طبق قانون مدنی کشور ایران و مطابق با ماده ۱۱۳۳ مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید در این ماده سخنی از ارائه دلیل از جانب مرد به دادگاه برای طلاق دادن همسرش نیست یعنی مرد می تواند زن خود را بدون اینکه نیازی به اثبات دلایل خاص برای جدایی و طلاق نزد قاضی دادگاه داشته باشد طلاق دهد. اما این نکته نیز حائز اهمیت است که با وجود حق قانونی مرد برای طلاق دادن همسرش بدون دلیل هیچ مردی نمی تواند به دادگاه خانواده مراجعه کند و صرفا به دل خواه خود و بدون پرداخت حقوق مالی زن او را طلاق دهد در این مقاله ضمن تعریف طلاق دادن زن بدون دلیل این امر نیز بررسی می شود که آیا شرایطی هم برای طلاق دادن زن بدون دلیل توسط مرد بایستی رعایت شود و آیا فرقی بین طلاق زن توسط مرد با ارائه دلیل به دادگاه یا بدون ارائه دلیل هم هست .
طلاق دادن زن بدون دلیل
طلاق از طرف مرد در ایران به عنوان یک حق قانونی برای مردان شناخته شده است و برای این موضوع در قانون مدنی ماده قانونی خاص هم آورده شده است ( ماده ۱۱۳۳ مرد می تواند با رعایت شرایط مقرر در قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید ) پس مردان در کشور ما این اجازه را دارند که هر موقع بخواهند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دادخواست طلاق برای جدایی از زن خود را بدهند حتی برای این کار نیازی ندارند تا دنبال دلیل و مدرکی باشند تا ضمیمه دادخواست طلاق کنند و آن ها را در دادگاه نزد قاضی دادگاه ثابت کنند تا بتوانند از این حقشان استفاده کنند که طلاق دادن زن است استفاده کنند . اما چنین حقی در قانون ایران برای زنان در نظر گرفته نشده است زنان حتما بایستی دلایلی برای درخواست جدایی از شوهرشان داشته باشند و آن دلایل را هم در دادگاه نزد قاضی به اثبات برسانند تا بتوانند از شوهرشان جدا شوند .
شرایط طلاق دادن زن بدون دلیل توسط مرد
در بخش قبل توضیح داده شد که مردان برای طلاق دادن همسرانشان نیازی به ارائه دلیل ندارند و هر موقع بخواهند می توانند زن را طلاق دهند اما بایستی توجه کرد که مرد نمی تواند یک روز صبح از خواب بیدار شود و بعد از مشاجره ای کوتاه تصمیم به طلاق دادن زنش بگیرد و با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک دادخواست طلاق بدهد و گمان کند دیگر همه چیز تمام شده است . درست است که مرد نیازی به اثبات و ارائه دلیل برای جدایی و طلاق همسرش ندارد اما بایستی به یک سری شرایط عمل کند تا بتواند زنش را طلاق بدهد منظور از شرایط یعنی مرد چون می خواهد یک طرفه زنش را طلاق دهد و رضایت زن در این امر دخیل نیست ، قانون همانطور که چنین حقی برای مرد قائل شده در مقابل هم برای حمایت از زنانی که در چنین موقعیتی هستند شرایطی برای مردان خواهان طلاق در نظر گرفته است که برای طلاق زنانشان بایستی به آن عمل کنند که این شرایط عبارت است از
- اولین و مهم ترین شرطی که مردان خواهان طلاق باید به آن عمل کنند را می توان تحت عنوان پرداخت مهریه زن بیان کرد ، مردی که می خواهد زنش را طلاق دهد باید تمام مهریه زن را به طور کامل پرداخته باشد در غیر این صورت صیغه طلاق اجرا و در دفتر اسناد رسمی ثبت نخاهد شد اما در مواردی امکان طلاق زن قبل از پرداخت کامل مهریه وجود دارد :
- الف ) اگر مرد توان پرداخت مهریه زن را نداشته باشد در این صورت می تواند دادخواست اعسار بدهد که در صورتی که عدم توانایی مالی مرد برای دادگاه ثابت شد و دادگاه درخواست اعسار او را پذیرفت می تواند پرداخت مهریه زن را به صورت اقساطی کند در این صورت اقساط بعد از ثبت طلاق پرداخت خواهد شد و اگر پرداخت نشود زن می تواند به اجراییات دادگستری مراجعه کند .
- ب ) اگر مرد حقوق مالی زن را نداده باشد مثل مهریه ، نفقه ، اجرت المثل و نحله طلاق ثبت نمی شود مگر اینکه زن رضایت به ثبت طلاق بدهد .
- شرط بعدی که مرد خواهان طلاق بدون دلیل زن باید به آن عمل کند پرداخت نفقه زن است که مقدار آن را دادگاه بر اساس شئونات اجتماعی و خانوادگی زن تعیین می کند و مرد بایستی بپردازد ، بعد از طلاق دادن زن توسط مرد ، زن باید سه ماه عده طلاق نگه دارد در این سه ماه چون طلاق از طرف مرد طلاق رجعی محسوب می شود پرداخت نفقه زن در این سه ماه بر عهده مرد است .
پرداخت اجرت المثل ایام زوجیت به زن یکی از شرایطی است که مرد خواهان طلاق بدون دلیل زن بایستی به آن عمل کند ، البته اگر زن تقاضای اجرت المثل کند و شرایط گرفتن اجرت المثل هم داشته باشد که عبارت است از :
- ثابت شود زن به دستور شوهر کارهایی انجام داده که شرعا به عهده اش نبوده است .
- زن برای انجام کارهای خانه قصد این را نداشته باشد که این کار ها را رایگان انجام دهد .
- زن کارهایی انجام داده باشد که عرفا دارای مزد باشد .
پرداخت نحله به زن از دیگر شرایطی است که مرد خواهان طلاق بدون دلیل زن باید به آن عمل کند ، البته نحله نیز زمانی به زن تعلق می گیرد که طلاق به درخواست مرد باشد و مرد دلیل محکمه پسندی مانند عدم تمکین ، سوءرفتار زن و غیره نداشته باشد و اجرت المثل هم به زن تعلق نگرفته باشد در این صورت دادگاه از باب بخشش مبلغی تعیین می کند تا مرد به زن بپردازد . پرداخت نصف دارایی شوهر به زن یا تقسیم اموال شوهر باز هم یکی دیگر از شرایط طلاق دادن زن بدون دلیل از سوی مرد است . این شرط که یکی از شروط دوازده گانه ضمن عقد ازدواج است اگر توسط مرد امضا شده باشد هنگام طلاق به درخواست مرد یا درخواست طلاق از طرف زن که همراه با دلیل محکمه پسندی برای دادگاه است بایستی آن را به زن پرداخت کند . ضمن بیان این شرایط به این نتیجه می رسیم که تا مرد حقوق مالی متعلق به زن را مثل مهریه ، نفقه ، اجرت المثل ، نحله و شرط تنصیف دارایی به او پرداخت نکند صیغه طلاق جاری نخواهد شد مگر اینکه مرد داخواست اعسار بدهد و دادگاه آن را بپذیرد یا زن رضایت به خواندن و ثبت صیغه طلاق بدهد . اما اگر مرد حقوق مالی را به زن پرداخت کند دیگر مانعی برای طلاق دادن زن نیست حتی اگر زن به طلاق اعتراض کند و رضایت به طلاق نداشته باشد این اعتراض و عدم رضایت اثری در اجرای صیغه طلاق و دادن گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه به مرد نخواهد داشت .
تفاوت طلاق دادن زن بدون دلیل یا با دلیل
در توضیحات قبلی مقاله کامل توضیح داده شد که مرد اگر می خواهد زن خود را بدون دلیل محکمه پسند مانند عدم تمکین یا سوءرفتار زن و موارد دیگری ( که از نظر قانون و قاضی دادگاه برای طلاق زن دلیل محکمه پسند محسوب می شود ) طلاق دهد باید برای اینکه صیغه طلاق اجرا شود و در شناسنامه ثبت شود تمامی حقوق مالی زن را به او پرداخت کند یا تکلیف پرداخت آن را روشن کند. اما گفته شد که دو استثناء وجود دارد که بدون پرداخت حقوق مالی به زن هم صیغه طلاق جاری می شود و هم طلاق در شناسنامه ثبت می شود که عبارت است از :
- دادگاه دادخواست اعسار مرد از پرداخت را بپذیرد و پرداخت حقوق مالی را به صورت قسطی کند .
- خود زن در صورت عدم پرداخت حقوق مالیش از جانب مردی که می خواهد او را طلاق دهد رضایت به اجرا و ثبت صیغه طلاق بدهد اما باید به این نکته هم توجه کرد که رضایت زن به این معنا نخواهد بود که طلاق به طلاق توافقی تبدیل شده است .
