نعناع فلفلی (MENTHA PIPERITA) را با نام «سوسنبر» و «آس بویه» نیز می شناسند. این گیاه گیاهی معطر و از گونه های معروف نعناع است که از پیوند نعناع آبی و نعناع زینتی یا تند به وجود آمده است و شباهت های فراوانی با نعناع معمولی دارد.خاستگاه اصلی نعناع فلفلی، شمال آفریقا و خاورمیانه است. گفته می شود که حتی در دوهزار سال قبل از میلاد، از این گیاه به عنوان دارو و یا ادویه استفاده می شده است.می توانید برگ های آن را خشک کرده، برای تهیه ی چای و دمنوش از آن استفاده کنید، یا این که آن را پودر کرده و برای مصارف غذایی از آن استفاده کنید. حتی روغن آن نیز کاربردهای بسیاری دارد.از عصاره ی نعناع فلفلی، برای مصارف صنعتی همچون ساخت خمیردندان و سایر لوازم بهداشتی، استفاده های فراوانی می شود.
تفاوت نعناع معمولی و نعناع فلفلی
نعناع (SPEARMINT) و نعناع فلفلی (PEPPERMINT) از نظر ظاهری و حتی از نظر مزه، بسیار به یکدیگر شباهت دارند. ویژگی ها و خواص و فوایدشان هم تقریبا یکسان است؛ نوع کشت و پرورش مشابهی هم دارند. اما در بعضی موارد با یکدیگر متفاوت هستند:
- نعناع فلفلی در اصل از پیوند نعناع آبی و نعنای معمولی به وجود آمده است. به صورت بوته رشد می کند که گاه ارتفاعش تا ۹۰ سانتی متر هم می رسد. حدود ۴۰درصد منتول دارد و بسیار تند و تیز است
- اما نعناع معمولی، همان است که ما به صورت روزمره، به عنوان سبزی خوردن از آن استفاده می کنیم. کشت آسان تری دارد و گیاهی رونده است. میزان منتول کمتر از ۱درصد است و طعمی ملایم دارد.
ترکیبات نعناع فلفلی
مهم ترین ماده ی موجود در نعناع فلفلی «منتول» است که سرچشمه ی خواص بی نظیر این گیاه است. هر صد گرم این گیاه، حدود ۷۰کالری دارد و همینطور از نظر مقادیر ویتامین و مواد معدنی نیز، بسیار غنی می باشد:
- ویتامین ها: آ، ث، ویتامین د، و ب۶
- مواد معدنی: فیبر، کلسیم، پتاسیم، پروتئین، آهن، منیزیم و سدیم
- طبیعت و مزاج نعناع فلفلی بسیار خنک می باشد و سرشار از منتول، منتون و لیمونن فیبر و ویتامین و مواد مغذی است. به علاوه، همانطور که پیشتر ذکر کردیم، ماده ی اصلی موجود در آن، منتول است. درصد منتول در نعناع فلفلی بسیار بالاست و تندی این گیاه هم ناشی از وجود آن است.
- طبق تحقیقات انجام شده که در کتاب «خوراکی های شفابخش» از انتشارات DK، به چاپ رسیده است، منتول یکی از مفیدترین ترکیبات موجود برای کمک به هضم غذاست. چرا که گفته می شود یکی از راه های چاقی، اختلالات گوارشی و سوء هاضمه می باشد.
فواید نعناع فلفلی برای سلامتی
نعناع فلفلی یک درمان سنتی محبوب برای تعدادی از بیماری هاست. گمان می رود این گیاه دارای اثرات آرام بخش باشد. این گیاه برای درمان نفخ شکم، درمان دردهای قاعدگی، درمان اسهال، تهوع، درمان اضطراب مرتبط با افسردگی، بهبود دردهای عضلانی و عصب، سرماخوردگی، سوء ِهاضمه و سندروم روده ی تحریک پذیر به کار می رود.
۱. سوء ِهاضمه
باتوجه به گفته ی مرکز پزشکی دانشگاه مریلند (UMM) نعناع فلفلی، عضلات معده را آرام می کند و گردش صفرا را بهبود می بخشد. درنتیجه برای افرادی که سوء ِهاضمه دارند، مناسب است. بااین حال نباید افراد مبتلابه بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) از آن استفاده کنند.
