رازک از گیاهان پر استفاده و پرکاربرد در صنعت دلستر و نوشیدنی است و از عصاره آن به عنوان طعم دهنده در غذا و صنعت نوشابه سازی استفاده می شود. قسمتهای مورد استفاده این گیاه، مخروط های ماده (گل های ماده) آن است و برخی اوقات، اثرات آرامبخش در افرادی که رازک می چیدند، مشاهده شده است. در زمان های قدیم، از گلهای رازک، به عنوان مُسکن استفاده می کردند و به منظور رفع مشکلات عصبی، گل های رازک را در بالش می گذاشتند. درمان بی خوابی، آرام کننده تمایلات جنسی، خاصیت اشتها آور، تقویت معده، خاصیت مسهل و خاصیت ضدعفونی کنندگی از خواص رازک است. با این وجود لازم است بدانید گرچه گیاه رازک همانند سایر گیاهان دارویی دارای خواص مفیدی است، اما استفاده از این گیاه در انواع نوشیدنی ها و ماء الشعیرها از نظر متخصصان طب سنتی خطراتی را برای مصرف کنندگان به همراه دارد. برای آشنایی بیشتر با خواص رازک و مضرات آن در ادامه با ما همراه باشید.
خواص درمانی، بهداشتی و زیبایی گیاه رازک
۱. برای استرس و اضطراب
رازک، به طور سنتی، به دلیل خاصیت آرام بخشی که دارد، به کار رفته است و می تواند به کاهش اضطراب و استرس کمک کند. مطالعات بسیاری نشان دادند که رازک تاثیری آرام بخش بر سیستم عصبی می گذارد.
گفته می شود رازک، گیرنده های GABA در مغز را تعدیل می کند. مطالعات نشان داده اند که رازک، زمانی که با سنبل الطیب به کار رود، تاثیر آرام بخش بیشتری دارد.
۲. بهبود خواب
شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد رازک می تواند به بهبود کیفیت خواب افراد کمک کرده و حتی به درمان مشکلاتی مانند بی خوابی کمک کند. رازک به طور سنتی برای کمک به مشکلات مربوط به خواب به کار رفته و مطالعات متعدد تاثیر آن به عنوان یک خواب آور را مورد مطالعه قرار داده اند. بسیاری از مطالعات به این نتیجه رسیدند که رازک در کنار گیاه دیگر -سنبل الطیب – در بهبود خواب موثر است.
مطالعه ای که در ۲۰۱۲ به چاپ رسید تاثیر رازک بر پرستاران زن را – به دلیل شغل پر استرس و الگوی خواب نامنظم آن ها – مورد مطالعه قرار داد. این مطالعه دریافت که شرکت کننده هایی که نوشیدنی های حاوی رازک مصرف کردند، در مقایسه با گروه کنترل، کیفیت خواب بهتری داشتند.
۳. کاهش علائم یائسگی
مطالعات نشان می دهند که رازک دارای مواد شیمیایی است که مانند استروژن عمل می کنند. این مواد شیمیایی می توانند به کاهش علائم تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی کمک کنند. مطالعه ای که بر ۱۰۰ زن یائسه انجام شد دریافت که ژل واژینال حاوی رازک، خشکی واژن را کاهش داد. این ژل به کاهش درد رابطه جنسی دردناک، کاهش حس سوزش، خارش و التهاب واژینال نیز کمک کرد.
مطالعه ای که در ۲۰۰۶ به چاپ رسید، تاثیر عصاره های فیتواستروژن رازک (پرنیل نارینجنین-۸) بر ناراحتی های ناشی از یائسگی را مورد مطالعه قرار داد.نتایج مطالعه نشان داد که مصرف روزانه عصاره رازک، تاثیر مفیدی بر بسیاری از ناراحتی های مربوط به یائسگی، از جمله گرگرفتگی، دارد.
۴. آرام کردن عضلات
رازک به تنهایی یا همراه با سنبل الطیب می تواند برای آرام کردن عضلات، کاهش خشکی مفصل و جلوگیری از اسپاسم و کشش به کار رود. به گفته متخصصان زمانی که این گیاهان با هم استفاده شوند، تاثیر بیشتری دارند.
