زمانی که دعوای حقوقی یا کیفری، در مراجع قضایی مطرح می گردد ، دادگاه با رعایت تشریفات قانونی ، اقدام به رسیدگی به پرونده نموده و در نهایت، حکم یا قرار صادر می کند. در این شرایط، اصولا هر یک از طرفین دعوی که رای به زیان وی صادر شده است، قادر است تا با استفاده از روش های اعتراض به حکم ، از قبیل تجدید نظر خواهی، واخواهی ، فرجام خواهی و غیره، نسبت به آن، معترض شود.
اما در صورت عدم اعتراض به حکم یا در صورتی که اعتراض به آن ، نتیجه ای در بر نداشته باشد ، در اصطلاح حقوقی ، حکم ، قطعی شده و احکامی که قطعیت پیدا می کنند ، اصولا قابلیت اجرا شدن را خواهند داشت و به صورت حکم لازم الاجرا در می آیند . یکی از آثار قطعی شدن حکم صادره ، این است که رسیدگی توسط دادگاه ، خاتمه پیدا کرده و دیگر دادگاه ، در خصوص آن دعوی، رسیدگی مجدد انجام نمی دهد که این موضوع ، تحت عنوان اعتبار امر مختومه ، شناخته می شود .
بر اساس ماده بند 6 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی در صورتی که دعوای مطرح شده در دادگاه ، قبلا بین همان افراد یا قائم مقام آنها ، رسیدگی شده و در خصوص آن ، حکم قطعی صادر شده باشد پرونده اعتبار امر مختومه پیدا کرده و به همین دلیل، رسیدگی مجدد به همان دعوی ، امکان پذیر نخواهد بود .
اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود این است که مختومه شدن پرونده در دادگاه به چه معنا است و منظور از پیامک مختومه شدن پرونده چیست ؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معنا است که رسیدگی به پرونده ، به صورت دائم یا موقت توسط مرجع رسیدگی کننده به پایان رسیده و دادگاه ، با تکمیل تحقیقات لازم ، رای یا حکم صادر نموده است. البته گاهی هم مختومه شدن پرونده به این دلیل است که پرونده به تشخیص مرجع رسیدگی کننده ، باید برای تکمیل تحقیقات ، به مرجع دیگری ارسال شود.
لذا منظور از مختومه شدن پرونده ، این است که در پی اتمام رسیدگی به پرونده توسط مرجع حقوقی یا کیفری دیگر موجبی جهت رسیدگی بیشتر به پرونده ، وجود ندارد. در این میان، گاهی ، رای صادر می شود و گاهی هم برای انجام سایر اقدامات پرونده به مرجع دیگری ارسال می شود . البته ، مختومه شدن پرونده به معنای آن نیست که دیگر امکان اعتراض به حکم وجود نخواهد داشت ؛ که در ادامه ، به توضیح این موضوع خواهیم پرداخت.
در قسمت قبل ، به بررسی این مطلب پرداخته شد که منظور از مختومه شدن پرونده در دادگاه چیست . همانطور که اشاره شد ، مختومه شدن پرونده در دادگاه ، به این معنا است که مرجع رسیدگی کننده ، رسیدگی به پرونده را خاتمه داده و به اصطلاح ، پرونده را مختومه نموده است . اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود ، این است که دلایل مختومه شدن پرونده در دادگاه چیست ؟
در پاسخ به این سوال ، باید گفت که یکی از اصلی ترین و مهم ترین دلایل مختومه شدن پرونده در دادگاه ها ، این است که به دلیل تکمیل تحقیقات ، رسیدگی به پرونده ، به صورت دائمی یا موقتی ، در آن مرجع خاتمه یافته و در پی آن ، رای صادر شده است .
