قانون اقدام راهبردی مجلس که از موضع اقتدار جمهوری اسلامی ایران طراحی و اجرا شد به غربی ها نشان داد که ایران به هر قیمتی حاضر به ورود به معامله بر سر منافع ملی اش نیست. از سر گیری غنی سازی اورانیوم و توسعه سایت های اتمی و نیز ایجاد محدودیت دسترسی برای بازرسان آژانس، جدیت ایران برای دفاع از حقوق برحق ملت را به اثبات رساند. حمایت آشکار مقام معظم رهبری از قانون تصویب شده در مجلس انقلابی و تأکید ایشان بر اجرای کامل آن، و ضرورت اتخاذ موضع واحد محکم در برابر دشمن به ضمانت اجرایی قوی این قانون استراتژیک تبدیل شد. محدودیت دسترسی آژانس به تأسیسات اتمی ایران دیپلمات های غربی را به تکاپو انداخت تا زمینه برای دور جدیدی از مذاکرات برای متقاعد کردن ایران جهت بازگشت به تعهدات هسته ای برجامی مهیا شود. سیاست رفع کامل تحریم ها و راستی آزمائی ابلاغی رهبر انقلاب سرمشق اصلی مذاکرات قرار گرفت. با این حال، دشمن در کنار مذاکره از ابزار زور و ارعاب نیز بهره گرفت و نشان داد که بی اعتمادی به دشمن یک راهبرد کاملاً منطقی و قابل دفاع در نظام جمهوری اسلامی ایران است. خرابکاری در سایت اتمی نطنز و منهدم کردن تأسیسات مهم هسته ای و نیز تصویب تحریم های جدید آن هم از سوی اتحادیه اروپایی که همیشه داعیه عدم استفاده از نظام تحریم ها را داشته است، دور جدید مذاکرات ایران با غرب را دچار ابهاماتی لاینحل ساخت. برخی تحلیلگران بر این عقیده هستند که پاسخ متناسب ایران به این اقدامات خصمانه غنی سازی 60 درصد و تعلیق مذاکرات وین است. این در حالی است که رئیس جمهور کشورمان در سخنانی در هیئت دولت خواستار ادامه مذاکرات شده و از سنگ اندازهای داخلی در مسیر مذاکرات سخن گفت. تکرار وعده صد روزه از سوی رئیس جمهور انتقادات برخی تحلیلگران سیاسی را در پی داشته است. ساعد نیوز در گفتگو با حبیب ترکاشوند تحلیلگر مسائل سیاسی، تحولات اخیر را مورد بررسی قرار داده است:
ساعد نیوز: با توجه به تحولات اخیر خصوصاً خرابکاری رژیم صهیونیستی در سایت اتمی نطنز و نیز تحریم هایی که از سوی اتحادیه اروپایی بر علیه فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اتخاذ شده است، به نظر حضرتعالی روند مذاکرات وین به چه صورت خواهد بود؟
حبیب ترکاشوند: بسم الله الرحمن الرحیم. پس از تغییر هیئت حاکمه آمریکا و استقرار دولت بایدن در کاخ سفید، دولت تدبیر و امید با نگاهی امیدوارانه تکاپوهای خودش را برای احیای برجام و کاهش تحریم ها از طریق مذاکره آغاز کرد. طرح دوباره بحث گفتگوی مستقیم بعد از حدود 3 سال با پالس منفی طرف مقابل مواجه شد و این قضیه مسکوت ماند و باعث یأس دوباره دولت شد. اما با تصویب قانون اقدام راهبردی مجلس، که دولت با فشار مجلس و نهادهای نظارتی مجبور به اجرای آن شد، معادلات تغییر کرد. آقای روحانی اعتقادی به این قانون نداشت و معتقد بود که این قانون برای روند مذاکرات مؤثر نیست. ولی ما شاهد این بودیم که این قانون به برگ برنده جمهوری اسلامی ایران در برابر دشمنان تبدیل شد و این بار ما بودیم که از این قانون به عنوان اهرم فشار بر روی غرب استفاده کردیم. در اصل، شکل گیری مذاکرات وین مدیون اجرای همین قانون است. این مذاکرات با پادرمیانی آقای مکرون میان ایران و آمریکا شکل گرفت و مکرون تلاش کرد تا واسطه گفتگوی میان طرفین شود. پیش از مراجعه تیم مذاکره کننده هسته ای به وین، رهبر انقلاب سیاست کلی مذاکره را مشخص کردند. بازگشت ایران به تعهدات برجامی فقط در صورتی امکانپذیر است که آمریکا تحریم ها را به صورت کامل بردارد و ایران راستی آزمایی کند. این سیاست ابلاغی رهبری دقیقاً در تضاد با رویکرد رفع تدریجی و گام به گام تحریم ها قرار دارد که دولت هم با همین سیاست همنوا بود. بنابراین، برای طرف مقابل و تیم مذاکره کننده خطوط قرمز کاملاً مشخص شده بود. با شروع مذاکرات وین، ما شاهد دو رویداد مهم بودیم. چندین نهاد و شخصیت عالیرتبه کشور توسط اتحادیه اروپایی تحریم شدند. نکته جالب توجه درباره این رویداد آن بود که این تحریم ها توسط اتحادیه اروپا وضع شد و نه آمریکا! رویداد دوم، خرابکاری در سایت اتمی نطنز بود که توسط اسرائیل و بلاشک با چراغ سبز آمریکا و کشورهای اروپایی رخ داد. هدف از این اقدامات تجدید فشار بر روی ایران برای تحمیل شروط جدید در برجام بود. سیاست ابلاغی رهبری به تیم مذاکره کننده هسته ای نشانگر آن است که رهبر انقلاب از این موضع کوتاه نخواهند آمد و با توجه به این دسیسه ها، به نظر می رسد که حضور تیم مذاکره کننده در وین دهن کجی به اقتدار و عزت ملی است. هر نوع تصمیم درباره ادامه این مذاکرات باید مسبوق به پاسخ قاطع به این اقدامات خصمانه غرب باشد.
