گانودرما یا همان قارچ گانودرما چیست؟
قارچ گانودرما (Ganoderma Mushrooms) که به اسم قارچ ریشی (Lingzhi mushroom) شناخته می شود، غذایی با بیشترین مقدار آلکالین در جهان است. اسم علمی این قارچ، لوسیدوم گانودرماست و گونه ای از قارچ های قرمز است. پیشینه نوشتاری به قدمت بیشتر از 200 سال دارد و محترم ترین گیاه دارویی در پزشکی سنتی چین است.
افراد ثروتمند در زمان های گذشته از این قارچ شگفت انگیز برای به دست آوردن جاودانگی و آرامش استفاده می کردند.
قارچ گانودرما اکنون به اسم «پادشاه گیاهان دارویی» شناخته می شود. افراد بر این باورند که گانودرما سلامت را بهبود بخشیده و باعث طول عمر می شود. از قارچ گانودرما به مدت زیادی در پزشکی سنتی چین برای درمان بیماری هایی مانند درد، سرطان و یا بیماری های کبد استفاده می شده است. همچنین برای برخی بیماری های عصبی و روانی نیز تجویز شده است.
طبع قارچ گانودرما
طبیعت قارچ گانودرما سرد و تر است. قارچ گانودرما لوسیدوم حاوی بیش از 400 ماده ی مغذی مختلف از جمله بتا گلوکان، استرول های گیاهی، پلی ساکارید و تری ترپن ها، پتاسیم، فسفر، کلسیم، ویتامین A، ویتامین های B، ویتامین C، ویتامین D و ویتامین E می باشد.چند نکته جالب درباره قارچ گانودرما:
- این قارچ در شش رنگ موجود است اما نوع قرمز آن معمولاً کشت شده و استفاده می شود.
- قارچ ریشی در آشپزی استفاده نمی شود زیرا بسیار تلخ است.
- احتمالاً شما نمی توانید قارچ گانودرما را در میوه فروشی و یا سوپرمارکت پیدا کنید.
- از قارچ گانودرما تنها برای کاربردهای پزشکی استفاده می شود.
- قبلاً گانودرما تنها به صورت وحشی رشد می کرد اما اکنون در مزارع و باغ های مخصوصی کشت می شود.
- قارچ گانودرما با استفاده از روش کشت بافت، کشت می شود. این فرایند از تکنیک جدایی سانتریفوژ برای نگهداری مواد مغذی استفاده می شود.
خواص قارچ گانودرما
قارچ گانودرما لوسیدوم که به عنوان قارچ ریشی هم شناخته می شود یک قارچ با طعمی تلخ است که بیش از دو هزار سال در طب سنتی چینی ها در درمان شرایط مختلف به کار رفته می رود. این قارچ که جزو قلیایی ترین مواد غذایی در جهان است، ارزش تغذیه ای بسیار زیادی دارد و پیشینه استفاده از این قارچ در طب سنتی به بیش از ۲۰۰۰ سال پیش بازمی گردد. نام علمی آن گانودرما لوسیدوم است و گونه ای از قارچ های قرمز محسوب می شود. هم ساقه و هم کلاهک این قارچ در برگیرنده موادی به نام بتاگلوکان هاست که می تواند قدرت سیستم ایمنی را بهبود ببخشد.
افراد ثروتمند در دوران باستان از این قارچ شگفت انگیز به امید آرامش استفاده می کردند. در حال حاضر به این قارچ پادشاه گیاهان گفته می شود. گانودرما می تواند سلامت و طول عمر افراد را بیشتر کند. این قارچ سال هاست که در طب چینی برای درمان بیماری های مختلفی همچون درد بدن، سرطان و بیماری کبدی مورد استفاده قرار می گیرد.
تقویت دستگاه ایمنی
یکی از مهمترین خواص قارچ گانودرما، تقویت سیستم ایمنی است. درحالی که برخی جزئیات هنوز قطعی نیستند، مطالعات درون کشتگاهی نشان می دهند که قارچ گانودرما می تواند بر ژن های گلبول های سفید خون تأثیر بگذارد. گلبول های سفید خون نقش مهمی در دستگاه ایمنی برعهده دارند. علاوه بر این برخی مطالعات نشان داده اند که برخی از اشکال قارچ گانودرما ممکن است مسیر التهاب را در گلبول های سفید خون تغییر بدهد.