اما اگر مرد دادخواست طلاق بدهد یعنی طلاق از طرف مرد باشد و برای این کار یعنی جدایی از زن و پایان دادن به زندگی مشترک دلیل محکمه پسند داشته باشد مانند عدم تمکین زن یا سوءرفتار زن و موارد دیگری که از نظر قانون و قاضی دادگاه برای طلاق زن دلیل محکمه پسند محسوب می شود ، دیگر لازم نیست مرد خواهان طلاق به جز مهریه زن ، پرداخت دیگری به زن داشته باشد منظور از پرداخت دیگر همان پرداخت نفقه ، اجرت المثل ، نحله و شرط تنصیف دارایی توسط مرد به زن می باشد .
درصورت طلاق دادن زن بدون دلیل زن می تواند اعتراض کند؟
اگر مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق دهد و زن راضی به طلاق نباشد ، تأثیری در صدور گواهی عدم امکان سازش از سوی دادگاه برای طلاق وی نخواهد داشت ، تنها ممکن است اعتراض و عدم رضایت وی برای طلاق ، منجر به طولانی شدن روند رسیدگی به پرونده طلاق از سوی مرد شود و تأثیر دیگری بر طلاق ندارد .
اگر مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق دهد ، زن چه حقوقی دارد؟
چنانچه مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق بدهد و دادخواست طلاق از سوی زوج را به دادگاه خانواده ارائه دهد ، دادگاه خانواده پس از رسیدگی به پرونده طلاق ، ابتدا برای حقوق مالی زن تعیین تکلیف می نماید . حقوق مالی زوجه عبارتند از : مهریه ، نفقه ، اجرت المثل ، تنصیف اموال .
مهریه از مهمترین حقوق مالی زوجه است که پس از عقد نکاح ، زن مالک آن می شود و می تواند هر تصرفی که بخواهد در آن بنماید و چنانچه مهریه عندالمطالبه و حال باشد ، زن می تواند هر زمان که بخواهد آن را از شوهر خود مطالبه نماید و مرد موظف به پرداخت آن است .
مرد ملزم به پرداخت مهریه زن می باشد و هیچ دلیلی باعث نمی شود ، مهریه به زن تعلق نگیرد ، حتی در زمانی که طلاق زن از سوی شوهر به دلیل رابطه نامشروع ، نشوز زن یا معایبی از سوی زن باشد ، باز هم به وی مهریه تعلق می گیرد و زن مستحق دریافت مهریه خواهد بود . اگر مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق دهد ، ابتدا دادگاه برای پرداخت مهریه زن تعیین تکلیف می نماید . چنانچه مرد استطاعت مالی برای پرداخت یکجای مهریه را داشته باشد ، دادگاه پس از پرداخت مهریه از سوی مرد ، گواهی عدم امکان سازش را صادر می نماید و اگر مرد توانایی مالی برای پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد ، باید دادخواست اعسار از پرداخت مهریه به دادگاه خانواده تقدیم نماید و دادگاه با توجه به توانایی مالی وی ، مهریه را اقساطی کرده و مرد باید طبق رأی دادگاه ، مهریه زن را به صورت اقساطی پرداخت نماید . پس با توجه به آنچه گفته شد ، چنانچه مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق بدهد ، ابتدا برای پرداخت مهریه ی زوجه تعیین تکلیف خواهد شد .
توقیف اموال مرد در صورت طلاق بی دلیل زن
اگر مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق دهد ، زن می تواند برای مطالبه ی مهریه ی خود اقدام نماید . چنانچه مرد مالی داشته باشد که جزء مستثنیات دین نباشد ، زن می تواند با معرفی آن به دادگاه خانواده ، درخواست توقیف اموال مرد را بنماید و دادگاه آن را توقیف می کند و از طریق مزایده آن را به فروش می رساند و با وجه حاصل از فروش مال توقیف شده ، مهریه زن را به صورت یکجا یا به اندازه ی قیمت و ارزش مال توقیف شده ، پرداخت می نماید و دادگاه مرد را ملزم می کند تا مابقی مهریه را به صورت قسطی به زن پرداخت نماید .
اگر مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق دهد ؛ آیا به زن نفقه تعلق می گیرد ؟
نفقه چیست ؟ طبق ماده 1107 قانون مدنی ، نفقه زوجه این چنین تعریف شده است : نفقه عبارت است از همه ی نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن مانند مسکن ، البسه ، غذا ، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض .» ، پس نفقه یکی دیگر از حقوق مالی زن است ، که مرد ملزم به پرداخت آن است . در صورت عدم پرداخت نفقه از سوی شوهر ، زن می تواند با اثبات آن در دادگاه خانواده ، تقاضای طلاق نماید و عدم پرداخت نفقه از سوی مرد ، برای زن حق طلاق ایجاد می کند .
در صورتی که مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق بدهد : باید نفقه ی معوقه ی وی را در صورت عدم پرداخت ، پرداخت نماید . همچنین نفقه ی زن پس از طلاق رجعی ، در دوران عده که مرد حق رجوع به همسر خود را دارد ، بر عهده ی شوهر می باشد ؛ اما در طلاق بائن که پس از جاری شدن صیغه ی طلاق رابطه ی زن و شوهر به طور کامل قطع می شود و زن و شوهر پس از طلاق به هم نامحرم می شوند ، نفقه ی دوران عده بر عهده ی مرد نیست . در طلاق بائن تنها زمانی نفقه ی زن پس از طلاق بر عهده ی مرد است که زن باردار باشد و پس از طلاق تا زمان وضع حمل ، نفقه ی وی بر عهده ی مرد می باشد .
چگونگی محاسبه نفقه زن در صورت طلاق بی دلیل از سوی مرد
نفقه ی زن مبلغ ثابت و مشخصی ندارد ؛ از این رو تعیین نفقه ی زن در دادگاه بر عهده ی کارشناس است و کارشناس با توجه به برخی موارد مانند سن و تحصیللات زن ، جایگاه خانوادگی و اجتماعی وی و غیره ، نفقه ی معوقه را محاسبه می نماید و دادگاه مرد را ملزم به پرداخت آن می کند .
در چه صورتی به زن نفقه تعلق نمی گیرد ؟ هرگاه زن بدون دلیل موجه از انجام وظایف خود در مقابل شوهر ، امتناع نماید و از شوهر خود تمکین نکند ، طبق ماده 1108 قانون مدنی ، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود . نفقه ی فرزند مشترک پس از طلاق بر عهده ی کیست ؟ چنانچه مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق بدهد ؛ حضانت فرزند بر عهده ی پدر باشد یا مادر در هر صورت وظیفه ی پرداخت نفقه ی فرزند بر عهده ی پدر می باشد ، حتی اگر حضانت و نگهداری فرزند بر عهده ی مادر باشد و اگر مرد نفقه ی فرزند را پرداخت نکند ، مادر فرزند می تواند با طرح دادخواست در دادگاه خانواده از وی بابت ترک انفاق شکایت نماید و نفقه ی معوقه ی فرزند را از پدر وی مطالبه نماید .
درخواست استرداد جهیزیه از سوی زوجه
زن می تواند با استفاده از سیاهه جهیزیه که در اختیار دارد ، از دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف ، درخواست استرداد جهیزیه ی خود را مطرح نماید . البته سیاهه جهیزیه در زمان تحویل جهیزیه به مرد باید توسط وی امضا شده باشد ، در غیر این صورت سیاهه اعتبار نخواهد داشت . زوجه می تواند اقلام جهیزیه ی خود را تنها بر طبق سیاهه جهیزیه پس بگیرد و در صورت وجود اقلامی که متعلق به زوجه است ، اما در سیاهه درج نشده ، باید به طرق دیگری مانند ارائه فاکتور خرید به نام خود یا شهادت شهود و غیره مالکیت خود را اثبات نماید . درخواست استرداد جهیزیه از سوی زوج : هرگاه مرد بخواهد زن خود را بی دلیل طلاق بدهد ، می تواند برای استرداد جهیزیه او اقدام کند ؛ به این ترتیب که با تقدیم دادخواست استرداد جهیزیه به زوجه اعلام می کند که تصمیم دارد جهیزیه ی وی را استرداد کند و آن را به وی پس بدهد ؛ چنانچه زوجه اقدام به خارج کردن جهیزیه خود از منزل زوج نکند ، مرد می تواند با حکم دادگاه جهیزیه زوجه را به امین بسپارد .
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
حکم ترک منزل توسط زن بدون اجازه شوهر چیست؟