۲. سندروم روده ی تحریک پذیر
مطالعات علمی نشان داده اند که نعناع فلفلی در شکل های مختلف می تواند به درمان علائم سندروم روده ی تحریک پذیر (IBS) کمک کند. این علائم عبارت اند از:
- درد؛
- نفخ؛
- اسهال؛
- گاز معده.
مطالعه ای که در سال ۲۰۰۸ در مجله ی پزشکی بریتانیا منتشر شد، نتیجه گرفت که نعناع فلفلی به عنوان ماده ای ضداسپاسم در درمان IBS مفید است. خواص ضداسپاسم، خواصی هستند که شدت و تعداد دفعات اسپاسم عضلانی یا حرکات غیرارادی را کاهش می دهند.برخی مطالعات نشان داده اند که نعناع فلفلی می تواند به کاهش درد ناشی از IBS کمک کند. مطالعه ای منتشرشده در سال ۲۰۱۳ اعلام کرد که این گیاه در درمان درد شکمی در بیمارانی که به علت IBS دچار اسهال می شوند، مفید است.گروهی تحقیقاتی از دانشگاه آدلاید در استرالیا نتیجه گرفت که نعناع فلفلی، کانالی ضددرد را در روده ی بزرگ فعال می کند که باعث کاهش درد التهابی در روده می شود.
۳. مشکلات پوستی
روغن نعناع فلفلی به طور گسترده ای برای آرام کردن تحریک و بهبود خارش پوست و همچنین کاهش قرمزی به کار می رود. روغن نعناع فلفلی باید همیشه قبل از استفاده ی موضعی یا مالیدن روی پوست، رقیق شود.
یک روش خوب برای رقیق کردن این روغن، مخلوط کردن ۲۵ میلی لیتر از یک روغن حامل مانند روغن معدنی یا روغن زیتون با ۳ تا ۵ قطره از این روغن ضروری است. قبل از استفاده، مقدار کمی از آن را روی ساعدتان امتحان کنید تا مطمئن شوید که دچار حساسیت پوستی نمی شوید. بااین حال شواهد علمی چندانی وجود ندارد که از این کاربرد نعناع فلفلی پشتیبانی کند یا آن را انکار کند.
۴. سردرد و میگرن
ثابت شده است که مالیدن روغن نعناع فلفلی رقیق شده روی پیشانی در درمان سردرد تنشی مؤثر است.یک مقاله در «پزشک خانواده ی آمریکا» می گوید که روغن نعناع فلفلی دارای اثرات آرام بخشی در آرام کردن عضلات و تسکین افرادی است که در طول یک تنقیه باریم (آزمايشی راديوگرافی جهت تشخيص بعضی از بيماری های روده بزرگ) دچار اسپاسم کولونی می شوند.نویسندگان این مقاله به دو آزمایش اشاره می کنند که نشان می دهد استفاده ی موضعی از روغن نعناع فلفلی می تواند به کاهش علا ئم سردرد تنشی کمک کند. یکی از آنها دریافت که روغن این گیاه در تسکین درد به اندازه ی تیلنول یا پاراستامول مؤثر است.
۵. سرماخوردگی و آنفولانزا
منتول – ترکیب شیمیایی اصلی نعناع فلفلی – ضداحتقانی مؤثر است. ضداحتقان ها، غشاهای متورم را در بینی منقبض و جمع می کنند و درنتیجه تنفس راحت تر می شود.
همچنین منتول یک خلط آور است. خلط آورها، مخاط و بلغم موجود در ریه ها را شل می کنند و آنها را بالا می آورند (به سمت گلو). خلط آورها برای افرادی که سرفه می کنند و در سینه شان خلط دارند، بسیار مفید هستند.در مقاله ای که سال ۲۰۱۵ انجمن شیمی آمریکا آن را منتشر کرد، دانشمندان نتیجه گرفتند که «باتوجه به خواص ضدمیکروبی گسترده اش، اُلباس می تواند عامل مفیدی برای درمان عفونت های بدون عارضه ی (ساده و معمولی) پوست و دستگاه تنفسی باشد.»اُلباس شامل عصاره های چند روغن ضروری ازجمله روغن نعناع فلفلی، روغن اوکالیپتوس و روغن کاژوپوت است. این روغن های ضروری باید استنشاق شوند.
