ارتفاع خودرو؛ این کاهش ارتفاع گاهی در یک سمت و گاهی در تمامی قسمت ها خواهد بود.
- عدم تعادل خودرو و کشیده شدن به یک سمت در هنگام رانندگی به خصوص در هنگام عبور از پیش های تند
- ساییدگی و پوسیدگی سریع و غیر یکنواخت لاستیک ها و عدم تناسب آنها با یکدیگر
- تکان های غیر عادی خودرو در هنگام رانندگی و شیرجه زدن به سمت جلو در هنگام ترمز گرفتن
- نشتی روغن از کمک فنرها
- حرکت دائم چرخ ها به سمت بالا و پایین در هنگام عبور از ناهمواری ها یا اصطلاحا رقصیدن چرخ ها
- شیرجه زدن خودرو به جلو در هنگام ترمزگیری
- از دست رفتن کنترل خودرو و حرکات غیر طبیعی هنگام عبور از دست اندازها و سرعت گیرها
- لغزش و کنترل دشوار خودرو در پیچ ها
- شنیدن صدایی شبیه به “تقه” در هنگام عبور از دست اندازها
عیب یابی خرابی کمک فنر خودرو
از نشانه های وجود اشکال در سیستم تعلیق می توان به نزدیک شدن کف خودرو به موانع خیابان از قبیل سرعت گیر و دست اندازها، شنیده شدن صداهای غیر معمول هنگام عبور از موانع جاده ای، متمایل شدن بیش از حد بدنه خودرو به سمت درونی پیچ در هنگام دور زدن و جهش قسمت جلویی خودرو هنگام ترمزهای ناگهانی، اشاره کرد.
برای جلوگیری از فرسوده شدن زود هنگام کمک فنرها بهتر است از ترمزهای ناگهانی بپرهیزید. آهسته ترمز کردن همچنین می تواند باعث افزایش طول عمر لنت ها گردد.
بهتر است خودروی خود را نزد یک مکانیک خبره ببرید تا سیستم تعلیق را در شرایطی که چرخ ها در حال گردش هستند بررسی نماید. همچنین یک مکانیک ماهر قادر است نواقص دیگری از قبیل نشت روغن از کمک فنر به دلیل گشاد شدن بوش ها، فرسودگی بازو و اثر تو رفتگی ناشی از ضربه را تشخیص داده و در صورت امکان برطرف نماید.
با توجه به توصیه های کلی درباره کارکرد کمک فنرها که معمولا توسط فروشنده این قطعات داده می شود (مثلا میگوید که هر ٨٠٠٠٠ کیلومتر کمک ها باید تعویض شوند) باید در نظر داشت که این معیار نسبی بوده و به نحوه ی رانندگی شما نیز بستگی دارد. مثلا رانندگی در مسیرهای پر دست انداز و ناهموار و حمل بار سنگین باعث فرسوده شدن سریعتر کمک فنرها شده و در نتیجه کمک فنر ها زودتر باید تعویض شوند.
اگر کمک فنر نشتی دارد حتما باید کمک فنر تعویض گردد.
بالا و پایین رفتن خودرو به خصوص اگر جاده ناهموار باشد و یا شیرجه رفتن خودرو در حین ترمزهای شدید ممکن است به دلیل خرابی کمک فنرها باشد.
اگر در سر پیچ; خودرو بیش از حد بپیچد به نحوی که راننده برای کنترل ان باید تلاش بیشتری کند این روند می تواند از خرابی کمک فنر باشد.
اگر چرخها روی جاده برقصند و یا بالا و پایین روند ممکن است از فرسودگی فنرها و کمک ها باشد.
اگر خودرو روی جاده حالت بی ثباتی پیدا کند ممکن است از فرسودگی از کمک فنرها باشد و این امر ایمنی اتومبیل را شدیدا تهدید می کند.
