خواص دارویی گیاه ریحان چیست؟

بسیاری از انواع ریحان، از جمله شیرین و مقدس، ممکن است با برخی عفونت های ویروسی مبارزه کنند. به عنوان مثال، یک مطالعه آزمایشگاهی نشان داد که عصاره ریحان شیرین حاوی ترکیباتی مانند اپی ژنین و اسید اورسولیک، می تواند آثاری قدرتمند در برابر ویروس های هرپس (تبخال)، هپاتیت B و انتروویروس داشته باشد.
همچنین، ریحان مقدس توانایی خود در افزایش ایمنی بدن را نشان داده که ممکن است به مبارزه با عفونت های ویروسی کمک کند.
طی یک مطالعه چهار هفته ای با حضور 24 بزرگسال سالم، مصرف 300 میلی گرم عصاره ریحان مقدس افزایش چشمگیر سطوح سلول های T و سلول های قاتل طبیعی در بدن این افراد را نشان داد که هر دو مورد سلول های ایمنی هستند که به محافظت و دفاع از بدن در برابر عفونت های ویروسی کمک می کنند.

اطلاعات کلی درباره گیاه ریحان

طبیعت ریحان:
طبیعت ریحان در اوّل گرم و در دوم خشک است.

مصلح ریحان
مصلحش نیلوفر و بدلش بادرنجبویه است.
مصرف ریحان در دوران بارداری
در بارداری به دلیل اثر تحریک کننده ی رحم و سقط آوری، همچنین اثر موتاژنیک ترکیب موجود در روغن فرار آن (استراگل) نباید مصرف شود. البته مصرف آن به اندازه ی مقدار کمی که در سبزی خوردن استفاده می شود مشکلی ایجاد نمی کند بلکه به صورت دارویی و دمکرده نباید استفاده شود.

مصرف ریحان در دوران شیردهی
در مادران شیرده به خاطر اثر موتاژنیک جزئی فرار آن یعنی استراگل نباید مصرف شود.
تداخلات دارویی و ریحان
با توجه به نبود مستندات علمی، بهتر است با احتیاط مصرف شود.
موارد منع مصرف ریحان
* مصرف طولانی مدت آن به خاطر پتانسیل اثر سرطان زایی ترکیب استراگل ممنوع است.
* مصرف این گیاه در اطفال و یا کودکان نوپا ممنوع است که به خاطر جزء سمی استراگل آن می باشد.
* مضرّ دماغ است.

آشنایی با خواص این گیاه را از دست ندهید.

۱. ریحان حاوی آنتی اکسیدان های ضد بیماری است

یکی از خواص اسانس ریحان، توانایی آن در مبارزه با صدمات رادیکال های آزاد و مراقبت از ساختار دی ان ای و سلول های بدن است. ریحان حاوی دو نوع آنتی اکسیدان فلاونوئید مهم حلال در آب به نام های اورینتین (orientin) و وایسینر (viceninare) است که از گلبول های سفیدخون ،محافظ سیستم ایمنی بدن، و همچنین ساختارهای سلولی که در آنها دی ان ای ذخیره می شود، مراقبت می کنند.

آنتی اکسیدان های موجود در ریحان از تغییر شکل کروموزوم ها که موجب جهش سلولی و رشد سلول های سرطانی می شود، پیشگیری می کنند. در بدن به دلیل مواد سمی موجود در رژیم غذایی، آلودگی های محیط زیست و تابش نور خورشید، تنش اکسایشی رخ می دهد. در تنش اکسایشی، تعداد رادیکال های آزاد بیماری زا در بدن افزایش می یابد و بدن مستعد ابتلا به سرطان می شود. اما آنتی اکسیدان های ریحان، با اکسیده شدن مبارزه می کنند و درعین حال از اثرات پیری می کاهند.

۲. ویژگی های ضد التهابی دارد

ریحان حاوی اسانس های قوی، ازجمله اوژنول (eugenol)، سیترونلول (citronellol) و لینالول (linalool) است. این اسانس ها، نوعی بازدارنده های آنزیمی هستند که التهاب موجود در بدن را کاهش می دهند. التهاب عامل اصلی بیشتر بیماری ها مانند بیماری قلبی، روماتیسم مفصلی و بیماری های التهابی روده است.

