نظر به اینکه اختلاف میان زوجین و کشمکش های موجود در روابط خانوادگی ممکن است آسیب های روحی و جسمی به کودک وارد نموده و او را دچار بلاتکلیفی و سردرگمی کند ، هر یک از والدین می توانند از دادگاه تقاضا کنند تا در این مدت ، حضانت را به صورت موقت به آنان سپرده و زمینه آسایش کودک را فراهم کند تا اینکه دادگاه تصمیمی مقتضی در خصوص اینکه در نهایت چه شخصی باید حضانت کودک را به عهده داشته باشد ، اتخاذ نماید .
دستور موقت
در موارد فوری دستور موقت اتخاذ می شود و معنای آن این است که شخص ذینفع از دادگاه درخواست کند تا زمان صادر شدن حکم قطعی و نهایی، دستوری را اتخاذ کند و تامین منافع شخص را نیز در ضمن صدور حکم دارا می باشد. این دستور تا هنگام صدور رای اعتبار دارد. که دادرسی فوری نیز نامیده می شود زیرا به دلیل فوریت قضیه زمانی که هنوز به اصل پرونده رجوع نکرده و تشریفات قانونی آن اجرا نشده است، به صورت موقت حکمی را صادر می کند.
شخص عهده دار حضانت
علی القاعده انجام حق و تکلیف حضانت در درجه اول با مشارکت و همکاری میان والدین انجام می پذیرد اما زمانی که زوجین از هم جدا می شوند و یا یکی از آنها فوت کند ، موضوع شخص عهده دار حضانت مطرح می شود و به همین مناسبت هم در قانون مدنی در خصوص حضانت فرزندان بعد از فوت والدین و حضانت فرزندان بعد از طلاق تعیین تکلیف شده است . بر این اساس ، طبق قانون مدنی در صورتی که یکی از والدین فوت کرده باشد ، حضانت با دیگری که زنده است خواهد بود . اگر هر دوی والدین فوت کنند ، حضانت بر عهده جد پدری قرار خواهد گرفت . اما در حالتی که زوجین از هم جدا شده باشند و یا اینکه بنا به دلایلی جدا از هم زندگی کنند ، بسته به اینکه فرزند دختر یا پسر چه سنی داشته باشد ، به موجب قانون شخص عهده دار حضانت وی تعیین خواهد شد.
مدت حضانت فرزند
یکی از مهم ترین نکات پیرامون حضانت فرزندان ، طول مدت و دوره حضانت فرزند است که در این خصوص ماده 1169 قانون مدنی تعیین تکلیف کرده است . بر اساس این ماده ، مدت حضانت فرزند پسر و فرزند دختر مشخص شده است که بر اساس آن " برای حضانت و نگاهداری طفلی که ابوین او جدا از هم زندگی می کنند ، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است . تبصره : بعد از 7 سالگی در صورت حدوث اختلاف ، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه می باشد " . بر این اساس ، حضانت فرزند پسر و دختر تا سن هفت سالگی به عهده مادر بوده و پس از آن ، تا رسیدن سن بلوغ ( نه سال تمام قمری برای دختران و پانزده سال تمام قمری برای پسران ) حضانت با پدر خواهد بود و پس از رسیدن به سن بلوغ خود فرزند می تواند یکی از والدین را جهت ادامه زندگی انتخاب کند .
