همه چیز درباره دیستوشـی شـانه نوزاد

علائم دیستوشی شانه نوزاد

پزشک می‌تواند دیستوشی شانه را هنگامی که بخشی از سر کودک از کانال زایمان خارج شده اما سایر بخش‌های بدن قادر به عبور از کانال زایمانی نیست، تشخیص دهد. پزشکان علائم دیستوشی شانه را علامت لاک پشت (the turtle sign) می‌نامند. به این معنی که ابتدا سر جنین خارج می‌شود اما به نظر می‌رسد که دوباره به داخل کانال زایمان بازمی‌گردد. این حالت مانند لاک پشتی است که سر خود را از لاک خود بیرون آورد و دوباره به داخل بازمی‌گرداند.

عوامل خطر دیستوشی شانه

احتمال بروز دیستوشی هنگام زایمان، در برخی از زنان ممکن است بیش از سایرین باشد. این ریسک فاکتورها عبارتند از:

• دیابت و دیابت حاملگی

• سابقه داشتن نوزادی با وزن بالا هنگام تولد یا ماکروزومی

• سابقه دیستوشی شانه

• سابقه زایمان القایی

• چاقی

• زایمان دیررس

• زایمان واژینال با ابزارهای کمکی؛ به این معنی که پزشک از فورسپس یا وکیوم برای هدایت کودک در کانال زایمان استفاده کند

• بارداری چندقلویی

تشخیص دیستوشی شانه نوزاد

تشخیص دیستوشی شانه نوزاد زمانی مطرح می‌شود که سر کودک دیده شود اما بدن کودک حتی پس از انجام برخی مانورهای کوچک نیز قابل زایمان نباشد. اگر پزشک تشخیص دهد که تنه کودک خارج نمی‌شود و مجبور به انجام برخی اقدامات هستند، تشخیص دیستوشی شانه قطعی می‌شود.هنگامی زایمان، اتفاقات سریع و پشت سر هم رخ می‌دهند. اگر پزشک به سخت زایی شانه مشکوک باشد، باید سریعاً برای رفع مشکل و زایمان کودک اقدامات لازم را انجام دهد.

آیا دیستوشی شانه نوزاد قابل پیشگیری است؟

در بیشتر موارد، دیستوشی شانه قابل پیشگیری نیست زیرا معمولاً پیش‌بینی نمی‌شود. حتی در صورتی که در حین بارداری در مورد بزرگ بودن کودک شک وجود داشته باشد، بیشتر مادران همچنان قادر به انجام زایمان طبیعی از راه واژن خواهند بود. زایمان سزارین و القای زود هنگام زایمان بطور معمول توصیه نمی‌شوند زیرا خطرات دیگری برای مادر و کودک وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند.

هنگامی که کودک دچار دیستوشی شانه شود چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

هنگامی که سر کودک بیرون می‌آید مشخص می‌شود که شانه‌های وی آنطور که باید خارج نمی‌شوند. این یک وضعیت اضطراری است و ماما درخواست کمک خواهد کرد. افراد دیگری شامل یک متخصص زنان و زایمان، ماماها و یک پزشک کودک برای کمک وارد اتاق زایمان می‌گردند. این شرایط می‌تواند برای مادر و همراهان وی بسیار ترسناک باشد.

مراحل مورد نیاز برای کنترل این وضعیت ممکن است شامل تغییر موقعیت مادر باشد که می‌تواند به باز کردن مجرای زایمان جهت ایجاد فضای بیشتر برای کودک و تولد وی کمک کند. ممکن است از مادر خواسته شود که روی کمر بخوابد بطوری که پاها به سمت شکم فشار داده شوند.کودکان اغلب تنها با انجام این حرکت متولد می‌شوند، اما در غیر این صورت بعد از مدت کوتاهی ممکن است موارد دیگری امتحان شوند:

• فشار دادن روی شکم در بالای استخوان لگن جهت تلاش برای آزاد کردن شانه‌ی کودک

• ایجاد یک برش (اپیزیوتومی) به منظور بزرگ کردن بازشدگی واژن

• تلاش برای حرکت دادن کودک در مجرای زایمان برای آزاد کردن شانه‌ها بطوری که بدن کودک خارج شود.

• حرکت دادن مادر روی دست‌ها و زانوهای وی

در موارد نادر در صورتی که هیچ یک از این اقدامات موثر نباشد، یک برش اضطراری سزارین انجام می‌شود اما این آخرین راهکار است زیرا انجام این کار در این شرایط دشوار بوده و سازماندهی آن زمان‌بر می‌باشد.این حرکات مخصوص برای کمک به آزاد کردن شانه کودک و انجام یک زایمان بی‌خطر هستند. تمام متخصصین زنان و زایمان و ماماها که زایمان را انجام می‌دهند با این حرکات که بطور منظم در تمام واحدهای زایمان تمرین می‌شوند، آشنا هستند.

چگونه می‌توان از بروز دیستوشی شانه در نوزادان پیشگیری کرد؟

این موضوع غیر قابل پیش‌بینی است و به همین دلیل نمی‌توان از این موضوع پیش‌گیری کرد. تنها راه مدیریت وزن و جلوگیری از ابتلا به دیابت است. اگر جنین درشتی دارید بهتر است در وضعیت خوابیده به پهلو یا چهاردست و پا زایمان کنید.

عوارض جانبی دیستوشی شانه بر نوزاد

بیشتر نوزادانی که دچار دیستوشی شانه می‌شوند، عوارض خاصی را تجربه نمی‌کنند. اما از هر 10 مورد دیستوشی شانه، در 1 مورد احتمال کشیدگی اعصاب گردن نوزاد (بروز صدمات مغزی) وجود دارد. این مساله منجر به عدم توانایی نوزاد در حرکت دادن بازویش می شود، بیشتر این موارد موقتی است، اما در 10% آن‌ها موجب نقص دائمی نوزاد می‌شود.
در برخی موارد ممکن است باعث شکستگی در استخوان‌های نوزاد (بویژه استخوان بازو) شود. البته جایی برای نگرانی نیست، زیرا این شکستگی‌ها در نوزادان به سرعت و به راحتی بهبود می‌یابند. در موارد بسیار نادر، ممکن است به دلیل نبود اکسیژن کافی در هنگام تولد (با توجه به خروج دیرهنگام نوزاد از کانال زایمان) نوزاد دچار آسیب مغزی شود.

عوارض جانبی دیستوشی شانه بر مادر

بروز دیستوشی شانه نوزاد، ممکن است موجب پارگی و عقب رفتن واژن شود. این شرایط همچنین بر روی حرکات دودی شکل روده نیز تاثیر می‌گذارد.
در برخی از زنان، دیستوشی شانه، موجب خونریزی شدید پس از تولد نوزاد می‌شود. این خونریزی شدیدتر از حالت طبیعی بوده و برای کنترل آن دارو تجویز می‌شود. در موارد حاد نیاز به انتقال خون است.