زنیان گیاهی مفید است که در هر صد گرم آن ۱۷/۱ درصد پروتئین، ۲۱/۸ درصد چربی، ۷/۹ درصد موادمعدنی، ۲۱/۲ درصد فیبر و ۲۴/۶ درصد کربوهیدرات وجود دارد. همچنین دارای کلسیم، تیامین، ریبوفلاوین، فسفر، آهن و نیاسین می باشد.
زنیان چیست؟
نام علمی زنیان دانه های کاروم یا دانه های گیاه ajwain یا Trachyspermum ammi است که از این گیاه در غذاهای هندی به وفور استفاده می شود. این دانه ها کمی سبز تا قهوه ای رنگ هستند و طعمی تند و تلخ دارند. تقریباً می توان گفت دانه های زنیان شبیه دانه های زیره هستند، اما طعم و عطر آن ها به آویشن نزدیک تر است. معمولاً زنیان را به صورت دانه های زنیان در بازار عرضه می کنند تا همه افراد بتوانند از خواص زنیان استفاده کنند؛
اما به صورت پودری نیز به فروش می رسد تا شما راحت تر بتوانید از آن در پخت وپز استفاده نمایید. دانه های این گیاه فوق العاده مغذی هستند و سرشار از فیبر، آنتی اکسیدان ها و سایر ویتامین ها و مواد معدنی می باشند. به همین دلیل، آن ها با مزایای سلامتی مرتبط بوده و مدت هاست در طب سنتی هند مورد استفاده قرار می گیرند.
مواد مغذی موجود در زنیان
- فیبر (12 %)
- کربوهیدرات (37 %)
- رطوبت (9 %)
- پروتئین 15%
- چربی (18 درصد)
- ماده معدنی، فلاون، و مواد معدنی (7 %)
دیگر مواد مغذی موجود در دانه ها شامل کلسیم، تانین، گلیکوزیدها، فسفر، آهن و نیکوتیناسید هستند.
چند مشکل سلامتی که دانه زنیان به رفع آنها کمک می کند
- اسیدی شدن دستگاه گوارش : یک قاشق غذاخوری دانهٔ زنیان با یک قاشق غذاخوری زیرهٔ سبز را با هم ترکیب کنید. این ترکیب را با مقداری پودر زنجبیل به صورت روزانه مصرف کنید. این درمان طبیعی بهترین روش برای رفع مشکلات وخیم هاضمه است. همچنین برای درمان اسیدیته و مشکل رفلاکس اسیدی مناسب است.
- یبوست : دانهٔ زنیان برای درمان مشکلات مربوط به هاضمه بسیار مناسب است. بنابراین برای خلاصی از شر یبوست به شما کمک کند. دانهٔ زنیان هیچ گونه اثر جانبی ندارد.
- اختلالات کلیوی :دانهٔ زنیان برای درمان سنگ های کلیه بسیار ضروری است. همچنین برای درمان یا کاهش دردهای ناشی از اختلالات کلیوی بسیار مفید است.
- آسم (تنگی نفس) : مصرف دانهٔ زنیان با آب گرم سرماخوردگی را به سرعت تسکین می دهد و سرفه و مخاط را از بدن دفع می کند. همچنین برای درمان برونشیت و آسم مناسب است. می توان دوبار در روز دانهٔ زنیان را به همراه شکر زرد استفاده کرد.
- کبد و کلیه : برای درمان درد روده که در نتیجه ٔ سوءهاضمه و التهاب ایجاد می شود، آب زنیان را بنوشید. همچنین مصرف این گیاه برای درمان عملکرد نامناسب کبد و کلیه بسیار مناسب است.
- مشکلات دهان و دندان : دانهٔ زنیان سبب جلوگیری یا بهبودی درد دندان می شود. برای درمان درد دندان، بوی بد دهان و پوسیدگی دندان دهان خود را با مقداری روغن میخک، مقداری روغن زنیان و آب بشویید. این راه بهترین روش برای حفظ بهداشت دهان و دندان است.
- سرماخوردگی : این دانه بهترین روش طبیعی برای درمان علائم سرماخوردگی مانند انسداد بینی است. بخور زنیان در آب داغ بهترین تسکین است.