علاوه بر این ، در قانون ، مواعدی تحت عنوان مواعد مرور زمان کیفری تعقیب و رسیدگی تعیین شده است که بر اساس آن ، برخی از جرایم ، در صورتی که از تاریخ وقوع جرم تا مهلت های مشخص شده مورد تعقیب کیفری قرار نگرفته باشند ، رسیدگی به آن پرونده توسط دادگاه ، موقوف شده و دادگاه ، پرونده را مختومه می نماید .
گفتنی است زمانی که دادگاه ، صلاحیت ذاتی یا محلی برای رسیدگی به پرونده را ندارد، می بایست قرار عدم صلاحیت صادر نموده و پرونده را به مرجع صلاحیت دار ارجاع بدهد . در این موارد نیز ممکن است دادگاه پس از صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را مختومه نماید .
همچنین، یکی دیگر از دلایل مختومه شدن پرونده، این است که در دعاوی کیفری که در دادسراها مورد رسیدگی قرار می گیرند، ممکن است، بنا به دلایلی، همچون پایان یافتن تحقیقات لازم توسط دادسرا و مواردی از این قبیل، پرونده، برای ادامه رسیدگی و صدور حکم، به مرجع دیگری، از قبیل دادگاه کیفری ارسال شده و سپس، پرونده در دادسرا، مختومه گردد .
در قسمت قبل ، به بررسی این موضوع پرداخته شد که مختومه شدن پرونده در دادگاه ، به لحاظ حقوقی چه معنایی دارد و همانطور که گفته شد ، از جمله مهم ترین دلایل مختومه شدن پرونده در دعاوی کیفری و حقوقی ، تکمیل تحقیقات لازم و یا صدور رای می باشد .
اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود، این است که مدت زمان مختومه شدن پرونده در دادگاه چقدر است و به عبارت دیگر ، چقدر طول می کشد تا دادگاه یا دادسرا، مختومه شدن پرونده را اعلام دارد ؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت که اصولا مختومه شدن پرونده در دعاوی حقوقی یا کیفری ، کاملا بستگی به مرجع رسیدگی کننده دارد .
به همین دلیل، زمانی که دادگاه، موضوع را مورد بررسی قرار داده و رسیدگی به آن پایان یافت ، یا بنا به دلایل دیگر همچون تکمیل تحقیقات در خصوص پرونده، به مرجع صلاحیت دار ارجاع داده شد ، پرونده را مختومه اعلام می نماید . لذا نمی توان مدت زمان مشخصی برای مختومه شدن و صدور رای در مورد پرونده تعیین نمود و این موضوع ، بستگی به دادگاه ، نحوه رسیدگی آن و شلوغ یا خلوت بودن شعبه دارد .
در قسمت های قبل ، دلایل و مدت زمان مختومه شدن پرونده در دادگاه را مورد بررسی قرار داده و گفتیم که منظور از مختومه شدن پرونده در دعاوی حقوقی و کیفری چیست . برای برخی از افرادی که در مراجع حقوقی و کیفری، اقدام به طرح دعوی حقوقی یا کیفری نموده اند ، گاهی ممکن است پیامکی با این مضمون صادر شود که پرونده مختومه شده است. در خصوص این موضوع ، باید اشاره نمود که مشاهده پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه ، به این معنا است که مرجع رسیدگی کننده ، با ملاحظه کلیه جوانب موضوع ، اقدام به صدور رای در مورد پرونده نموده و طرفین دعوی ، پس از دریافت پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه، می توانند اقدام به مشاهده رای در خصوص پرونده نمایند . همچنین ، مختومه شدن پرونده در دادسرا ، ممکن است به این معنا باشد که پرونده، به دادگاه کیفری ارسال شده است.