۳. با سرطان مبارزه می کند

بررسی های بالینی تغذیه و سرطان نشان می دهد، ریحان حاوی گیامغذی هایی است که به طور طبیعی می تواند از بروز سرطان پوست، کبد، سرطان دهان و سرطان ریه ناشی از وجود مواد مضر شیمیایی جلوگیری کند. همچنین ریحان فعالیت آنتی اکسیدانی را افزایش داده و سلول های مضر را ازبین می برد و جلوی رشد تومورهای سرطانی را می گیرد.

در آزمایش های روی حیوانات مشخص شد، عصاره ی ریحان از بدن در برابر سرطان و مرگ ومیر مراقبت می کند و در همان حال می تواند بافت های سالم و سلول ها را از اثرات منفی درمان های مربوط به سرطان مانند پرتو درمانی یا شیمی درمانی دور نگه دارد. درواقع می توان از عصاره ی ریحان به عنوان نوعی روش درمانی مکمل سرطان استفاده کرد. این عصاره حتی برای افرادی که تحت انواع درمان های سنتی هستند نیز کاربرد دارد.

۴. حاوی ویژگی های ضد باکتریایی است

یکی دیگر از خواص اسانس های ریحان، محافظت از بدن در برابر رشد باکتری های مضر است. در بررسی ها مشخص شده که عصاره ی ریحان حتی می تواند جلوی رشد گونه های مقاوم باکتری هایی را که به درمان های آنتی بیوتیکی پاسخ نمی دهند، بگیرد. هنگامی که محققان دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه لودز در لهستان، درمورد اثر فعالیت ضدباکتریایی روغن ریحان روی بیماری هایی مانند ایی-کولی (E.coli) و باکتری های قدرتمند دیگر جمع آوری شده از بیماران مبتلا به عفونت بررسی کردند، به این نتیجه رسیدند که ریحان علیه گونه های مختلف باکتری ها عمل کرده و جلوی رشد آنها را می گیرد. دستیابی به این نتیجه، محققان را تشویق کرد تا درمورد چگونگی مبارزه ی ریحان و دیگر اسانس های ضدباکتری با بیماری ها و عفونت های مقاوم در برابر آنتی بیوتیک نیز تحقیق کنند.

۵. حاوی ویژگی های ضد میکروبی است

اسانس های ریحان، ضدمیکروب هستند و طیف وسیعی از باکتری ها، مخمرها، قارچ ها و ویروس ها را از میان برمی دارند. این بدین معناست که می توانید، مراقبت از بدن در برابر ویروس کاندیدا و انواع مشکلات پوستی را نیز به فهرست بلند خواص ریحان بیفزایید.

۶. آداپتوژنی که ضد اضطراب است

بررسی ها نشان می دهد که ریحان، آداپتوژنی طبیعی است و مانند داروی گیاهی به بدن کمک می کند تا با شرایط اضطراب آور سازگاری یابد و اثرات مضر عوامل مضطرب کننده روی عملکردهای بدن را خنثی کند. به طور مثال، محققان به خرگوش هایی که در محیط پراسترس قرار داشتند، برگ های تازه ریحان دادند. پس از مدت کوتاهی سطح تنش اکسایشی در آنها بسیار کم شد. در بررسی دیگر، سیستم قلبی-عروقی و تنفسی خرگوش ها پس از ۳۰ روز مصرف روزانه دو گرم برگ ریحان، در برابر عوامل اضطراب زا قوی شد. همچنین کاهش بسیار قند خون و افزایش معناداری در فعالیت آنتی اکسیدانی آنها مشاهده شد.

۷. افسردگی را برطرف می کند

ریحان به افرادی که به اختلالات روانی یا خلق وخوی، مانند افسردگی و اضطراب مبتلا هستند نیز کمک می کند. این گیاه همچون داروی ضد افسردگی عمل می کند و روی عملکرد مغز درون قشر آدرنال، اثر مثبت می گذارد. درواقع ریحان، انتقال دهنده های عصبی را که مسئول تنظیم هورمون های شادی بخش و انرژی زا هستند، تحریک می کند.