۶. تهوع و استفراغ در دوران بارداری
بسیاری از زنان بارداری که در طول دوران بارداری دچار حالت تهوع می شوند، می گویند که مصرف اَشکال مختلف نعناع فلفلی در کاهش حالت تهوع آنها مؤثر بوده است. بااین حال مطالعات در این زمینه غیرقاطع یا متناقض هستند.کلیگلر و چادهارای، دو تن از محققانی که اثربخشی روغن نعناع فلفلی را برای مقاصد مختلف بررسی می کنند، هشدار می دهند که «روغن این گیاه برای بازکردن قاعدگی زنان به کار می رود و باید در طول حاملگی از آن اجتناب شود.»محققان مرکز تحقیقات سلامت باروری و ناباروری فاطمه زهرا در تهران به این نتیجه رسیدند که نعناع هیچ اثری روی تهوع و استفراغ در دوره ی بارداری ندارد.زنان باردار قبل از مصرف نعناع فلفلی به هر دلیل باید با پزشک شان مشورت کنند.
۷. کاهش استفراغ ناشی از شیمی درمانی
تهوع و استفراغ از عوارض جانبی شایعی هستند که بیماران سرطانی در طول شیمی درمانی تجربه می کنند. برخی مطالعات دریافته اند که نعناع فلفلی به کاهش این علائم کمک می کند.
نتیجه ی مطالعه ای که در مجله ی Ecancermedicalscience منتشر شد، «کاهش چشمگیری را در شدت و تعداد دفعات بالاآوردن در ۲۴ ساعت اول» در میان بیمارانی نشان داد که روغن ضروری نعناع فلفلی را استنشاق کرده بودند (در مقایسه با دارونما).
نویسندگان این مطالعه نتیجه گیری کردند که روغن نعناع فلفلی «برای درمان حالت تهوع در بیماران بی خطر، مؤثر و همچنین مقرون به صرفه است.»
۸. درمان و بهبود زخم های مزمن
تحقیقات منتشرشده در مجله ی ACS Nano نشان می دهد که دانشمندان راهی برای بسته بندی ترکیبات ضدمیکروبی نعناع فلفلی و دارچین در کپسول های کوچک پیدا کرده اند که می تواند بیوفیلم ها (فیلم زیستی) را نابود کند و به طور مؤثری به ترمیم زخم کمک نماید.
این محققان، روغن نعناع فلفلی و سینامالدهید – ترکیبی در دارچین که به آن عطر و طعم می دهد – را داخل نانوذرات سیلیکا بسته بندی کردند.
این درمان میکروکپسول در برابر ۴ نوع باکتری مختلف ازجمله یک سویه ی مقاوم به آنتی بیوتیک مؤثر بود. همچنین رشد فیبروبلاست ها – نوعی سلول که در ترمیم زخم اهمیت دارد – را نیز افزایش داد.
عوارض و خطرات نعناع فلفلی
نعناع فلفلی مانند بسیاری از گیاهان دیگر، ممکن است با برخی از گیاهان، مکمل ها یا داروها تداخل داشته باشد. همچنین می تواند عوارض جانبی در برخی افراد ایجاد کند و افراد به نعناع فلفلی حساسیت داشته باشند.هنگامی که دارویی از پزشک خود دریافت می کنید حتما تداخل دارویی که از خوراکی ها ممکن است به شما وارد شود را بپرسید از جمله در باره ی نعناع فلفلی. این گیاه نباید توسط کودکان خردسال استفاده شود، زیرا اگر نعناع فلفلی روی صورت کودک مالیده شود، می تواند مشکلات تنفسی تهدید کننده برای کودک ایجاد کند.مصرف نعناع فلفلی برای افرادی که مبتلا به رفلکس معده، مشکل ضربان قلب نامنظم و مبتلا به کم خونی همولیتیک هستند مضر است.
در مقاله نعناع فلفلی ما درباره ی خواص فووق العاده این گیاه، عوارض و تداخل دارویی آن توضیح دادیم. نظرات و سوالات خود را در قسمت کامنت برای ما بنویسید. امیدوارم از این مقاله لذت برده باشید.
خواص زنیان برای سلامتی چیست؟