- خارش، سوختگی و اگزما : دانهٔ زنیان را با آب ولرم مخلوط کنید تا به صورت خمیر دربیاید. این خمیر را به هر منطقه ای از صورت یا بدن که لازم است بزنید. همچنین سعی کنید تا منطقه ی آسیب دیده را با آب زنیان بشویید تا اثر بیشتری داشته باشد. برای تورم ناشی از سوختگی، جوش یا اگزما دانهٔ زنیان خرد شده را با آب لیمو ترکیب کنید. این ماده به از بین بردن تورم کمک می کند.
- خون ریزی بیش ازحد و عادت ماهیانهٔ نامنظم : خانم هایی که این مشکلات را دارند می توانند آب زنیان را بنوشند. شب مقداری دانهٔ زنیان را در ظرفی که از آب پر شده است بریزید. آن را از صافی رد کنید و در صبح بنوشید.
- مشکلات هاضمه: دانهٔ زنیان برای مشکلات هاضمه مفید است. جویدن یک قاشق چای خوری دانهٔ زنیان با شکر کمک می کند تا از شر سوءهاضمه خلاص شوید. همچنین می توانید دانه را بدون شکر مصرف کنید.
- آرتریت : روغن دانهٔ زنیان روش بسیار مفیدی برای درمان درد آرتریت است. به طور مرتب، مفاصل آسیب دیده را با روغن دانهٔ زنیان ماساژ دهید تا از درد آرتریت خلاص شوید.
- اسهال : دانهٔ زنیان دارویی طبیعی برای اسهال خونی و اسهال است. مشتی از دانهٔ زنیان را در یک لیوان آب بجوشانید. سپس اجازه بدهید سرد شود و دوبار در روز آن را مصرف کنید. این یکی از روش های مرسوم برای درمان سوءهاضمه و اسهال خونی است.
- عفونت های ویروسی : ماست را با پودر دانهٔ زنیان ترکیب کنید. این خمیر را به صورت تان بزنید و اجازه دهید تا در طول شب روی صورت شما باقی بماند. این کار به برطرف شدن جای جوش کمک می کند. برای اثربخشی بهتر صبح ها صورت تان را با آب ولرم بشویید.
- آنفولانزا : دانهٔ زنیان را همراه با دارچین در آب بجوشانید. از صافی رد کنید و ۴ بار در روز آن را بنوشید تا آنفولانزا برطرف شود.
- دفع پشه : روغن خردل را با دانهٔ زنیان آسیاب شده مخلوط کنید. تکه های مقوا را به این ترکیب آغشته کنید و در گوشه های خانه قرار بدهید. با این کار از شر پشه ها ی اتاق خلاص می شوید.
- بی اشتهایی : دانهٔ زنیان، دانه ٔ رازیانه، پودر زنجبیل خشک شده، نمک و دانهٔ زیرهٔ سیاه را مخلوط و آسیاب کنید. روغن داغ را به مخلوط اضافه کنید و آن را با برنج پخته شده ترکیب کنید. این ترکیب می تواند اشتها را بیشتر کند.
- هموروئید: گل های خشک شدهٔ انار، دانهٔ خشخاش و برگ های خشک شدهٔ چریش یا نیم (neem) را با هم ترکیب کنید. در زمان خونریزی مقعدی دوبار در روز این مخلوط را به همراه شیر مصرف کنید. برای به حداقل رساندن این مشکل، آبدوغ را همراه با پودر دانهٔ زنیان و سنگ نمک بعد از ناهار یا شام بنوشید.
- التیام درد : دانهٔ زنیان، دانهٔ پیاز و دانهٔ شنبلیله را با اسفرزه مخلوط و آسیاب کنید و هر روز صبح یک قاشق چای خوری از آن را مصرف کنید. اثرات مصرف این پودر با معدهٔ خالی بهتر است و نتایج مثبتی دارد.
- ناتوانی جنسی : دانهٔ زنیان را با مقداری هستهٔ تمبر هندی و کرهٔ تصفیه شده برشته کنید. آنها را به خوبی آسیاب کنید و یک قاشق چای خوری از این مخلوط را به یک لیوان شیر و عسل اضافه کنید. این یک روش اثبات شده برای کاهش ناتوانی جنسی است. برای اثربخشی بیشتر هر شب از این مخلوط استفاده کنید.
- شیردهی : دانهٔ زنیان را با دانهٔ رازیانه مخلوط کنید. این ترکیب برای پاک سازی رحم و افزایش تولید شیر مادر استفاده می شود. ۱ قاشق چای خوری دانهٔ زنیان را به ۱ لیتر آب اضافه کنید. ۵ دقیقه آن را بجوشانید و سپس اجازه دهید تا سرد شود. برای اثربخشی بهتر هر روز آن را مصرف کنید.