تحقیقات در بیماران سرطانی نشان داده که برخی مولکول های یافت شده در قارچ گانودرما می توانند فعالیت یک نوع از گلبول های سفید به نام «سلول های کُشنده ٔ طبیعی» را افزایش بدهند. این سلول ها می توانند با عفونت ها و سرطان ها در بدن بجنگند.یک مطالعه ٔ دیگر نشان داده قارچ گانودرما می تواند تعداد برخی از انواع گلبول های سفید خون (لنفوسیت ها) را در مبتلایان به سرطان روده ٔ بزرگ افزایش بدهد.بیشتر فواید قارچ گانودرما در افرادی مشاهده شده که به بیماری مبتلا هستند. بااین حال برخی شواهد از خواص این قارچ برای افراد سالم نیز حکایت دارد.در یک مطالعه این قارچ توانست عملکرد لنفوسیت ها را در مبارزه با عفونت ها و سرطان ها در ورزشکارانی که در معرض شرایط استرس زا هستند، بهبود بدهد.قارچ گانودرما محتوی ترکیبات آلی است که تأثیرشان در تقویت سلول های دستگاه ایمنی و افزایش سلامت دستگاه ایمنی به اثبات رسیده است.همچنین این قارچ توانست رشد ۵ قارچ بیماری زای مختلف را تا ۵۸٪ کاهش بدهد. مصرف قارچ گانودرما همراه با آنتی بیوتیک ها توانست فعالیت ضدمیکروبی آنتی بیوتیک ها را افزایش بدهد.
عصاره ٔ قارچ گانودرما می تواند زمان بهبود زخم ها را به طور چشمگیری کاهش بدهد. همچنین عصاره ٔ قارچ گانودرما فعالیت ضدمالاریایی دارد و همزمان می تواند از بروز آسیب به کبد جلوگیری کند.البته مطالعات دیگری در بزرگسالان سالم انجام گرفته که هیچ بهبودی را در عملکرد دستگاه ایمنی یا التهابات پس از ۴ هفته مصرف عصاره ی این قارچ نشان نمی دهد.درمجموع مشخص است قارچ گانودرما بر گلبول های سفید و عملکرد دستگاه ایمنی تأثیر می گذارد. بااین حال برای مشخص شدن میزان این تأثیر به مطالعات بیشتری نیاز است.
خواص ضدسرطان
بسیاری از افراد این قارچ را به خاطر خواص ضدسرطانی اش مصرف می کنند. قارچ گانودرما در پیشگیری و بهبود برخی سرطان ها مانند سرطان سینه و سرطان پروستات مؤثر است. این ویژگی از طریق کاهش التهابات و جلوگیری از رشد تومورها انجام می گیرد. در یک مطالعه بر روی ۴۰۰۰ زن مبتلا به سرطان پستان که درمان شده بودند، ۵۹٪ از آنان از قارچ گانودرما استفاده می کردند. علاوه براین در چند مطالعه ی درون کشتگاهی مشاهده شد قارچ گانودرما می تواند موجب مرگ سلول های سرطانی بشود. بااین حال نتایج این مطالعات در برخی موارد در میان انسان ها و جانوران تفاوت داشت.
از قارچ گانودرما می توان در درمان سرطان خون نیز استفاده کرد. قارچ گانودرما می تواند خستگی، افسردگی و اضطراب را در مبتلایان به سرطان پستان و کسانی که آن را درمان کرده اند، بهبود بدهد.قارچ گانودرما بر روی هورمون تستوسترون تأثیراتی دارد. از این رو مطالعه ای صورت گرفت تا تأثیر این قارچ بر روی سرطان پروستات مشخص بشود. در ابتدا مطالعات بر روی یک مورد نشان داد که این قارچ می تواند به درمان سرطان پروستات کمک بکند. ولی در مطالعات گسترده تر بعدی نتیجه ی مشابهی مشاهده نشد.
