شما به عنوان یک خانم باردار که مسئول تغذیه به جنینی در شکمتان نیز هستید باید غذاهایی بخورید که بتواند به رشد جنین شما کمک کند. کنگر یکی از مواد غذایی است که باید آن را به رژیم غذایی در دوره بارداری اضافه کرد زیرا آن ها کالری کمی داشته و بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز شما و جنین تان را در دوران بارداری تأمین می کنند.
کنگر چیست؟
کنگر، یکی از گیاهان نوبرانه فصل بهار است که با نام علمی " Gundelia tuornefortii"، شناخته می شود. بر طبق داده های موجود، به نظر می رسد که کنگر، گیاه بومی اتیوپی و مناطقی از مدیترانه و آمریکای جنوبی باشد که امروزه در بسیاری از نقاط جهان رشد و گسترش پیدا کرده است. در کشور ما ایران نیز، کنگر به وفور در مناطق کوهستانی همدان، کرمانشاه، شهر بابک، طالقان، تویسرکان، ایلام، مرکزی، لرستان، فارس، دامنه های الوند، زاگرس و البرز، کردستان و ... یافت می شود.
از نظر مشخصات ظاهری و ویژگی های گیاهشناسی، کنگر که به نام های کنگر کوهی و کنگر وحشی نیز معروف است، گیاهی است خودرو، چند ساله، با سرعت رشد سریع و علفی که در مناطق خشک و با آب و هوای سرد به خوبی رشد کرده و نیاز آبی بسیار کمی دارد. ساقه های کنگر، ضخیم و مشابه به کرفس بوده و برگ های آن نیز، پهن، سفت و محکم و خاردار هستند که با رگ برگ های برجسته و ضخیم و حاشیه دندانه دار مشخص می شوند. گل های گیاه کنگر که در اواسط بهار ظاهر می شوند، در کنار هم و به صورت متراکم روییده و به رنگ های مختلفی از سفید گرفته تا صورتی و ارغوانی و در مواردی زرد و سبز هستند. در مجاورت این گل ها، خارهایی با رنگ قرمز تا عنابی نیز دیده می شوند.
کنگر، منبع غنی از ویتامین ها، بتاکاروتن، مواد معدنی از جمله پتاسیم، مس، آهن، کلسیم و...، پروتئین، فلاونوئیدها، فیبر، فولات (اسید فولیک) و ... است که در ایجاد خواص درمانی آن نقش مهمی بر عهده دارند. به علاوه کنگر حاوی یک ترکیب شیمیایی به نام سینارین (Cynarine) نیز هست که از یک سو باعث کاهش چربی های خون شده و از سوی دیگر باعث افزایش ترشح صرف می شود.
خواص کنگر در دوران بارداری
با اینکه کنگر، بیشتر برای پخت و پز و مصارف خوراکی مورد استفاده قرار می گیرد، اما پزشکان طب سنتی بر این باور هستند که گیاه کنگر با طبع گرم و خشک خود، دارای فواید بی نظیر و منحصر به فرد دارویی نیز هست.با اینکه تحقیقات معتبر و جامعی در رابطه با فواید خوردن کنگر در بارداری انجام نشده است، اما چند ویژگی در کنگر، سبب شده تا برخی از مادران به خوردن آن تشویق شوند. این ویژگی های عبارت هستند از:
- درمان کننده یبوست: یبوست یکی از رایج ترین و آزاردهنده ترین عوارض دوران بارداری است که باعث رنج و ناراحتی مادران می شود. از آنجا که استفاده از داروهای شیمیایی در این دوران برای مادران، با اما و اگرهای زیادی همراه است، به نظر می رسد کنگر با خاصیت ملین بودن خود، بتواند راه حل مناسبی برای حل این مشکل باشد.
- جلوگیری از ناهنجاری های سیستم عصبی: فولات یا همان اسیدفولیک، یکی از اعضای خانواده ویتامین های گروه B است که وجود مقادیر کافی از آن در بدن یک مادر باردار، ضامن سلامتی سیستم عصبی جنین بوده و از بروز بیماری هایی مانند آنانسفالی (یک اختلال کشنده مادرزادی در مغز که در نتیجه بسته نشدن لوله عصبی و استخوان های جمجمه ایجاد شده و در آن قسمت اعظم مغز تشکیل نشده و یا تخریب می شود)، اسپینابیفیدا (یک ناهنجاری مادرزادی که در آن نخاع به دلیل اختلال در شکل گیری ستون فقرات، دچار بیرون زدگی می شود) و ...، جلوگیری می کند. از آنجا که کنگر دارای مقادیر قابل توجهی اسید فولیک است، بنابراین مادران برای خوردن آن تشویق می شوند.