- گرفتگی های قاعدگی : دانهٔ زنیان به عنوان تقویت کنندهٔ اعصاب عمل می کند. بنابراین می تواند گرفتگی های قاعدگی در زمان عادت ماهیانه را کاهش دهد. فواید دانهٔ زنیان بسیار اعجاب انگیز است. همچنین برای آرامش بخشی سریع می توانید روغن آن را روی ماهیچه بمالید.
- مشکلات معده : ۳ قاشق چای خوری دانهٔ زنیان را در آب لیمو خیس کنید و در سایه خشک کنید. سپس آن را آسیاب کنید و با مقداری نمک سیاه ترکیب کنید و دوبار در روز با آب ولرم بخورید. این کار روشی مناسب برای درمان بی اشتهایی، نفخ شکم و سایر مشکلات معده است. این ماده را به صورت روزانه مصرف کنید تا نتیجه ٔ دلخواه را به دست آورید.
- آروغ زدن : بسیاری از مشکلات مربوط به گازهای معده می تواند با ترکیب زنجبیل خشک شده، دانهٔ زنیان و نمک سیاه درمان شود. این ترکیب برای درمان گاز معده، سوءهاضمه و آروغ زدن مفید است. می توانید این ترکیب را در آب گرم و هل حل کنید و بنوشید.
- میگرن : دانه های زنیان را در یک ورق کاغذ بپیچید و بو کنید. این کار برای کاهش سردردهای میگرنی مفید است. همچنین می توان برای درمان سایر مشکلات مربوط به سر دانه های زنیان را سوزاند و استنشاق کرد.
- سلامت قلب : برای تحریک قلب یک قاشق غذاخوری دانهٔ زنیان را با آب گرم مصرف کنید. این روش برای درمان درد قفسه سینه هم مناسب است. برای اثربخشی سریع تر می توانید یک قاشق چای خوری شکر زرد را با مقداری دانهٔ زنیان مخلوط کنید.
- مشروبات الکلی : این گیاه برای افرادی که می خواهند از اعتیاد به الکل خلاص شوند مناسب است. جویدن روزانهٔ دانهٔ زنیان کمک می کند تا میل به الکل کم شود.
- افزایش تعداد اسپرم : دانهٔ زنیان را با مقداری هستهٔ تمبرهندی و کرهٔ تصفیه شده برشته کنید. تمام این مواد را آسیاب کنید. سپس یک قاشق چای خوری از این مواد را در یک لیوان شیر و عسل حل کنید. این کار روشی مؤثر برای افزایش تعداد اسپرم و درمان انزال زودرس است. برای اینکه نتیجهٔ بهتری بگیرید هر شب آن را مصرف کنید.
- حشره کش: این دانهٔ مفید علاوه بر اینکه خواص درمانی دارد، به طور گسترده در تهیهٔ غذا استفاده می شود. همچنین دانهٔ زنیان به عنوان حشره کش استفاده می شود. استفاده از دانهٔ زنیان روشی مرسوم برای درمان نیش حشرات سمی است.
- استفاده در آشپزی : این دانهٔ مفید به عنوان ادویه در انواع غذاهای هندی استفاده می شود. این دانه را می توان به صورت برشته شده، سرخ شده در روغن یا در ترکیب با سایر ادویه ها استفاده کرد. زنیان برای هضم بهتر غذا در مقدار کم برای تولید بیسکوییت، اسنک، سس، سوپ، نوشیدنی های بدون الکل و ترشی استفاده می شود.
- جوش: یکی دیگر از خواص زنیان درمان جای جوش است. پودر دانهٔ زنیان را با ماست ترکیب کنید و روی صورت خود قرار دهید. بعد از سی دقیقه آن را با آب گرم بشویید. این روش درمانی می تواند جای جوش را کمرنگ کند.
- کاهش وزن : نوشیدن نصف لیوان آب و دانهٔ زنیان خیس شده با معده ٔ خالی به حل شدن چربی کمک می کند. هر روز صبح با معدهٔ خالی یک قاشق چای خوری دانهٔ زنیان میل کنید. این کار سبب می شود تا در یک ماه ۴ تا ۵ کیلوگرم وزن کم کنید.