همچنین مطالعاتی بر روی قارچ گانودرما انجام گرفت تا تأثیر احتمالی آن در درمان سرطان روده ٔ بزرگ مورد بررسی قرار بگیرد. برخی مطالعات نشان داد درمان یک ساله با قارچ گانودرما می تواند تعداد و اندازه ٔ تومورها را در روده ٔ بزرگ کاهش بدهد. علاوه براین نتایج حاصل از چندین مطالعه نشان می دهد این قارچ می تواند بر بیماران سرطانی تأثیر مثبتی داشته باشد. این فواید از طریق افزایش فعالیت گلبول های سفید خون است که در مبارزه با سرطان و بهبود کیفیت زندگی در مبتلایان به سرطان مؤثر است. با این حال پژوهشگران توضیح داده اند که قارچ گانودرما باید همراه با درمان های معمول مصرف بشود و نباید این قارچ را جایگزین درمان های رایج کرد.البته بسیاری از مطالعات از تأثیر قارچ گانودرما بر سرطان کیفیت بالایی ندارند و به مطالعات بیشتری در این زمینه نیاز است.
مبارزه با خستگی و افسردگی
شاید تأثیر قارچ گانودرما در تقویت دستگاه ایمنی آن قدر موردتأکید قرار گرفته شده که باعث غفلت ما از سایر خواص آن شده است. این در حالی است که قارچ گانودرما خواص دیگری نیز دارد. ازجملهٔ این خواص می توان به کاهش خستگی و افسردگی و درنتیجه بهبود کیفیت زندگی اشاره کرد. در یک مطالعه تأثیر قارچ گانودرما بر روی ۱۳۲ فرد مبتلا به ضعف اعصاب بررسی شد. ضعف اعصاب با درد، گیجی، سردرد و حساسیت همراه است. پژوهشگران دریافتند در اثر مصرف ۸ هفته ای مکمل قارچ گانودرما، خستگی افراد کاهش یافته و افراد بیشتر احساس تندرستی می کنند.
مطالعه ٔ دیگری بر روی ۴۸ زن مبتلا به سرطان پستان که درمان شده بودند، نشان داد در اثر مصرف ۴ هفته ای پودر قارچ گانودرما، خستگی افراد کاهش و کیفیت زندگی شان بهبود یافت. همچنین این افراد کمتر دچار اضطراب و افسردگی شدند. همچنین در مطالعه ٔ دیگری مصرف قارچ گانودرما همراه با روند درمان توانست عوارضی مانند خستگی و افسردگی را در این زنان بهبود بدهد.درحالی که برخی فواید قارچ گانودرما برای بیماران به اثبات رسیده، هنوز خواص این قارچ برای افراد سالم به طور دقیق مشخص نشده است.
سلامت قلب
یک عصاره از پروتئین های موجود در قارچ گانودرما توانست فشار خون موش های مبتلا به فشار خون بالا را تا مدت ۸ ساعت کاهش بدهد.همچنین قارچ گانودرما می تواند از آسیب به سلول های دیواره ٔ رگ های خونی بکاهد.قارچ گانودرما می تواند کلسترول و مقاومت به انسولین را در بیماران دیابتی کاهش بدهد.یک مطالعه ٔ ۱۲ هفته ای بر روی ۲۶ فرد نشان داد قارچ گانودرما می تواند کلسترول خوب را افزایش و تری گلیسرید را کاهش بدهد. اگرچه برخی تحقیقات دیگر در بزرگسالان سالم هیچ بهبودی را در سطح کلسترول و تری گلیسرید افراد نشان نداد. به عنوان مثال در یک مطالعه پژوهشگران مشاهده کردند مصرف قارچ گانودرما برای بیش از ۱۶ هفته هیچ بهبودی را در کلسترول نشان نداد.با تمام این تفاسیر به مطالعات بیشتری برای بررسی تأثیر مصرف قارچ گانودرما و سلامت قلب نیاز است.
کنترل قند خون
برخی مطالعات نشان داده اند مولکول های قارچ گانودرما می توانند قند خون را در جانوران کاهش بدهند. برخی مطالعات اولیه در انسان نیز نتایج مشابهی را نشان می دهند. بااین حال بیشتر مطالعات خلاف این یافته ها را نشان می دهند. بعد از ارزیابی صدها شرکت کننده، پژوهشگران هیچ بهبودی را در قند خون ناشتای شرکت کنندگان مشاهده نکردند. نتایج حاصل از مطالعات متناقض هستند. در برخی موارد قارچ گانودرما توانست قند خون را پایین بیاورد و در برخی موارد تأثیر خاصی نداشت. در این زمینه نیز به مطالعات بیشتری نیاز است.