- تقویت سیستم ایمنی بدن: در طی بارداری، سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و فرد در مقابل بیماری های مختلف آسیب پذیر می شود. بنابراین تقویت این سیستم از طریق منابع طبیعی و خوراکی ها، از اهمیت زیادی برخوردار است.
- کاهش سطح قند خون و مدیریت دیابت: دیابت بارداری، مشکلی است که ممکن است هر خانم بارداری را به خود درگیر کند و اگر به درستی کنترل نشود، می تواند سلامت مادر و جنین درون رحم او را به خطر بیندازد. بنابراین در کنار درمان های دارویی و رژیم غذایی، برخی مادران به دنبال گیاهان دارویی می روند تا قند خون خود را کنترل کنند.
مضرات خوردن کنگر در بارداری
خواص خوردن کنگر در بارداری را در این بخش گفتیم اما مهم تر از این خواص، عوارض کنگر در بارداری است که میتواند جدی باشد. تنها کسی که می تواند به یک خانم باردار بگوید اجازه ی خوردن کنگر را دارد یا نه پزشک معالج اوست چراکه او به طور کامل از وضعیت جسمی و جنین اطلاع دارد.مواد موجود در برگ های کنگر ممکن است در رنگ، بو و طعم شیر اثر گذار باشد و به این ترتیب، ممکن است نوزاد شیرخوار، از خوردن شیر مادر ممانعت کنند. بنابران زنان باردار، بهتر است پیش از مصرف کنگر چه به صورت خام و یا پخته، با پزشک خود مشورت کنند تا مشکلی ایجاد نشود.
مصرف کنگر، در برخی از افراد، می تواند عوارض جانبی مانند گاز معده، ناراحتی معده و اسهال ایجاد کند.براساس مقالات منتشر شده در این رابطه بررسی های بیشتر لازم است اما برخی متخصصین طب سنتی معتقدند کنگر به دلیل دارا بودن برخی ترکیبات ریسک زایمان زودرس را افزایش داده و برای زنان باردار حساسیت زا است، به همین دلیل مصرف آن را پیشنهاد نمیکنند.
عوارض جانبی کنگر فرنگی
- از عوارض کنگر می توان به ایجاد درماتیت تماسی از جمله سیناروپیکرین به دلیل لاکتون های سزکوئی ترپن اشاره نمود.
- این گیاه گرم است و در برخی از افراد تولید سودا می کند، بنابراین بهتر است با سرکه مصرف شود.
- این گیاه را با داروهای درمان کننده قند خون با هم مصرف نکنید.
- برگ های کنگر می توانند باعث تحرک و انقباض کیسه صفرا شوند به همین جهت کسانی که سنگ کیسه صفرا دارند بهتر است کنگر مصرف نکنند.
سایر نکات درباره خوردن کنگر در بارداری
- یکی از برگ های قسمت پایینی کنگر که به آسانی کنده می شود را جدا کنید و به مدت 20 تا 30 دقیقه درون یک قابلمه بزرگ بجوشانید.
- کنگر پخته شده را به صورت ساده یا همراه با روغن زیتون میل کنید. برگ های فوقانی که جدا کردن آن ها سفت و سخت است را از ته جدا کرده و به سالاد سبز یا یک کاسه سوپ سبزیجات اضافه کنید.
- پوره برگ های کنگر را می توانید با ماست ساده کم چربی، پنیر پارمزان و پودر سیر میل کنید.
- علاوه بر این از پوره کنگر به عنوان یک ماده مغذی می توان به همراه نان سبوس دار یا دیگر سبزیجات تازه استفاده کرد.
- برگ های پخته شده کنگر را می توانید به پاستای مورد علاقه خود نیز اضافه کنید تا ارزش غذایی آن بیشتر شود.
فواید و عوارض مصرف انگور در بارداری
