همه چیز در مورد رژیم غذایی برات! 

رژیم غذایی BRAT چیست؟

همان طور که اشاره شد، BRAT از کلمات مواد غذایی استفاده شده در این رژیم یعنی موز، برنج، سیب و نان تست گرفته شده است. این رژیم روی مصرف مواد غذایی زود هضم که چربی و فیبر کمی دارند تاکید می کند. در رژیم BRAT مصرف غذاهای خام و پخته نشده توصیه نمی شود و از آنجایی که طبع خوراکی های مورد استفاده در این برنامه غذایی ملایم است و اسید کمتری تولید می کنند، باعث کاهش فعالیت روده و کمتر شدن تعداد دفعات اجابت مزاج می شوند.

به دلیل اینکه رژیم BRAT از نظر ارزش غذایی در سطح پایینی قرار دارد، توصیه می شود که فقط 2 تا 3 روز از آن پیروی کنید و بعد از این مدت یک برنامه غذایی متعادل را دنبال کنید. بعد از طی کردن مدت رژیم شما می توانید از محصولات لبنی کم چرب، پودینگ، آب میوه، عصاره سبزیجات، تخم مرغ و گوشت بدون چربی هم استفاده کنید. در روزهای دوم و سوم رژیم می توانید کم کم این گزینه ها را هم مصرف کنید.

رژیم غذایی BRAT چطور عمل می کند؟

در رژیم BRAT شما باید از مواد غذایی پر کربوهیدرات و با فیبر پایین استفاده کنید. این غذاها باعث سفت شدن مدفوع می شوند و به درمان اسهال حاد کمک می کنند. از این گذشته چنین رژیمی فیبر و پروتئین کمی دارد و معده را ناراحت نمی کند. از آنجایی که مواد غذایی مخصوص این رژیم تند نیستند باعث ایجاد تهوع در شما هم نمی شوند.به طور کلی می توان گفت که رژیم BRAT از طریق موارد زیر به درمان اسهال حاد و استفراغ کمک می کند:

حجیم و سفت کردن مدفوع: غذاهای موجود در رژیم BRAT دارای نشاسته بالا و فیبر کم هستند و همین مساله باعث می شود مدفوع بیمار از حالت رقیق خارج شود و مشکل برطرف بشود.

آرام کردن معده: غذاهایی که باید در رژیم BRAT استفاده کنید چربی و پروتئین پایینی دارند و این امر باعث کاهش تحریکات معده می شود و فشار را از روی دستگاه گوارش برای هضم این غذاها برمیدارد.

کاهش حالت تهوع: از آنجایی که مواد غذایی مخصوص رژیم BRAT عطر، طعم و بوی تندی ندارند شما را تحریک نمی کنند و حالت تهوعتان را برطرف می کنند.

آیا رژیم غذایی BRAT واقعا مفید است؟

با اینکه ده ها سال است افراد مختلف برای درمان اسهال و استفراغ از رژیم BRAT استفاده می کنند اما هیچ نوع آزمایش بالینی خاصی وجود ندارد که نشان بدهد این رژیم در حل مشکلات گوارشی مفید است یا خیر. با این حال محققان در تحقیقاتشان نقش موز و برنج را در درمان اسهال مورد بررسی قرار داده اند. موز حاوی نوعی نشاسته به نام پکتین است که برای سلامت دستگاه گوارش مفید شناخته شده است. بررسی ها نشان می دهند که مصرف موز باعث کاهش اسهال و یبوست در کودکان می شود.

مطالعات دیگر نیز روی تاثیرات برنج متمرکز شده اند. این مطالعات نشان می دهند مصرف سوپ تهیه شده از برنج در کنار استفاده از شربت ها و محلول های تجویز شده می تواند به شکل موثری به درمان اسهال کمک کند. با همه اینها باید توجه داشت که رژیم BRAT فقط برای چند روز مفید است و محرومیت و محدودیت غذایی ناشی از آن نه تنها در طولانی مدت به شما کمک نمی کند بلکه آثار زیان باری را نیز به همراه دارد.

بعید به نظر می رسد که پیروری کوتاه مدت و دو سه روزه از این رژیم مشکل خاصی ایجاد کند اما همانطور که گفتیم نباید این رژیم در طولانی مدت استفاده شود. غذاهای مورد استفاده در رژیم BRA کالری بسیار پایینی دارند و از نظر وجود برخی مواد ضروری و حیاتی مثل چربی های سالم، پروتئین، فیبر، ویتامین A، ویتامین B-12 و کلسیم می توانند در دراز مدت باعث سوء تغذیه و کمبود انرژی بشوند.