در قسمت های قبل، به بررسی این موضوع پرداخته شد که مختومه شدن پرونده در دادگاه به چه معناست و اصولا به چه دلایلی، دادگاه اقدام به مختومه کردن پرونده می نماید. همچنین، مدت زمان مختومه شدن پرونده در دادگاه ها را مورد بررسی قرار داده و گفتیم که نمی شود مدت زمان مشخصی برای ختم رسیدگی دادگاه در نظر گرفت. اما در هر حال، مختومه شدن پرونده دادگاه، از طریق پیامک، به مخاطب اطلاع داده می شود که به بررسی آن پرداختیم. اما نکته مهمی که در این خصوص وجود دارد ، این است که افرادی که پیامک مختومه شدن پرونده را دریافت می کنند ، می بایست از طریق سامانه ثنا ، اقدام به مشاهده جزئیات مربوط به پرونده نمایند. همانطور که می دانیم، در حال حاضر، تمامی ابلاغیه های مربوط به دادگاه، از طریق سامانه ای تحت عنوان سامانه ثنا sana.adliran.ir، به اصحاب دعوی ابلاغ می گردد. به این منظور، پس از دریافت پیامک ، می بایست به حساب کاربری سامانه ثنا وارد شده و از قسمت ابلاغیه های جدید ، وضعیت پرونده در خصوص مختومه شدن آن را ملاحظه نمود .
در قسمت های قبل ، مختومه شدن پرونده در دادگاه و دلایل آن را مورد بررسی قرار داده و پیامک مختومه شدن پرونده را نیز ، مورد بررسی قرار دادیم . در ارتباط با مختومه شدن پرونده در دادگاه ، ممکن است این سوال مطرح شود که آیا در صورتی که پیامک مختومه شدن پرونده برای فرد صادر شود و به موجب آن ، رسیدگی دادگاه خاتمه یافته و رای صادر شده باشد ، می توان باز هم پرونده را به جریان انداخت ؟ در پاسخ به این سوال ، باید گفت که بر اساس قانون ، در صورتی که رسیدگی توسط دادگاه ، ختم شده و حکم قطعی نیز صادر شده باشد ، باز هم در برخی موارد ، می توان دوباره پرونده را به جریان انداخته و نسبت به حکم دادگاه ، اعتراض نمود . اما در خصوص اینکه چگونه می توان مجددا پرونده مختومه را به جریان انداخت ، می بایست علاوه بر روش هایی ، همچون تجدید نظر خواهی و واخواهی که برای اعتراض به احکام غیر قطعی هستند ، به اعاده دادرسی نیز اشاره نماییم . اعاده دادرسی کیفری ، بر اساس قانون ، به این معنا است که اگر یکی از دلایل مذکور در قانون وجود داشته باشد ، می توان مجددا رسیدگی به پرونده مختومه را درخواست نمود . مثلا ، زمانی که در دادگاه ، ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت دروغ ، منشا صدور حکم دادگاه بوده یا پس از آن ، واقعه جدیدی کشف شده یا ادله ای ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی مرتکب جرم باشد که برای دریافت اطلاعات بیشتر در این خصوص ، می توانید مقاله موارد اعاده دادرسی کیفری را مطالعه نمایید. همچنین، در دعاوی حقوقی نیز، دلایلی وجود دارد که به استناد آنها ، پرونده مختومه را می توان مجددا به جریان انداخت ؛ مثل زمانی که حکم دادگاه، مورد ادعای خواهان نبوده یا در مفاد حکم، تضاد وجود داشته باشد . همچنین ، در حالتی که حکم دادگاه ، خلاف شرع بوده و یا اینکه پس از صدور رای دادگاه، اسناد جدیدی کشف شود که حقانیت فرد را اثبات نماید ، می توان اعاده دادرسی حقوقی مطرح نمود .
بنابراین مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معنا است که پس از تکمیل رسیدگی به آن ، توسط دادگاه یا دادسرا، بنا به دلایلی، رسیدگی به آن، خاتمه یافته یا برای تکمیل تحقیقات، به مرجع دیگری ارسال شده است . در این میان ، متقاضی، ممکن است پیامک مختومه شدن پرونده را نیز، دریافت دارد که بعضا می توان پس از مختومه شدن پرونده ، نسبت به حکم صادره ، اعتراض کرد. امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