خاصیت آنتی اکسیدانی و کاهش التهابات
برخی مطالعات از تأثیر قارچ گانودرما در کاهش التهابات در بیماری روماتیسم، آسم و کاهش التهابات غشایی که چشم و پلک را می پوشاند، حکایت دارند. ۱۴ روز مصرف قارچ گانودرما توانست شاخص های ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی را بهبود دهد و از خون در برابر آسیب های اکسیداتیو محافظت بکند. پژوهشگران همین عامل را دلیل استفاده از قارچ گانودرما به عنوان داروی ضدالتهاب در طب سنتی آفریقایی و چینی می دانند.انواع مختلفی از عصاره های قارچ گانودرما توانستند از خود خاصیت ضدالتهابی و آنتی اکسیدانی نشان دهند و برای درمان بیماری های مرتبط با التهابات مفید باشند.آنتی اکسیدان ها مولکول هایی هستند که می توانند از آسیب به سلول ها جلوگیری کنند. به خاطر همین ویژگی مصرف غذاها و مکمل های با خاصیت آنتی اکسیدانی طرفداران بیشتری پیدا کرده است. بسیاری معتقدند قارچ گانودرما خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد. با این حال چندین مطالعه تغییری را در سطح ۲ آنزیم آنتی اکسیدانی مهم خون پس از مصرف ۴ تا ۱۲ هفته ای قارچ گانودرما نشان نداد.
بهبود آلرژی
براساس مطالعات عصاره ٔ قارچ گانودرما می تواند هر ۴ نوع واکنش آلرژیک را مهار کند یا کاهش بدهد. قارچ گانودرما برای درمان بیماری های مختلفی ازجمله برونشیت مزمن استفاده می شود. زیرا می تواند هیستامین را کاهش بدهد. مطالعات نشان می دهند ترکیبات موجود در قارچ گانودرما با موفقیت مانع از تولید هیستامین از ماست سل ها (از سلول های طبیعی مغزاستخوان که به تعداد زیاد در بافت پیوندی یافت می شوند) شدند و همزمان به ثبات این سلول ها کمک می کنند.
کلیه و کبد
۱۴ بیمار مبتلا به پروتئینوری که از نشانه های بیماری های کلیوی است، شروع به مصرف قارچ گانودرما کردند. پروتئینوری همه ٔ آنها پس از مدتی بهبود یافت و دستگاه ایمنی شان دوباره تنظیم شد.قارچ گانودرما توانست از موش ها در برابر آسیب کبدی ناشی از مصرف متوسط روزانه ٔ الکل محافظت بکند.در حیوانات آلوده به مالاریا قارچ گانودرما توانست همزمان از آسیب های کبد و عفونت بالقوه ٔ مالاریا جلوگیری بکند.
محافظت از ساختار اعصاب
قارچ گانودرما توانست عملکرد مغز را در موش های مصرف کننده ٔ الکل بهبود بدهد. این ویژگی از طریق افزایش تأمین انرژی مغز و کاهش پیام رسان های عصبی بازدارنده اتفاق افتاد. قارچ گانودرما خاصیت ضدتشنج دارد. این قارچ از TNF-آلفا و IL-۱ می کاهد که از سیتوکین های مؤثر در بروز صرع هستند.
مضرات قارچ گانودرما
قارچ گانودرما در کنار خواص و فوایدی که دارد در صورت استفاده طولانی مدت و بی رویه از آن می تواند عوارض و مضراتی را نیز به دنبال داشته باشد. مصدف قارچ گانودرما برای مدت بیشتر از سه تا شش ماه می تواند باعث بروز واکنش های آلرژیک مانند خشکی دهان، گلو و مجرای بینی شود. استفاده بیرویه و طولانی مدت از قارچ گانودرما می تواند عوارضی مانند سرگیجه، خارش پوست، ناراحتی معده، مشکلات گوارشی، خون دماغ، راش، سردرد و دیده شدن خون در مدفوع را نیز به دنبال داشته باشد. افرادی که تعداد پلاکت خون بسیار پایین دارند باید از مصرف مقادیر بالای قارچ گانودرما خودداری کنند؛ زیرا ممکن است باعث خون ریزی شود. قارچ گانودرما ممکن است با داروهای فشار خون، دارو های دیابت و داروهای اختلالات سیستم ایمنی تداخل داشته باشد.
خانم های باردار مادران شیرده، افراد مبتلا به اختلالات خونی، افراد با فشار خون پایین و افرادی که قرار است جراحی داشته باشند نیز باید از مصرف قارچ گانودرما خودداری کنند. همچنین افراد مبتلا به بیماری های خودایمنی نیز باید از مصرف قارچ گانودرما پرهیز کنند زیرا این قارچ موجب تقویت سیستم ایمنی و درنتیجه تشدید بیماری می شود. قارچ گانودرما ممکن است با داروهای فشار خون بالا و داروهای ضد انعقاد مانند وارفارین، هپارین، آسپرین و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی تداخل داشته باشد.
روش های مصرف گانودرما چیست؟
در زمان مصرف گانودرما برای دم کردن گانودرما، نیاز به آب و قارچ خشک و یا پودر شده می باشد. برای استخراج مولکولهای دارویی گانودرمای پودر شده بهتر است. هرگز از لوازم خانگی برای پودر کردن استفاده نکنید، چون به احتمال زیاد تیغه دستگاه خواهد شکست. میزان مصرف گانودرما، استاندارد توصیه شده گانودرما روزانه بین ۳ تا ۵ گرم است، هرچند مصرف تا ۱۵ گرم نیز برای بیماری های جدی تجویز شده است. ۳ گرم قارچ حدودا معادل یک قاشق غذاخوری سرپر است. به منظور استخراج کامل مولکولهای دارویی، پودر قارچ را درون آب در حال جوش بریزید و بگذارید، تا ۲ ساعت دم بکشد و پس از صاف کردن دمنوش را صرف کنید. فرآیند دم کردن را تا جایی که نوشیدنی بدون رنگ و مزه شود می توانید ادامه دهید.
با توجه به مزه تلخ این نوشیدنی می توانید ترکیبات گیاهی دیگر مانند زنجبیل یا چای سبز به دمنوش اضافه کنید یا با عسل نوشیدنی را صرف کنید.واکنش های آلرژیک از جمله دل درد بسیار نادر است، اما ممکن است رخ دهد. برای مصرف بار اول توصیه میشود مقدار کمی از قارچ را مصرف کنید تا از واکنشهای شدید پرهیز شود.دمنوش را تا چند روز می توانید در یخچال نگه داری کنید. بنابراین می توانید جهت صرفه جویی در وقت، مقادیر زیاد آن را یک جا دم کرده و در یخچال نگه داری نمایید.
در زمان مصرف گانودرما به چه نکاتی توجه کنیم؟
- بهتر است برای کسانی که مشکل معده ندارند گانودرما نیم ساعت قبل از صبحانه مصرف شود این امر جذب بدن را تضمین می کند.
- افراد در طول دوره مصرف گانودرما از میزان فعالیت های بدنی خود تا حد ممکن بکاهند (باشگاه ورزشی و کار فیزیکی).
- گانودرمای خالص همیشه باید با معده خالی و مکمل درمانی آن با غذا مصرف شود.
- بدلیل خاصیت رقیق کنندگی خون و کاهش فشار خون، در صورت مصرف آسپرین یا هر رقیق کننده و کاهش دهنده فشار، مصرف آن قرص کم کم قطع شود.
- هرگز دز بالایی از گانودرما را شروع به مصرف نکنید، میزان مصرف روزانه آن باید کم کم افزایش یابد.
- گانودرما را با آب جوش مخلوط کنید زیرا آنزیم ها و آنتی اکسیدان های آن نسبت به دمای بالا بهتر و تاثیرگذارتر است.
- گانودرما را پس از ولرم شدن آب مصرف کنید.
- در زمان مصرف گانودرما، مصرف سردیجات را به حداقل برسانید.
- روزی ۷ عدد زیتون مصرف کنید.
- کسانی که قند خون ندارند صبح ها ۱قاشق عسل و۷ عدد سیاهدانه مصرف کنند.
- لبنیات شیر را با شیره یا دارچین و ماست و دوغ را با پونه و نعنا و گل محمدی مصرف کنید.
- پنیر را حتما با گردو آن هم در شب مصرف کنید.
- همه چیز را به صورت متعادل مصرف کنید.
- ماهی را دارچین زده مصرف کنید.
- بعضی از ورزشها از جمله پیاد ه روی و نرمش بعد از مصرف گانودرما حتماً انجام شود.
- مصرف ویتامین c به همراه این قارچ، جذب مواد را بهتر میکند.
- می توانید گانودرما را با عسل میل کنید.
- در دوران شیمی درمانی، گانودرما مصرف نشود زیرا مواد شیمی درمانی قدرت قارچ را از بین می برد و حتماً بعد از شیمی درمانی مصرف شود.