کد DOI مقالات چیست؟

DOI یک کد به شکل اعداد/الفبایی برای هر اثر منتشره استانداری است (انواع مقاله، کتاب، کتابچه، مجلات، تصاویر، نرم افزارها و...) که مخصوص و منحصر به همان اثر بوده و توسط "آژانس ثبت نام بنیاد بین المللی" برای شناسایی محتوا و دسترسی به لینک آن اثر در اینترنت، اختصاص داده میشود.

DOI چیست؟

DOI یک کد به شکل اعداد/الفبایی برای هر اثر منتشره استانداری است (انواع مقاله، کتاب، کتابچه، مجلات، تصاویر، نرم افزارها و...) که مخصوص و منحصر به همان اثر بوده و توسط "آژانس ثبت نام بنیاد بین المللی DOI " برای شناسایی محتوا و دسترسی به لینک آن اثر در اینترنت، اختصاص داده میشود. این کد دایمی بوده و به زبان ساده تر می توان گفت بعنوان مهر تاییدی بر اعتبار آن اثر محسوب می شود. با کیلک بروی این کد میتوانیم برای مثال مقاله مورد نظر خود را ردیابی کنیم و به آن دسترسی پیدا کنیم. بنابراین معمولا توصیه میشود هم برای مقالات چاپ شده خود که بصورت الکترونیکی در دسترس هستند DOI بگیرید و هم هنگام نگارش مقالات، از منابعی استفاده کنید که DOI دارند و این شناسه را هنگام رفرنس نویسی در انتهای تک تک منابع خود نگارش کنید. این امر در افزایش اعتبار مقاله شما و همچنین سهولت در پذیرش مجلات بین المللی سختگیر بسیار کمک کننده خواهد بود. DOI در سال ۱۹۹۶ توسط سازمان پیشبرد تحقیقات ملی آمریکا CNRI طراحی شده و هم اکنون تحت نظارتInternational DOI Foundation اداره می شود. این کد توسط سازمان بین المللی استانداردسازی ISO نیز جهت شناسایی اسناد الکترونیکی مورد شناسایی و تأیید قرار گرفته است.

DOI مخفف چیست؟ و تفاوتش با URL در چیست؟

DOI مخفف اولین حرف سه کلمه "Digital Object Identifier" است که برگردان فارسی آن "شناسه برنمود دیجیتالی" می شود و جهت دسترسی آدرس محتوای موجود در اینترنت از قبیل مقاله، کتاب، مدیا و ... مورد استفاده قرار می گیرد. DOI بر خلاف URL، محتوای مورد نظر را مستقل در نظر گرفته و آن را معرفی می کند تا اینکه محل انتشار آن را ذکر کند. URL ممکن است در اینترنت تغییر کند اما DOI ثابت خواهند ماند. در واقع این شناسه برای هر محتوای اینترنتی منحصر بفرد و مستقل صادر می شود. بنابراین کد دیجیتال نسبت بهURL از ثبات بیشتری برخوردار است. همچنینDOI می تواند شامل اطلاعات جزئی در مورد آن محتوای مورد نظر همچون تاریخ انتشار یا تعداد صفحه نیز باشد.

شناسه دیجیتالی مقالات یا (DOI(Digital Object Identifier شناسه ای است که از طرف سایت http://doi.org در اختیار مطالب آنلاین در اینترنت قرار میگیرد. اما در این بین مقالات علمی بیشترین بهره را از این کد دیجیتالی میبرند. شرکت اصلی DOI با 10 شرکت زیر مجموعه خود کار میکند که هر کدام از این شرکت های زیر مجموعه، وظیفه تخصیص کدهای DOI را به موارد خاصی بر عهده دارند. به عنوان مثال زیر مجموعه DataCite وظیفه تخصیص کدهای دیجیتالی به دیتاهای آنلاین در اینترنت را بر عهده دارد وCNKI وظیفه تخصیص کد به موارد علمی منتشر شده در کشور چین را انجام میدهد.

شرکت Crossref

در این بین شرکت Crossref وظیفه تخصیص شناسه DOI به مقالات علمی دنیا که در مجلات معتبر چاپ میشوند را برعهده دارد. این شرکت با صدور نزدیک به 80 میلیون کد به مقالات علمی سهم عظیمی در علمی سنجی در دنیا را ایفا مینماید.