۸. سلامت قلب و عروق را بهبود می بخشد

ریحان با خواص آنتی اکسیدانی و ضدالتهابی خود می تواند به ماهیچه های قلب کمک کند که عملکرد رگ های خونی مسئول انقباض و استراحت را به خوبی کنترل کنند. همچنین ریحان می تواند از تجمع خطرناک پلاکت ها در رگ های خونی که سبب لخته شدن خون و در نهایت منجر به ایست قلبی می شوند، جلوگیری کند.

عصاره های ریحان با مهار ترشح سیتوکین های پیش التهابی، از التهابی که منجر به بیماری قلبی-عروقی می شود، نیز پیشگیری می کنند. سیتوکین ها، پروتئین هایی هستند که از سلولی تولید شده و بر سلول دیگر اثر می گذارد و بدین ترتیب با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند و توانایی سیستم دفاعی بدن را بالا می برند. اما هنگامی که این اتفاق در دوره های طولانی مدت رخ دهد، بدن به شکل «آبشاری التهابی» واکنش نشان می دهد و همه ی اندام های بدن دچار تنش می شوند و از سرعت جریان خون، تنظیم هورمونی و عملکرد فرآیندهای شناختی کاسته می شود. همچنین التهاب، موجب تولید پلاک های چرب و مملو از کلسترول در خون شده و خطر حملات قلبی و مغزی را افزایش می دهد.

۹. به کمک کبد می آید و بدن را سم زدایی می کند

بنابر بررسی های انجام شده روی موش های بیمار، مشخص شد که عصاره ی ریحان در یک دوره ی ۵ روزه می تواند با تولید آنزیم های سم زدا، سیستم دفاعی آنتی اکسیدانی را تقویت و از تشکیل چربی در کبد که منجر به بیماری های کبدی می شود، پیشگیری کند.

۱۰. بدن را قلیایی می کند و گوارش را بهبود می بخشد

ریحان موجب تعادل اسید در بدن شده و سطح pH خون را در وضعیت مناسبی قرار می دهد. همچنین با افزایش باکتری های مفید روده، گوارش و سیستم ایمنی بدن در وضعیتی بهتری قرار می دهد. درعین حال ریحان می تواند از سطح باکتری های مضر بیماری زا بکاهد. از دیگر خواص ریحان که به طور سنتی از آن استفاده شده است، کاهش نفخ و احتباس آب، کاهش اشتها، رفع گرفتگی معده، بهبود رفلاکس اسید معده است. حتی ریحان می تواند کرم ها و انگل های معده را از بین ببرد. تجمع بیش ازحد مایعات در سیستم گردش خون و بافت های بدن را احتباس آب گویند.

۱۱. داروی طبیعی تقویت نیروی جنسی است

قرن هاست که ریحان در ایتالیا، سمبل عشق است. اعتقاد بر این است که عطر ریحان، میل جنسی را افزایش می دهد. احتمالا با افزایش جریان خون و انرژی و کاهش التهاب می تواند شهوت و میل جنسی را تقویت کند. در مذهب هندو و طب آیورودا، ریحان مقدس (تولسی) را «اکسیر حیات» می دانستند و از آن برای بهبود عملکرد جنسی و افزایش شادی استفاده می کردند.

۱۲. در برابر ابتلا به دیابت و سندرم سوخت وساز مقاومت می کند

مشخص شده که عصاره ی ریحان می تواند باعث کاهش قند خون و التهاب بدن شود. بدین ترتیب، می تواند از بدن در برابر ابتلا به دیابت و دیگر بیماری های سوخت وسازی محافظت کند. همچنین، از خواص دیگر اسانس ریحان می توان به توانایی آن در کاهش تری گلیسرید و کاهش کلسترول خون که احتمال این مشکل در بیماران دیابتی بسیار است، اشاره کرد.

محققان دپارتمان خانه علم دانشگاه آزاد کشاورزی و فناوری هند، اثرات برگ های ریحان مقدس را روی قند خون و سطح کلسترول خون انسان، با استفاده از آزمایش های بالینی دوسوکور بررسی کردند. نتایج نشان داد، ریحان می تواند روی قند خون کنترل داشته باشد و سطح کلسترول خون را تا حدی بهبود بخشد. این بررسی نشان می دهد که استفاده از مکمل ریحان روشی سودمند و مفید برای کنترل و درمان دیابت و مشکلات ناشی از این بیماری است.