حضانت موقت فرزند چیست
در قسمت قبل به بررسی شخص عهده دار حضانت و مدت حضانت فرزند بر اساس قانون پرداختیم ، اما در این قسمت قصد داریم به بررسی مفهوم حضانت موقت یا معنای حضانت موقت فرزند بپردازیم که به لحاظ قضایی ممکن است برای اشخاصی که دعوای گرفتن حضانت فرزند را در دادگاه اقامه کرده اند مسئله آشنایی باشد . به طور کلی حضانت موقت به معنای آن است که قاضی دادگاه در پی تقاضای دستور موقت برای حضانت فرزند ، حضانت وی را به صورت موقتی به یکی از والدین واگذار می کند تا اینکه پس از رسیدگی به پرونده ، قاضی تصمیم نهایی برای اینکه حضانت با کدامیک از والدین باشد را بگیرد . با عنایت به قوانین و مقررات مختلف ، دادگاه به این دلیل حضانت فرزند را به صورت موقتی به یکی از والدین واگذار می کند که گاهی فرایند رسیدگی به دعوای گرفتن حضانت فرزند در صورت جدایی والدین ، ممکن است طولانی باشد و از این بابت ضرر و زیان هایی به کودک وارد شده و مصلحت وی به خطر افتد . به همین دلیل ، دادگاه حضانت موقت را به یکی از والدین می سپارد تا پس از رسیدگی دقیق به جزییات پرونده ، شخص صلاحیت دار برای حضانت تعیین شود . لذا صدور دستور حضانت موقت از سوی دادگاه به معنای آن نیست که حضانت به طور دائمی به آن شخص تعلق گرفته است ؛ به عنوان مثال ممکن است دادگاه برای جلوگیری از ورود خسارت و ضرر و زیان احتمالی کودک ، حضانت را به طور موقتی به مادر واگذار کند ؛ اما پس از اینکه مادر به دادگاه دادخواست حضانت طفل را داد ، دادگاه از تصمیم خود در خصوص حضانت موقت منصرف شده و حضانت را به دلیل وجود شرایط لازم و صلاحیت بیشتر ، به پدر واگذار کند.
در چه مواردی برای حضانت کودک دستور موقت صادر می شود؟
غالبا درخواست حضانت طفل همزمان با درخواست طلاق زوجین در دادگاه مطرح شده و به آن رسیدگی می شود. دادگاه ها نیز حکم مربوط به این مسئله را با پایان رسیدگی اعلام می نمایند ولیکن فرآیند رسیدگی به این پرونده ها بسیار زمان بر است و بلاتکلیفی در مسئولیت نگهداری از فرزند ممکن است باعث بروز آسیب های جبران ناپذیری به سلامت کودک گردد. از این رو قانون گذار این امکان را فراهم نموده است تا یکی از طرفین دعوی پیش از شروع رسیدگی عادی به پرونده، از دادگاه درخواست صدور دستور موقت در خصوص حضانت فرزند را بنماید. با این نهاد قانونی که دادرسی فوری نیز نامیده می شود، دادگاه بدون اینکه وارد ماهیت دعوی شده و تشریفات معمول قانونی را رعایت کند و تنها با تشخیص فوریت داشتن تعیین تکلیف، حکمی موقتی را در رابطه با حضانت فرزند صادر می کند. در سایر پرونده های حقوقی، صدور دستور موقت مستلزم پرداخت مبلغی به عنوان خسارت احتمالی به حساب دادگستری است تا چنانچه درخواست کننده محکوم به بی حقی شد از این مبلغ بتوان برای جبران خسارت خوانده استفاده کرد. در مقابل، قانون گذار در خصوص پرونده ی حضانت برای تسهیل هرچه بیشتر ارائه ی این درخواست و سرعت بخشیدن به روند رسیدگی به آن، پرداخت خسارت احتمالی را منتفی نموده است. بنابراین برای درخواست دستور موقت حضانت فرزند نیازی به پرداخت خسارت احتمالی نیست.
مرجع صالح برای صدور دستور موقت حضانت فرزند چیست؟
براساس قواعد کلی تعیین صلاحیت دادگاه ها، تمامی دعاوی مرتبط با بحث های حقوق خانواده مانند طلاق، حضانت و … در شعبی از دادگاه های عمومی حقوقی مطرح می گردد که مختص به پرونده های خانواده می باشد و به عبارتی دادگاه خانواده نامیده می شوند. در خصوص صدور دستور موقت نیز دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوی را دارد، برای صدور دستور موقت نیز صالح است. در نتیجه دادگاه صالح برای صدور دستور موقت حضانت فرزند، دادگاه خانواده ای است که صلاحیت رسیدگی به دعوای اصلی را دا رد.
امیدوارم از محتوای مسائل حقوقی نهایت استفاده را برده باشید و برای کسانی که دچار مشکل حقوقی هستند، میتوانید ارسال نمایید. همچنین برای مشاهده ی مطالب پر محتوای دیگر میتوانید به بخش آموزش ساعدنیوز مراجعه نمایید. از همراهی شما بسیار سپاسگزارم .
حضانت فرزند متولد شده در عقد موقت متعلق به کیست؟