ساعد نیوز: آقای ظریف گفته اند که "هدف رژیم صهیونیستی از اقدام علیه تاسیسات نطنز اخلال در روند مذاکرات بازگشت به برجام است. پس اسرائیل پاسخ این اقدام خود را در پیشرفت های جدید در مذاکرات خواهد دید". آیا با در نظر گرفتن روند کنونی مذاکرات وین و استفاده دشمن از سلاح ارعاب و تهدید و زور در کنار مذاکره، این پیشرفت جدید به معنای عقب نشینی ایران نخواهد بود؟
حبیب ترکاشوند: مذاکره همیشه بر اساس داد و ستد پیش می رود. یعنی شما یک امتیازاتی را می دهید و در مقابل آن امتیازاتی را دریافت می کنید. قانون اقدام راهبردی مجلس، ایران را در موضع برتر قرار داد. این قانون خواستار توقف تعهدات برجامی بود. این قانون یک قانون محکم است. ولی دولت های غربی با بازی مذاکره در پی دور زدن این قانون هستند و طبیعتاً تیم مذاکره کننده باید بسیار هوشیار باشد. حرفی که آقای ظریف درباره اقدام اسرائیل زده است درست نیست. این اقدام اسرائیل سنگ اندازی و اخلال نیست، بلکه به صورتی هدایت شده توسط خود غرب طراحی شده بود. آنها فکر می کردند که اگر اختلالی در نطنز ایجاد کنند دیگر تمام قدرت چانه زنی را از ایران خواهند گرفت چرا که دیگر چیزی برای از دست دادن وجود ندارد. دقیقاً ادامه مذاکرات بدون اقدام متناسب بر علیه اقدامات خصمانه غرب با منافع ملی در تضاد است و به هیچ وجه به معنای پیشرفت نیست. حداقل کاری که تیم مذاکره کننده می تواند بگیرد این است که مذاکرات را معلق کند و از طرف های مذاکره بخواهد که عذرخواهی کنند و تحریم های جدید وضع شده را لغو کنند. ادامه مذاکرات بدون اقدامات تلافی جویانه از سوی ایران، عزت ملی ما را زیر سؤال می برد.
ساعد نیوز: آقای روحانی امروز در هئیت دولت گفته اند که برخی در کشور با قطع دست ظالم مشکل دارند و موافق با به تأخیر انداختن این موضوع هستند. نظرتان در این خصوص چیست؟
حبیب ترکاشوند: صحبت های امروز آقای روحانی در چند محور بود. در سال 92 ایشان مدعی شدند که مشکلات کشور را می شود در صد روز حل کرد و در سال 96 وقتی خبرنگار از ایشان پرسید که شما ادعای حل مشکلات کشور در صد روز را مطرح کردید در حالی که چنین چیزی عملی نشده است، ایشان پاسخ دادند که 4 سال منتظر فرصتی برای افشای دروغی بودند که به اشتباه به ایشان نسبت داده شده است!! این در حالی است که فیلم حرف های ایشان موجود است و من حرفی در این خصوص نمی زنم. الان هم ما شاهد این هستیم که باز ایشان قول رفع کامل تحریم ها را در صد روز می دهند خوب سؤال من از ایشان این است که مگر قطع دست ظالم قرار است با چه روشی انجام شود؟ آیا روش مد نظر ایشان روشی محکمتر از قانون اقدام راهبردی است؟ اگر نبود قانون اقدام راهبردی مجلس آیا چنین مذاکراتی اصلاً شکل می گرفت؟ شما الان شاهد این هستید که کنگره آمریکا محکم روی بقای نظام تحریم ها ایستاده است و اصلاً تصمیمی و اراده ای برای رفع این تحریم های ظالمانه ندارد. حتی اگر دولت بایدن تحریم های جزئی را رفع کند، کنگره ابزارهای فشار مضاعف را دارد و می تواند تحریم های شدیدتری را تصویب کند.
ساعد نیوز: مجلس به عنوان نهاد نظارتی کشور به نظر شما باید چه موضعی را در قبال این نوع رویکرد در راستای مؤثرتر ساختن قانون اقدام راهبردی صورت دهد؟
حبیب ترکاشوند: هدف آقای روحانی از طرح این صحبت ها این است که فضای جامعه را دو قطبی کند و بگوید که من اهل مذاکره هستم و کسانی که با من مخالف اند، دشمن مذاکره اند. سال 96 دقیقاً با همین استراتژی در انتخابات ریاست جمهوری پیروز شدند. ولی این تیغ دیگر بُرا نیست! تنها کاری که مجلس باید بکند اصرار بر اجرای درست قانون اقدام راهبردی است. چه کسی ممکن است با بقای نظام تحریم ها موافق باشد؟! این خلاف عرق ملی و عزت ملی است. حرف های امروز آقای روحانی را یک ترفند سیاسی می دانم. تنها هدف آقای روحانی این است که با این بازی سیاسی دوقطبی کاذب موافق و مخالف مذاکره را در کشور احیا کند و این با توجه به شرایط کشور دیگر کارایی ندارد!
دکتر حشمت الله فلاحت پیشه : گفتگوهای وین، تحولات هسته ای و آینده برجام