کدهای DOI معتبر و نامعتبر

شرکت کراس رف ناشرین مقالات علمی را ملزم به استفاده از کدهای استاندارد XML برای اخذ DOI مینماید و از این طریق سرویس های زیادی را برای مقالات و مجلات فعال مینماید. لازم به ذکر است که اگر کد DOI از مسیری غیر از روش XML استاندارد اخذ گردد سرویس های کراس رف برای آن مقاله فعال نخواهد شد. برای اطمینان از اینکه DOI صحیح ثبت شده است نیاز دارید که کد مربوطه را در سایت http://search.Crossref.org جستجو نمایید. اگر DOI به روش صحیح ثبت شده باشد با جستجوی آن در این سایت به تمامی اطلاعات مقاله دست خواهید یافت اما برای کدهای نامعتبر هیچ اطلاعاتی نمایش داده نمیشود. در ذیل دو نمونه از این کدها را مشاهده نمایید.

نمونه کد DOI معتبر: 10.20286/focsci-020113

مزایای DOI برای مقالات:

داشتن شناسه دایمی در همه مقالات
جذب ترافیک بیشتر و موثرتر به مقالات
تبدیل منابع به ابرلینک یا Hyperlink
جلوگیری از خطاهای انسانی یا ماشینی در نگارش منبع یا Reference
شمارش واقعی تعداد ارجاعات به مقالات و متعاقب آن محاسبه واقعی قدرت نفوذ یا Impact Factor برای مجلات
ارتقا شاخص واقعی علم سنجی scientometrics محققین و مالکین حقوقی مقالات همانند دانشگاهها.

باتوجه به آنچه گفته شد در می یابیم که کد DOI یک کد دیجیتالی است که صرفا برای پیدا کردن راحت تر مقاله در سایت های آنلاین است . با داشتن این کد می توان به جای اینکه در رفرنس دهی به طور کامل نام نویسنده اثر ، نام اثر و تاریخ نشر را بنویسید فقط یک کد بنوسید . که البته در کارهای چاپی انتقال این کد و سرچ آن برای یافتن آن اثر سخت و دشوار است مگر اینکه مقاله را بصورت انلاین دانلود کنید و این کد که در بخش رفرنس های آن است را در سایت های سرچ مقالات انتقال دهید .البته داشتن این کد می تواند بازدید و مطالعه مقاله را بالا ببرد زیرا به جای اینکه نام مقاله و نویسنده را در اختیار دیگران قرار دهید فقط یک لینک را ارسال می کنید .

آشنایی با DOI و نحوه پیدا کردن آن

DOI یا شناسگر اشیاء دیجیتالی که سرنام عبارت Identifier Object Digital است، شامل مجموعهای از اعداد و گاهی حروف و علامت هاست که به هرنوع منبع دیجیتالی اختصاص مییابد. این شاخص از دو بخش یعنی کد ناشر و کد سند تشکیل شده که با علامت (/) از هم جدا میشوند مانند نمونه زیر:

این شناسگر که شاخص منحصر به فردی است، معموال در اطلاعات کتاب شناختی هر مقاله در پایگاه مربوط یافت میشود. در ادامه محل این شاخص در 3 پایگاه به عنوان نمونه نشان داده شده است.

در این پایگاه یافتن DOI به سادگی انجام میشود به این صورت که پس از نمایش نتایج جستجو و کلیک روی مقاله مورد نظر در همان ابتدای صفحه نمایش داده شده بخشی از آدرس مربوط به DOI را (براساس دو بخشی بودن این شاخص) کپی کرده و در سامانه اسما وارد کنید. مطابق شکل زیر:

بعد از جستجو در پایگاه Springer و کلیک روی مقاله مورد نظر به صفحه اطلاعات کتابشناختی رفته در پایین ترین قسمت اطلاعات کتابشناختی شاخص DOI را بیابید:

عملکرد این پایگاه با پایگاههای دیگر متفاوت است. به این معنا که برای ارسال DOI باید پیشوند مورد نیاز ناشر را (/ ) با پسوند مقاله آخرین قسمت از URL ذکر شده در صفحه بازیابی مقاله ترکیب کنید. مانند نمونه زیر: