غسل های واجب بانوان و نحوه انجام آنها
غسل های واجب بانوان
غسل، در لغت به معنای شستن است و در اصطلاح به مجموعه ای از اراده قلبی و اجرای عملی در خصوص شستن بدن گفته می شود.در دین اسلام پاکیزگی یکی از مواردی است که بسیار به آن توجه شده است، غسل کردن هم که در برخی موارد واجب و در برخی موارد مستحب است نمونه ای از اهمیت بهداشت فردی و پاکیزگی است.
غسل ها بر پایهٔ حکم شرعی به دو دسته تقسیم می شود: غسل های واجب و غسل های مستحب
غسل های واجب هفت غسل است : 1) غسل جنابت 2) غسل حیض 3) غسل نفاس 4) غسل استحاضه 5) غسل میت 6) غسل مس میت 7) غسلی که به واسطه ی نذر و قسم و مانند اینها بر انسان واجب می شود.از میان غسل های واجب 4 غسل حیض، استحاضه، نفاس و جنابت برای زنان واجب است.
به طور کلی حکمت و اسرار غسل ها مانند غسل حیض فقط جنبه تمیزی و نظافت ظاهری و جسمی ندارد بلکه از نظر معنوی بیشتر تاثیر دارد. به همین دلیل غسل باید با نیت قربت انجام شود در غیر اینصورت اگر حتی نجاست با غسل تمیز شود باز هم آن غسل صحیح نیست. واجب بودن غسل به معنای به نجس بودن زن در زمان حیض بودن نمی باشد؛ همان گونه که جنب بودن مردان دلیل بر نجاست آنها نیست و در مبطلات وضو نیز نجاستی به وجود نمی آید تا با وضو برطرف شود. بنابراین نیت به قصد غربت در همه غسل ها موجب پاکی و طهارت فرد می شود.
غسل حيض چیست؟
- حيض خونى است كه غالبا در هر ماه چند روزى از رحم زنها خارج مى شود, و زن را در موقع ديدن خون حيض حائض مى گويند.
- خون حيض در بيشتر اوقات غليظ و گرم و رنگ آن سرخ مايل به سياهى يا سرخ تيره است و با فشار و كمى سوزش بيرون مىآيد.
- مدت حيض كمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نمى شود, و اگر مختصرى هم از سه روز كمتر باشد حيض نيست .
- بايد سه روز اول حيض پست سر هم باشد, پس اگر مثلا دو روز خون ببيند و يك روز پاك شود و دوباره يك روز خون ببيند حيض نيست.
این غسل از غسل های واجب خانم ها است که پس از پایان عادت ماهیانه واجب می شود. بیشتر مراجع معتقدند که با این غسل نمی توان نماز خواند.
غسل حیض به دو روش انجام می شود:
- ارتماسی: غسل ارتماسی به این معنی است که یک دفعه تمام بدن را به نیت غسل در آب فرو ببرید.
- ترتیبی: در این روش ، ابتدا سر و گردن و سپس بقیه بدن را باید بشویید. البته بهتر است بعد از شستن سر و گردن اول طرف راست و سپس طرف چپ بدن را بشوید.
اگر کسی چند غسل برعهده داشته باشد که همگی آن ها واجب باشند، می تواند به نیت همه آن ها یک غسل انجام دهد که این کار برای خانمهایی که هر ماه حائض می شوند و مجبور به انجام غسل هستند، بسیار کمک می کند. اگر بعد از پایان یافتن عادت ماهیانه خانمی، لکه دید (قلیله، متوسطه، کثیره) باید غسل استحاضه انجام بدهد.
غسل استحاضه چیست؟
به طور معمول، هر خونی که غیر از خونریزی های متداول حیض و نفاس و بیماری باشد، استحاضه نامیده می شود.این یک حکم کلی و بدون تعیین زمان و سن است، یعنی همان طور که در دوران حیض می توان دچار استحاضه شد، پیش از بلوغ و بعد از یائسگی نیز امکان دیدن خون استحاضه وجود دارد.در حقیقت قبل از بلوغ و بعد از یائسگی، تنها خونی که امکان دارد زن ببیند، خون استحاضه است، و او دیگر پس از یائسگی خونی تحت عنوان حیض یا نفاس، نخواهد دید.برای تشخیص نوع استحاضه، زن باید مقدارى پنبه یا مانند آن را داخل فرج نموده، کمى صبر کند تا وضعیت خود را دریابد.اگر خون در دستمال یا پنبه ای که زن داخل فرج خود نموده، نفوذ نکند و تنها روی آن را آلوده کند، از طرف دیگر ظاهر نشود؛ استحاضه قلیله است.اگر خون در پنبه فرو رود، ولی از پنبه به دستمالی که معمولاً زن ها برای جلوگیری از خون می بندند نرسد، اگرچه در یک گوشه آن باشد استحاضه متوسطه است.اگر خون پنبه را فراگرفته از پنبه گذشته و به دستمال برسد استحاضه کثیره است.
غسل جنابت در زنان چیست؟
فقها درباره غسل جنابت زنان ملاک های متفاوتی دارند :
- آیت الله خامنه ای :اگر زن به اوج لذت جنسی برسد و در آن حال مایعی از او خارج شود، جنابت محقق شده و غسل بر او واجب میشود و اگر شک کند که به این مرحله رسیده یا نه و یا شک در خروج مایع داشته باشد، غسل واجب نیست.
- آیت الله سیستانی :اگر آبی با شهوت از بدن خارج شود و بدن سست شود ،جنابت حاصل شده و این آب نجس است، ولی اگر این سستی حاصل نشود، در صورتی که آب زیاد باشد و با شهوت خارج شود، بنابر احتیاط واجب همان حکم را دارد.
- آیت الله بهجت :علایم منی صرفاً شهوت و سست شدن بدن نیست .چنان چه با شهوت و جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن بدن سست شود، آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچ یک از نشانه های بالا را نداشته باشد، حکم منی را ندارد.
غسل جنابت بـه خودی خود واجب نیست اما برای انجام کارهایی کـه شرط آن ها داشتن طهارت اسـت، مانند: نماز، داخل شدن مسجد، دست زدن بـه خط قرآن و… غسل جنابت واجب می شود. طبق نظر اکثر فقها جنابت در زنان هم زمان با رطوبتی کـه از زن ها خارج در حالت ارگاسم «اوج لذت جنسی» خارج می شود رخ میدهد و این رطوبت در حکم منی اسـت و باید غسل جنابت کند. بنابر این واجب اسـت بعد از هر مقاربت و نزدیکی، زن و مرد غسل جنابت انجام دهند؛ چه از آن ها منی خارج شده باشد یا نشده باشد.
غسل نفاس چیست؟
زمانی که خانمی زایمان می کند و بعد از پایان خونریزی، غسل نفاس بر آن واجب می شود. بنابر احتیاط واجب با این غسل نماز نخوانید و وضو بگیرید.
- با توجه به اینکه حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(مدّظلّه العالی) در تعیین سن یائسگی احتیاط دارند مقلدین معظّم ٌله می توانند در این مساله با رعایت شرایط عدول، به مجتهد دیگری رجوع نمایند.
- خون نفاس: خونی است که بر اثر زایمان نوزاد، به مدت معینی از رحم زن بیرون می آید.
خون حیض کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز نیست. خون نفاس بیشتر از ده روز نیست ولى امکان دارد که کمتر از سه روز باشد. خون استحاضه می تواند کمتر از سه روز و بیشتر از ده روز باشد.