خاصیت درمانی سقز را بشناسیم

سقز را که می شناسید؟ همان صمغ آدامسی زرد رنگی که باید از طعم آن خوشتان بیاید تا حضور پررنگی در داخل دهان داشته باشد. سقز همچون آنتی بیوتیک تا حدودی با باکتری عامل اصلی زخم معده و اثنی عشر مقابله می کند ضمن این که بسیاری از اهالی محلی، شیره خام سقز را در حالت ناشتا می خورند، چون عقیده دارند موجب دفع سنگ کلیه می شود.

سقز چیست؟

درخت سقز از تیره پسته ایان بوده با ارتفاع ۲ تا ۷ متر که گاهی به ۹ متر هم می رسد و معولا در کوهستان های با آب و هوای نه چندان سرد می روید. عمر درخت سقز طولانی بوده در بعضی مناطق ایران درخت هایی با عمر ۱۵۰۰ سال یافت می شود و در حال حضر جزو لیست درختان حفاظت شده قرار دارد. قسمت های مورد استفاده درخت سقز، میوه، برگ، صمغ و گال های گیاه است.

سقز داررای تربانتین و کلوفان است که از درجه خلوص بالایی برخوردار می باشد. به طور کلی سقز جزو دسته صمغ هایی قرار می گیرد که دارای خواص دارویی، خوراکی و صنعتی فراوان است و در طب سنتی نیز مورد استفاده قرار میگیرد.

سقز (به کردی: جاجکه، جاجگ، به لکی جاجک، به هورامی وێژەن) صمغ (شیره غلیظ) درخت بنه یا همان درخت پسته وحشی است. سقز، ماده ای مانند آدامس است و غلظت آن تا حدی است که می توان از آن به عنوان یک آدامس مفید و طبیعی استفاده کرد.

عمولا از تنه این درخت در فصل پاییز به طور طبیعی یا با ایجاد شکاف صمغی خارج می شود که در فارسی به آن سقز گویند و در ساخت آدامس مورد استفاده قرار می گیرد، همچنین خواص درمانی و صنعتی بسیاری دارد.

قسمت اصلی این گیاه که مورد استفاده قرار می گیرد شیره این گیاه است که مصارف بسیاری را در طب سنتی و صنایع غذایی دارد.

سقز یا شیره درخت بنه در صنعت آدامس سازی استفاده می شود و موجب کش آمدن آدامس می شود. شیره درخت بنه در هنگام ترشح به رنگ سبز روشن بوده و در کمک به هضم غذا و آوردن اشتها بسیار مفید است. ابوعلی سینا برای جویدن سقز خواص درمانی برشمرده است و آن را مفید خوانده است.

آشنایی با کاربرد سقز در صنایع

از کاربرد های سقز می توان به استفاده از آن در داروسازی، صنایع پلیمری، چسب، رنگ و لاک اشاره نمود. املسیون موجود در خواص سقز در تهیه روغن های چاپ، پارکت و کفپوش استفاده می شود. کلوفان خام موجود در این صمغ، به عنوان حجیم کننده و پرکننده صمغ های گران بها، آهار کاغذ، چسب و از مشتقات آن در روغن های معدنی، مرکب چاپ روزنامه ها، محلول های چسبی، روغن های کابل، مایع جوشکاری، کف پوش، تهیه رزینات فلزی، صنایع کاغذ های اختصاصی و رنگ های سرامیکی است.

خواص درمانی سقز

آیا میدانستید با مصرف سقز تا مقدار زیادی از مصرف داروهای شیمیایی جلوگیری خواهید کرد؟ یک ماده بسیار مغذی است؛ که از خواص و مزایای بی شماری برخوردار است و مصارف بسیاری در طب سنتی و صنایع غذایی دارد.در ادامه این مطلب با چند مورد از خواص باورنکردنی سقز آشنا می شویم.