۵. سلامت شناختی
تحقیق جدیدی که در چین انجام شده نشان می دهد که ترکیب زانتوهومول-a موجود در رازک می تواند در برابر استرس اکسیداتیواز سلول های مغز محافظت کند. به گفته محققان، این نوع از استرس اکسیداتیو می تواند به اختلالات تباهی عصبی مانند پارکینسون و آلزایمر منجر شود. محققان دانشگاه لانژو دریافتند که زانتوهومول می تواند در برابر آسیب از مغز محافظت کرده و خطر اختلالات مغزی متعدد را کاهش دهد.
۶. مقابله با سرطان
تحقیق انجام شده در آزمایشگاه دانشگاه ایالتی اورگن دریافت که زانتوهومول موجود در رازک می تواند با برخی از سرطان ها مبارزه کند. آن ها دریافتند که رازک برای مبارزه با سلول های سرطانی روده بزرگ، تخمدان و سینه موثر است. نشانه هایی وجود دارد که این ترکیب می تواند از پیشرفت سرطان پروستات نیز جلوگیری کند.
۷. حساسیت ها
اگرچه برخی افراد به رازک حساسیت دارند اما برخی دیگر بر این باورند که رازک به درمان حساسیت کمک می کند. متاسفانه هیچ مدرک علمی مبنی بر تاثیر آنتی هیستامین رازک وجود ندارد.
۸. برای موها
ممکن است عجیب به نظر برسد اما شستن موها با عصاره رازک می تواند موها را درخشان کرده و شوره سر را کاهش دهد. به گفته محققان، آنتی اکسیدان های موجود در رازک می توانند پوست سر را تقویت کرده و ریزش مو را کاهش دهند. اگر می خواهید این را امتحان کنید، اول موهای خود را با یک شامپوی ملایم بشویید. سپس مقداری عصاره رازک را بر پوست سر ریخته و ماساژ دهید. بگذارید مدتی بماند، سپس موهای خود را مانند همیشه بشویید.
۹. کاهش وزن
یک مطالعه که در ۲۰۱۲ منتشر شد گزارش کرد که فلاونوئید – زانتوهومول – موجود در رازک به کاهش وزن بدن و قند خون ناشتا در موش های چاق کمک کرده است. محققان به این نتیجه رسیدند که عصاره رازک می تواند تاثیر مثبتی بر برخی علائم سندرم متابولیک داشته باشد.
۱۰. سلامت قلب
یکی دیگر از خواص رازک به خاطر زانتوهومول موجود در آن است که بر سلامت قلب تأثیرگذار است. مطالعه ای که در ۲۰۱۲ به چاپ رسید دریافت که این ماده، فعالیت ضد پلاکت دارد. محققان به این نتیجه دست یافتند که ممکن است این ماده در جلوگیری از بیماری قلبی و عروقی و درمان آن نقش داشته باشد.
مضرات رازک (توصیه های پزشکی و موارد احتیاطی منع مصرف)
متخصصان طب سنتی - اسلامی معتقدند استفاده از گیاه رازک چه به طور مستقیم و چه غیرمستقیم که امروزه در انواع ماء الشعیرها و نوشیدنی های میوه ای وجود دارد، برای مصرف زنان باردار، زنان شیرده و کودکان زیر 2 سال خطرناک است و باید این قبیل افراد از مصرف آن خودداری کنند.
از مضرات زیاده روی در مصرف رازک و فراورده های تهیه شده از آن، عارضه بلوغ زودرس در دختران، تأخیر بلوغ جنسی در پسران، ناتوانی های جنسی برای مردان، افزایش توهمات جنسی در زنان و عارضه چاقی در هر دو گروه زن و مرد است.
گیاه رازک دارای دو هورمون به نام های هومولون و لوپولون است، از همین رو زیاده روی در مصرف آن میتواند اثرات مداخله گرانه هورمونی در زنان ایجاد می کند.
لازم است بدانید، رازک با برخی داروهای آرام بخش تداخل داشته، به حدی که می تواند اثرات این داروها را در افراد افزایش دهد.