رژیم غذایی BRAT برای کودکان نوپا

اگر کودکتان به اسهال یا استفراغ مبتلا شده است در وهله اول از ORS استفاده کنید. اگر کودکتان از شیر مادر تغذیه می کند به شیر دادن ادامه بدهید. در صورتی که معده کودکتان تحمل دارد می توانید از شیر خشک نیز استفاده کنید. پس از اینکه به کودکتان مایعات دادید کمی منتظر بمانید و مراقب علائم باشید. سپس می توانید از رژیم BRAT استفاده کنید. از غذاهای نرم و ملایم که به راحتی هضم می شوند و به دستگاه گوارش فشار نمی آورند کمک بگیرید.

دقت داشته باشید که رژیم BRAT فقط برای مدت کوتاه چند روزه باید برای کودک استفاده شود نه برای طولانی مدت. چون مواد غذایی این رژیم جایگزین گزینه های غذایی اصلی و سالم تر نمی شوند. دو تا سه روز بعد از رژیم BRAT باید برنامه غذایی معمولی کودک را دوباره از سر بگیرید.

از برنامه زیر می توانید برای درمان اسهال حاد یا استفراغ کودکتان استفاده کنید:

• شیر نارگیل یا شیر خشک ( در صورتی که کودک بتواند تحمل کند)
• نان تست خشک یا پوره سیب زمینی
• موز یا سبزیجات پخته شده
• برنج و عدس پخته شده
• سوپ یا آبگوشت رقیق

رژیم غذایی BRAT برای بزرگسالان

اگر دچار حالت تهوع و استفراغ هستید باید مدتی استراحت کنید و چیزی نخورید. وقتی احساس کردید می توانید مایعات را در معده تان نگه دارید با آب معمولی، آب نارگیل، آب سیب و آب گوشت شروع کنید. در ابتدا با مقادیر کم شروع کنید و کم کم این میزان را افزایش بدهید. چند ساعت بعد از تحمل مایعات می توانید از غذاهای دیگری مثل موز، برنج و نان تست خشک استفاده کنید.

بعد از گذشت 24 تا 48 ساعت می توانید رژیم غذایی معمولی خودتان را از سر بگیرید اما با غذاهای زود هضم شروع کنید. برای جلوگیری از تحریک و ناراحتی معده توصیه می شود از مصرف مواد غذایی تند و سرخ شده خودداری کنید. برای اینکه نتیجه بهتری بگیرید نکات زیر را به خاطر بسپارید:

• در چند ساعت اول و بعد از اینکه احساس کردید معده تان توانایی نگهداری مایعات را دارد آب آشامیدنی یا یک نوشیدنی الکترولیت مصرف کنید.
• در 24 ساعت اول رژیم از مایعات رقیق مثل آب نارگیل، آبمیوه و عصاره گوشت استفاده کنید. در صورت برگشت مجدد علائم اسهال یا استفراغ می توانید هر دو ساعت یکبار از این مایعات استفاده کنید.
• در روز دوم رژیم غذایی BRAT از مواد غذایی مخصوص این رژیم یعنی موز، برنج، سیب و نان تست خشک استفاده کنید.
• روز سوم می توانید به رژیم عادی تان برگردید اما مصرف میوه ها و سبزیجات را فراموش نکنید.

در کنار مصرف مواد غذایی رژیم BRAT می توانید از خوراکی های زیر استفاده کنید:

• جو دوسر
• هندوانه
• مرغ بدون چربی کبابی یا بخارپز
• سیب زمینی پخته

غذاهای غیر مجاز در رژیم غذایی BRAT عبارتند از:

• خوراکی های تند که مزه های قوی دارند مثل پیاز، سیر، سس ها و چاشنی ها
• مواد غذایی سرخ شده و پرچرب مثل گوشت چون هضم نمی شوند
• محصولات لبنی مثل شیر، پنیر و ماست
• مواد غذایی شیرین مثل انواع کیک ها و شیرین ها، دونات، آب نبات، نوشیدنی های سرد و بستنی

خطرات احتمالی رژیم BRAT

استفاده از این رژیم غذایی در کوتاه مدت بعید به نظر می رسد که فرد را دچار آسیب کند، اما افراد باید از مصرف طولانی مدت این رژیم اجتناب نمایند، زیرا استفاده طولانی مدت از رژیم غذایی BRAT می تواند منجر به سوء تغذیه و کاهش انرژی فرد شود و این شرایط اغلب به دلیل سطح ناکافی موارد نام برده شده در زیر رخ خواهد داد:

• کالری
• پروتئین
• چربی
• فیبر
• ویتامین A
• ویتامین B12
• کلسیم

آیا رژیم غذایی BRAT برای کودکان بی خطر است؟

با اینکه در گذشته توصیه می شد کودکانی که دچار اسهال حاد هستند از رژیم BRAT پیروی کنند اما در حال حاضر متخصصان معتقدند این رژیم به دلیل عدم وجود چربی های سالم و مواد مغذی دیگر برای کودکان مناسب نیست. تغذیه مناسب نقش بسیار مهمی در رشد کودکان دارد و این مساله هنگامی که به مشکلات معده و اسهال مبتلا هستند اهمیت بیشتری پیدا می کند.

به همین دلیل و به خاطر وجود خطرات احتمالی و ماهیت محدودیت کننده رژیم غذایی BRAT، آکادمی تخصصی کودکان آمریکا استفاده از این رژیم را برای درمان کودکان مبتلا به اسهال توصیه نمی کند. اما در صورتی که علاوه بر غذاهای گفته شده در این رژیم، از مواد مقوی و مغذی دیگری نیز استفاده کنید می توانید برای درمان اسهال فرزندتان از تاثیرات مواد غذایی مخصوص این رژیم برخوردار شوید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز موارد زیر حتما باید به پزشک مراجعه کنید چون ممکن است به کمک های پزشکی نیاز داشته باشید و رژیم گرفتن مشکل شما را حل نکند:

• اگر بیشتر از 3 روز است که استفراغ می کنید یا دچار اسهال شده اید
• اگر دمای بدنتان 38 درجه یا بالاتر است
• اگر دچار کم آبی، احساس سبکی سر، خستگی شدید و کاهش ادرار شده اید
• اگر دیابت وابسته به انسولین دارید و به اسهال، استفراغ و یا حالت تهوع مبتلا شده اید
• اگر بیماری خاصی دارید و تحت معالجه پزشک هستید و به اسهال حاد یا استفراغ دچار شده اید

نکات مهم در رژیم غذایی BRAT

از آنجایی که اسهال طولانی مدت و استفراغ باعث کم آبی بدن می شود مهمترین نکته هیدراته نگه داشتن بدن در این مدت است. در واقع بهترین درمان اسهال جایگزینی مایعات از دست رفته بدن می باشد. بنابراین توصیه می شود در صورت ابتلا به اسهال حتما مقدار زیادی آب بنوشید و از نوشیدنی های حاوی الکترولیت استفاده کنید. از آنجایی که قند و شکر باعث تشدید اسهال می شود سعی کنید در مدتی که در رژیم هستید از مایعات حاوی قند و شکر مصنوعی استفاده نکنید.

سوپ و آبگوشت های ساده نیز گزینه های خوبی هستند که می توانند بدن شما را در این 3 روز هیدراته نگه دارند. اکثر متخصصان توصیه می کنند که افراد مبتلا به اسهال از مصرف موادی که باعث تشدید اسهال می شوند خودداری کنند و غذاهای چرب، پر فیبر و پروتئینی را برای چند روز کنار بگذارند. علاوه بر نوشیدنی های شیرین، لبنیات، غذاهای چرب، آجیل و سبزیجات پر فیبر نیز نباید در این دوران مصرف شود.

روش های پیشگیری از اسهال در رژیم غذایی BRAT

برای اینکه خودتان و کودکانتان از ابتلا به اسهال مصون بمانید نکات زیر را رعایت کنید:

• همیشه قبل از غذا خوردن، بعد از غذا خوردن و بعد از استفاده از دستشویی دست هایتان را با آب گرم و صابون بشویید.
• هیچ وقت مواد غذایی خام و پخته شده را کنار هم در یخچال نگهداری نکنید.
• همه مواد غذایی باید به درستی و طبق استانداردهای تغذیه ای در یخچال نگهداری شوند.
• مواد غذایی خام قبل از مصرف باید کاملا پخته شوند.
• هیچ وقت غذاهایی که تاریخ مصرف آنها گذشته را استفاده نکنید.
• آب آشامیدنی شما باید کاملا تمیز و سالم و عاری از هر گونه آلودگی باشد. هنگام مسافرت با خودتان یک بطری آب معدنی داشته باشید و از مکان های نامطمئن آب ننوشید.

جمع بندی

اگر اخیر به دچار اسهال یا استفراغ شده اید بهترین کار این است که تا زمان بهبودی کامل از مصرف مواد غذایی تحریک کننده که روی دستگاه گوارشتان فشار می آورند پرهیز کنید. رژیم غذایی BRAT نوعی برنامه غذایی کوتاه مدت و چند روزه است که بر روی مصرف مواد غذایی زود هضم مثل موز، برنج، سیب و نان تست تاکید می کند. به خاطر داشته باشید که این رژیم برای کاهش وزن توصیه نمی شود و استفاده از آن در طولانی مدت عواقب زیادی دارد.