- شب ادراری : ۵۰ گرم کنجد سیاه، ۲۵ گرم دانهٔ زنیان و ۱۰۰ گرم شکر زرد را با هم مخلوط کنید. روزی دوبار ۱ قاشق چای خوری از این مخلوط را مصرف کنید. این کار به درمان تکرر ادرار و شب ادراری کمک می کند.
- گوش درد : ۱ قاشق چای خوری سیر و ۲ قاشق چای خوری دانهٔ زنیان را در روغن کنجد سیاه حرارت دهید تا به رنگ قرمز در بیاید. اجازه دهید تا سرد شود و آن را از صافی رد کنید و چند قطره از آن را داخل گوش بریزید. این روش برای درمان التهاب گوش هم مناسب است.
- نفخ شکم: ۳ قاشق غذاخوری دانهٔ زنیان را در آب لیمو خیس کنید. بعد از اینکه آن را در سایه خشک کردید با مقداری نمک سیاه ترکیب و پودر کنید و دوبار در روز ۱ قاشق چای خوری از آن را با آب گرم مخلوط کنید و مصرف کنید.
- درد مفاصل: برای تسکین درد مفاصل، مارچوبه، دانهٔ زیرهٔ سیاه، دانهٔ شنبلیله و دانهٔ زنیان را با هم مخلوط کنید. سپس پودر کنید و هر روز صبح نصف قاشق چای خوری از آن را بخورید.
- کولیت : ۱ قاشق چای خوری دانهٔ زنیان و و نصف قاشق چای خوری دانهٔ رازیانه را در نیم لیتر آب بجوشانید. به مدت ۵ دقیقه روی شعلهٔ متوسط بپزید. اجازه دهید سرد شود و آن را از صافی رد کنید. روزانه بعد از هر وعدهٔ غذایی یک فنجان از آن بنوشید.
- دیابت :مقداری برگ های نیم (neem) را در سایه خشک کنید. آن را پودر کنید و در یک شیشه نگه دارید. شب یک قاشق چای خوری از پودر را با نصف قاشق چای خوری پودر دانهٔ زیره و پودر دانهٔ زنیان در شیر داغ مخلوط کنید و به مدت ۳۰ روز آن را مصرف کنید.
- از کار افتادگی : خیس کردن دانهٔ زنیان در آب و مصرف روزانهٔ آن می تواند به درمان از کار افتادگی و لرزش کمک کند.
- پاک کنندهٔ چشم : یک مشت دانهٔ زنیان را در آب بجوشانید. با این آب چشم تان را بشویید تا تمیز شود.
- مشکل شنوایی : در زمان قدیم از دانهٔ زنیان برای درمان مشکلات شنوایی استفاده می شد. چند قطره از روغن دانهٔ زنیان را در گوش تان بریزید تا از این وضعیت خلاص شوید.
- پاک کنندهٔ بدن : مصرف چای دانهٔ زنیان می تواند به پاک سازی سموم بدن کمک کند. به همین دلیل می تواند بسیاری از مشکلات پوستی و بیماری های مربوط به آن را کاهش دهد. این کار به تصفیهٔ خون و بهبود جریان خون در بدن کمک می کند.
- سنگ مثانه : برای از بین بردن سنگ مثانه روزانه ۶ گرم دانهٔ زنیان مصرف کنید.
- منوراژی (خونریزی زیاد قاعدگی): ۲۵ گرم دانهٔ زنیان را یک شب کامل درون آب خیس کنید. سپس آن را آسیاب کنید و صبح بنوشید.
- کهیر : ۱ گرم دانهٔ زنیان را با ۳ گرم شکر زرد مصرف کنید. این روش درمانی مفیدی برای کهیر است.
عوارض زنیان
زنیان اگر به اندازه کافی مصرف شود نه تنها عوارضی ندارد که بسیار مفید نیز هست؛ اما اگر در مصرف آن زیاده روی کنیم، عوارض جانبی دارد. از عوارض زنیان می توان به کاهش شیرمادران، آلرژی و حساسیت، افزایش دمای بدن، حساسیت به نور، سوزش معده، حالت تهوع و گیجی اشاره کرد.در مورد نوزادان و زنان باردار اطلاعات کاملی در دسترس نیست و بهتر است از زنیان استفاده نکنند؛ زیرا با توجه به طبع گرم زنیان ممکن است سبب زایمان زودرس یا سقط جنین شود.