کاربرد سقز برای کاهش التهاب

سقز دارای خواص ضد التهابی می باشد و قادر است به درمان بیماری های خود ایمنی و یا التهاب مزمن کمک کند. سقز برای کاهش سطح التهاب و نشانه های تورم موثر است و سبب مسدود شدن مسیرهای التهاب شده و وتروفیل ها را که نوعی سلول خونی سفید هستند، را فعال می کند.

جوان سازی پوست صورت

مقادیر بالای اسید بوسولیکو آنتی اکسیدان های موجود در سقز با افزایش خاصیت کشسانی پوست، به رفع چین و چروک و لکه های پوستی کمک کرده و باعث جوانسازی پوست صورت می شود.

افزایش سلامت دهان با سقز

بر اساس نتایج یک کارآزمایی بالینی از 10 نفر، جویدن آدامس سقز به مدت یک هفته سبب کاهش تجمع پلاک شد. همچنین براساس چندین آزمایش بالینی از بیش از 100 نفر، جویدن سقز منجر به کاهش سطوح باکتری بزاق شد و در یک مطالعه سلولی نشان داده شد که عصاره سقز، باکتری هایی را که باعث بیماری های لثه و التهاب مانند ورم لثه می شوند ، را از بین می برد.

فواید سقز برای استخوان

شیره سقز سفید به عنوان یک داروی گیاهی به علت داشتن ویتامین D و املاح زیاد مخصوصا کلسیم براى درمان واریس ،استخوان درد، پا درد، گرفتگی عضلات، آرتروز، سیاتیک، زانو درد، روماتیسم، ترمیم محل شکستگی ها و دردهای مزمن عضلانی و ماهیچه ایی مفید است.

سقز به هضم غذا کمک میکند

بر اساس نتایج حاصل از یک آزمایش بالینی که بر روی 148 نفر دارای سوهاضمه صورت گرفت، مصرف 350 میلی گرم سقز به کاهش نشانه های سوهاضمه نظیر درد معده (هم به طور کلی و هم از اضطراب)، سوزش سردل و درد بالای شکم کمک کرد.

آیا سقز برای معده مفید است؟

جویدن سقز نقش بسیار مهمی در پاکسازی معده و دستگاه گوارش دارد.همچنین اطلاعات کمی درمورد اثرات سقز بر روی گاستریت – التهاب و یا سوزش معده وجود دارد. اما چون گاستریت مزمن می تواند نتیجه اچ.پولاری باشد، ممکن است در کاهش علائم مفید باشد.

خواص سقز و مقابله با سرطان

سقز بر اساس بررسی های علمی، حیوانات و مطالعات سلولی دارای خواص ضد سرطانی است. استفاده از عصاره سقز در موش های مبتلا به سرطان روده توانست تا حدود 35 درصد جلوی رشد سرطان را بدون هیچ گونه اثرات مضر بگیرد.

بر طبق نتایج مطالعه سلولی، سقز قادر است که حساسیت سلول های سرطانی پروستات را به هورمون های جنسی مردانه (آندروژن) کاهش دهد و ژن را خاموش کند که گیرنده ها را برای هورمون های جنسی مردانه تبدیل می کند، که می تواند جلو سرطان را بگیرد. در یک مطالعه سلولی هم، سقز اثرات ضد سرطان مشابهی را به تاکسول نشان داد، دارویی که اغلب برای سرطان سینه استفاده می شود. بر طبق در دو مطالعه سلولی دیگر هم، سقز توانست سلول های سرطانی کولون را از بین ببرد.

سقز مناسب برای پوست های خشک و حساس

سقز یکی از بهترین مواد طبیعی برای درمان پوست خشک و حساس می باشد.

روغن سقز برای کمردرد

ترکیب روغن سقز و بادام تلخ را به روی کمر باید به آرامی ماساژ داد تا فشار ناشی از آن از روی رگ های سیاتیک برداشته شود. برای درمان دردهای استخوانی این روغن را حتما از بالا به پایین ماساژ دهید.

