با وجود این که هیچ کس طلاق را دوست ندارد، ولی گاهی اوقات برخی از افراد در مقابل آن تسلیم شده و به ناچار،به سالن های دادگاه خانواده روی می آورند. نحوه حضانت فرزندان در دوران طلاق، خود مبحث بسیار مهمی است و در این مقاله به این قضیه پرداخته می شود.
گاهی اوقات زوج و زوجه در بدترین شرایط زندگی به سر می برند طوری که دیگر نمی توانند بقیه مسیر زندگی را باهم طی کنند و به همین دلیل ترجیح می دهند که دور از هم یا با نفر دیگری، بقیه زندگی خود را سپری کرده و روزهای موفقیت خود را جشن بگیرند. در این میان فرزندان زوجین، اولین قربانیان طلاق بوده بخاطر این که تا آن زمان، از محبت هردو نفر سیراب می شدند و قرار بر این است که از این به بعد، زندگی جداگانه والدین خود را انتخاب کنند که در اکثر مواقع نمی توانند مسیر زندگی خود را انتخاب کنند و دادگاه حضانت فرزندان را تعیین می کند. در این مقاله، حضانت فرزندان در طلاق توافقی و غیرتوافقی مورد بررسی و موشکافی قرار می گیرد. امید است مطالعه این مقاله و آگاهی از نکات آن، بتواند زندگی شما را از ورطه سقوط نجات دهد و امید به زندگی را در دل شما بکارد.
تعریف قانون حضانت فرزند
حضانت به معنا و مفهوم نگهداری از فرزند و حق تکلف در سرپرستی فرزند است که این تعریف در قانون مدنی جامعه منعکس شده است.
براساس ماده قانون حضانت مصوبه ۱۳۱۴، حضانت و سرپرستی فرزند پسر بعد از دو سالگی و فرزند دختر بعد از هفت سالگی، به عهده پدر خواهد بود و مادر در تربیت فرزندان نقشی نخواهد داشت. این ماده قانون در سال ۸۲ دچار تغییراتی شد و در این سال قرار بر این شد که حضانت فرزند دختر یا پسر تا پایان هفت سالگی بر عهده مادر باشد. زمانی که فرزند دختر یا پسر، به سن هشت سالگی رسیدند و والدین همچنان باهم اختلاف داشته باشند، حضانت و سرپرستی فرزند براساس تشخیص رای دادگاه مشخص می شود.
البته همیشه پدر مسئول، سرپرست فرزندان نیست، و اگر دادگاه تشخیص دهد که پدر، نسبت به تربیت فرزندان، احساس مسئولیت نمی کند، در این صورت حضانت فرزندان بنا به رای دادگاه از پدر به مادر منتقل می شود. زمانی که فرزندان به سن بلوغ برسند، و زوجین نسبت به هم اختلاف داشته باشند، فرزندان می توانند سرپرست خود را تعیین کرده و با او زندگی خود را سپری کنند. ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی هرکدام از والدین را نسبت به سرپرستی فرزندان محق می داند، به همین دلیل والدین نمی توانند نسبت به حضانت فرزندان خود، بی مسئولیت باشند و این مسئولیت را به دیگری منتقل کنند. مصلحت فرزندان بسیار مهم است و تعیین شخص نسبت به سرپرستی فرزندان در این مورد نقش مهمی ندارد. دادگاه می تواند بنا به صلاحدید خود، حضانت فرزند را به یکی از زوجین واگذار کند. دادگاه براساس منفعت و صلاح، فرزندان ، رای خود را صادر می کند.
استثنائات حضانت فرزندان
• دیوانگی مادر باعث سلب حضانت از او شده و دادگاه، این مسئولیت را به پدر واگذار می کند
• ازدواج مادر در زمان حضانت غیرتوافقی باعث سلب این مسئولیت از او شده و در نهایت براساس رای دادگاه به پدر واگذار می شود
• کوتاهی و قصور در تربیت و نگهداری از کودک ، و مشکلات اخلاقی آن ها باعث خواهد شد دادگاه رای خود را در مورد حضانت فرزندان اعمال کند
• بیماری های واگیر پدر و مادر خود دلیل دیگری بر این است که دادگاه حضانت را از آن ها سلب کند، مگر این که پرستار بچه مسئولیت نگهداری از بچه را برعهده بگیرد.
نگهداری و سرپرستی ازکودک، وظیفه شرعی و مدنی است و والدین نمی توانند در قبال این وظیفه خود، دستمزدی دریافت کنند. براساس ماده قانونی ۱۷۴ قانون اساسی، والدین می توانند فرزندان خود را ملاقات کنند و حتی احراز فساد اخلاقی هرکدام، مانع از این قضیه نمی شود. ملاقات با فرزندان، براساس توافق والدین است و اگر در مورد این کار، والدین نتوانند به توافق برسند، دادگاه ، به طور معمول ، روزهای آخر هفته را برای ملاقات با فرزندان مشخص می کند، ولی ملاقات با فرزندان به غیر از روزهای مشخص شده می تواند در تربیت و نگهداری آنان خلل ایجاد کند.
حق حضانت هیچ وقت به طور کامل از شخص گرفته نمی شود، دادگاه می تواند براساس میزان رضایت کودک، زمان ملاقات را از هفته ای یکبار به ملاقات در طول مدت یک ماه، یا شش ماه، کاهش دهد و در نهایت فرزندان می توانند در حضور شخص ثالتی با والد خود ملاقات نمایند. در صورتی که ملاقات فرزند با پدر خود، برای او خطر جانی به همراه نداشته باشد، این امر امکان پذیر خواهد بود. تنها پدر، وظیفه حضانت و سرپرستی از فرزندان را بر عهده ندارد و مادر هم در این مسئولیت شریک است. مادر می تواند در زمان طلاق، فرزندان خود را به بهترین وضعی نگهداری و تربیت کند و حق نگهداری در این شرایط هم از او سلب نمی شود. حضانت فرزندان در مورد پدر بیانگر وظیفه سنگین او در تامین معاش فرزندان است تا مادر متحمل زحمات سنگین تامین معاش نشود و در نهایت هرگز به این فکر نباشد که با فرد دیگری ازدواج کند. والدین در تربیت و نگهداری از فرزندان، حقوق مشترکی داشته و هیچ کدام نسبت به دیگری امتیازی ندارند.
جدایی والدین نباید به میوه های زندگی آسیبی وارد کند، اگرچه کانون گرم خانواده برای فرزندان طلاق، دیگر مانند گذشته؛ گرمی ندارد، ولی باید همیشه نهال امید را در دل فرزندان کاشت، طوری که در برابر طوفان های زندگی خود را نبازند و همیشه سرافراز و سربلند به پیش بروند.