اگر بوشهای محل نصب کمک فنر ترک خوردگی و یا تغییر شکل داده اند باعث سرو صدا در سیستم تعلیق به خصوص در موقع شتاب گرفتن; ترمز کردن و یا عبور از ناهمواریهای سطح جاده می شود. بنابراین هرچه زودتر نسبت به تعویض بوشها اقدام شود.در غیر این صورت ایمنی خودروبه شدت کاهش پیدا می کند.
بارکردن خودرو بیش از ظرفیت آن عامل مهمی در ضیعف شدن سیستم تعلیق از جمله کمک فنرها می شود.
به خصوص زمانی که حرکت اتومبیل در ناهمواریهای جاده قرار بگیرد. و اگر سرعت متناسب با جاده و بار نباشد باعث شکسته شدن اتصالات می شود. در نتیجه ناامن بودن خودرو و سرنشینان حتمی است.
اگر اتومبیل به یک سمت کشیده می شود سیستم تعلیق را که شامل تایرها، فنرها و کمک فنرهاست مورد بازدید قرار دهید تا نسبت به تعمیر و تنظیم هندسه چرخها با دستگاه الکترونیک اقدام شود.
تایرهای فرسوده و جویده شده نشانگر عیب در سیستم تعلیق به خصوص در کمک فنرهاست که پس از ازمایشات نسبت به تعمیر و یا تعویض انها اقدام شود.
دلایل خرابی کمک فنر خودرو
از جمله عوامل اصلی خرابی کمک فنر حمل بار سنگین و بالاتر از ظرفیت خودرو به مدت طولانی است. همچنین عبور از راه های ناهموار نیز خرابی این قطعه را تشدید می کند. بنابراین عجیب نیست که خرابی کمک فنر بیشتر در خودروهای باری دیده می شود.
از دیگر دلایل خرابی کمک فنر می توان به ترمزگیری ناگهانی در سرعت های بالا اشاره کرد که موجب کوبش های بالاتر از حد توان خودرو می شود. افزون براین، خرابی کاسه نمد و بوش کمک فنرها و در نتیجه نشت روغن نیز از دلایل دیگر خرابی این قطعه است.
کمک فنرها با توجه به نوع کاربری خودروها مورد استفاده قرار می گیرند. بنابراین، افزایش وزن خودروهای در مدت زمان زیاد، رانندگی مداوم در جاده های ناهموار، ترمزهای ناگهانی (دستی کشیدن) و عبور با سرعت زیاد از پستی و بلندی ها همگی از جمله عواملی هستند که موجب افزایش فشار به کمک فنرها می شود.
به یاد داشته باشید تعویض کمک فنرها باید به صورت دوتایی انجام گیرد. بنابراین هنگامی که یکی از کمک فنرهای جلو یا عقب آسیب می بیند بهتر است جفت کمک فنرهای جلو یا عقب ماشین با هم تعویض شون چرا که عملکرد قطعه کارکرده بر قطعه جدید اثر می گذارد و ممکن است موجب خرابی آن شود.
نکات مهم در هنگام تعویض کمک فنر
کمک فنرها با توجه نوع خودرو بر روی آنها نصب می شوند. خودروهای سواری کمک فنرهای متفاوتی نسبت به خودروهای باری و مسابقه ای دارند. متداول ترین نوع کمک فنر در بازار کمک فنر روغنی یا هیدرولیکی است.
در این نوع محفظه کمک فنر با روغن پر می شود و با وارد کردن فشار به آن روغن از طریق سوراخ های بالای محفظه اول از آن به محفظه بالایی هدایت می شود. کمک فنرهای هیدرلیکی توانایی خوبی برای خنثی کردن ضربات و تکان های وارد شده به خودرو را دارند.
سعی کنید که کمک های جلو یا عقب را همزمان تعویض کنید حتی اگر یکی از آنها سالم تر از دیگری باشد. در واقع کار کردن دو کمک فنر سالم و کهنه در کنار هم سبب می شود تا قطعه مستعمل، قطعه جدید را هم خراب کند.
برای خودروهای دو گانه سوز بهتر است به سراغ کمک فنرهای مخصوص خودشان بروید.