روغن سقز برای مو

مخلوط روغن سقز با زفت برای درمان کچلی موثر است و همچنین بهترین راه برای رویش مجدد موهای آسیب دیده است. استفاده ی موضعی از روغن سقز بر روی موها و پوست سر با افزایش گردش خون به تقویت فولیکول های مو کمک کرده و ریزش مو را درمان می کند. روغن سقز به دلیل بوی خوبی که دارد برای تهیه لوازم آرایشی و صابون هم استفاده می شود.

روغن سقز برای واریس

سیاهرگ ها و عضلات پا را در به حرکت درآوردن موثر خون کمک کرده و باعث تخلیه خون از رگ ها می شود که باعث می شود واریس بتدریج از بین برود. محل را با صابون شسته و روغن سقز را بمالید و از پایین به بالا محل واریس را ماساژ دهید. هر روز سه بار این ماساژ را انجام دهید. بعد از استفاده از شیره سقز نیازی به استفاده از جوراب واریس نیست ،در صورت دلخواه می توانید استفاده کنید.

درمان زخم دیابتی

مالیدن روغن سقز روی زخم به التیام آن کمک می کند و مخلوط سقز با عسل و عصاره آلوئه ورا جهت التیام زخم های دیابتی موثر است.

دفع سنگ کلیه

خوردن روغن سقز در حالت ناشتا، باعث دفع سنگ کلیه خواهد شد.

کاهش کلسترول با سقز

استفاده روزانه از پودر سقز (حدود 5 گرم در روز) به کاهش کلسترول LDL کمک می کند. در طول یک سال و نیم، به کاهش سایر علائم بیماری قلبی و کبد (آپولیپوپروتئین B، AST، ALT ، GGT) کمک می کند اما هیچ اثری در سطح HDL، LDL یا سطوح تری گلیسیرید ندارد، البته این اثر بیشتر در افراد چاق اعلام شده است. بر طبق یک مطالعه صورت گرفته بر روی خرگوش ها، سقز توانست کلسترول کلی را کاهش دهد و در مطالعه صورت گرفته بر روی موش ها، سقز توانست سطح تری گلیسیرید و کلسترول LDL را کاهش دهد.

فواید سقز برای محافظت از کبد

مصرف روزانه 5 گرم از سقز باعث شد آزمایش های خون شرکت کنندگان در یک تحقیق ، سطح آنزیم های کبدی مشخص ، در مقایسه با سطوح اولیه را نشان می دهند، پس شاخصی برای بهبود سلامت کبد است.همچنین برای پاکسازی کبد میتوان از ترشی بنه استفاده کرد.

کاهش فشار خون بالا از خواص سقز

بر طبق مطالعه صورت گرفته روی موش ها، مکمل سقز به کاهش فشار خون انقباضی و انبساطی کمک می کند و همچنین سبب کاهش التهاب و آسیب به قلب و سایر اندام ها که می تواند در اثر فشار خون بالا باشد، می شود.

درمان زخم ها با سقز

بر طبق نتایج یک مطالعه صورت گرفته بر روی 38 نفر از افراد مبتلا به زخم روده کوچک، سقز سبب کمک به ترمیم زخم و کاهش علایم شد. همچنین نتایج حاصل از یک آزمایش بالینی که بر روی 147 خانم انجام شد، نشان داد که سقز به التیام زخم ها کمک کرد اما این اثر بسیار اندک بود. البته لازم به ذکر است که سقز به صورت دهانی مورد استفاده قرار نگرفت و این کار به وسیله طبیبان سنتی با سوزاندن آدامس و رزین سقز و کشیدن زخم با آن بیش از 3 روز انجام شد. این تنها مطالعه ای بود که از دود سقز استفاده نمود و مکانیسم ها و معانی آن تا حد زیادی ناشناخته باقی ماند.

فواید سقز برای بینایی

میوه بنه دارای ویتامین های B,A,D است. به همین علت از بخار پز سقز برای تقویت چشم استفاده میشود.همچنین مطالعات نشان داده اند که گلوکوم نیز که یک بیماری اعصاب بینایی چشم است و منجر به تار دید و کوری می شود. بواسطه سقز که قبل از جذب شدن در جریان خون، به از بین بردن باکتری ها در بخش گوارشی کمک می کند و مستقیماً با جلوگیری از آب سیاه در ارتباط است باعث جلوگیری از شب کوری میشود.

تقویت قوای جنسی با سقز

دهاننتایج حاصل از مطالعات اخیر نشان داده اند که سطح عالی روی سقز سبب افزایش عملکرد پروستات می شود که به افزایش میل جنسی مردان کمک می کند.

خواص سقز برای بیماران دیابتی

بر اساس نتایج حاصل از یک آزمایش بالینی که بر روی 179 نفر صورت گرفت، مصرف روزانه 1 گرم سقز خام سبب کاهش سطح گلوکز ناشتا شد، به ویژه در افراد چاق، اما پودر خام و سقز عاری از پلیمر هیچ گونه اثری نداشتند. علاوه بر این آدامس سقز سبب کاهش میزان قند خون بالا در موش های مبتلا به دیابت شد.

سقز و جلوگیری از گلوکوم

گلوکوم در واقع نوعی بیماری اعصاب بینایی چشم می باشد که سبب تاری دید و کوری می شود. بر طبق مطالعات صورت گرفته، سقز قبل از اینکه در جریان خون جذب شود، می تواند به نابودی باکتری ها در بخش گوارشی کمک کند و به طور مستقیم به جلوگیری از بروز آب سیاه کمک کند.

درمان عفونت با استفاده از سقز

استفاده از سقز برای مهار رشد انواع مختلف باکتری ها و قارچ کاندیدا مفید و موثر است. همانطور که گفتیم سقز دارای خواص ضد التهاب و ضد قارچی قوی است و با کاهش نشانه های بیماری های مختلف، نظیر عفونت های پوستی و کاندیدا مرتبط است. همچنین سبب حفاظت کبد از عفونت شده و برای جلوگیری از ابتلا به بیماری کبدی سودمند و موثر است.

خواص سقز برای بیماری کرون

در یک تحقیق نشان داده شد مکمل هایی با سقز (2 / 2 گرم در روز)، نشانه های بیماری کرون را کاهش داده و سلامت عمومی را در طول 4 هفته بهبود بخشیده.علاوه بر کاهش تعداد مدفوع مایع، درد معده و گرفتگی عضلات، و مصرف داروهای ضد اسهال، همچنین به طور قابل توجهی نشانه های کلیدی را کاهش می دهد و التهاب را تشدید و بدتر می کند.

فواید سقز برای ریه

پودر سقز که به صورت خوراکی مصرف میشود باعث نرم کردن سینه و همچنین تسکین دردهای ریوی میشود.

خواص سقز و احیا سلول ها

سقز دربردارنده مقادیر بالا آنتی اکسیدان ها است که سبب کاهش آسیب رادیکال آزاد می شوند و سلول های زنده را احیا می کنند. بنابراین برای کاهش روند پیری و مراقبت از اندام های حیاتی در برابر بیماری ها و زوال مفید است و شما را جوان و با نشاط نگه می دارد.

عرق سقز چه خواصی دارد؟

عرق سقز بواسطه طبع گرم و خشکی که دارد. باعث درمان و پاکسازی معده و رفع بوی بد دهان و یبوست موثر است و همچنین اشتهاآورخوبی می باشد.

مضرات سقز

• زیاد روی در خوردن میوه، بنه و سقز سبب زخم شدن دهان و کم اشتهایی می گردد.
• در دوران بارداری استفاده بیش از حد آن بر جنین تأثیر داشته و باعث بیش فعالی کودک می شود.
• همچنین در برخی افراد موجب یبوست یا آلرژی شده است. توجه داشته باشید که سقز با برخی از دارو ها مانند پنتوپرازول (پروتونیکس) که برای زخم استفاده میشود تداخل داره و ممکنه اثر هم رو خنثی کنند. حتما قبل ار مصرف اون با پزشک خود مشورت کنید.

نحوه پرورش و نگهداری درخت بنه (درخت سقز)