خرید اعتباری سهام که به اعتقاد کارشناسان یکی از نیاز های بازار سرمایه و کمک به مشتریان بازار سهام به شمارمی رود، روشی است که براساس آن کارگزاران می توانند در یک قرارداد دو جانبه اعتبار لازم مشتریان خود را از طریقمنابع بانکی تامین کنند.به بیان ساده تر سهامداران می توانند سهام یک شرکت را به صورت اعتباری از یک کارگزار بخرند و کارگزار نیز در یک قرارداد جداگانه با بانک، اعتبار لازم را از طریق منابع آن بانک تامین می کند. در این قرار داد سه جانبه منافع هر سه طرفیعنی مشتری، کارگزار و بانک حفظ خواهد شد.کارگزاری با انعقاد قراردادی با بانک از طریق منابع بانکی به مشتریان خود وام می دهد؛ اما سهامدار با کارگزار طرف است .بنابراین، دستورالعمل خرید اعتباری سهام شامل دو بخش رابطه مشتری با کارگزار و رابطه کارگزار با بانک است.
در این روش یک قرار داد سه جانبه بین مشتری، کارگزار و بانک بوجود می آید که بانک با کارگزار و کارگزار با مشتری طرف هستند. باید توجه داشت که زمان پرداخت مابقی پول متناسب با اعتبار مشتری نزد کارگزاری ها تعیین می شود ولی در اصل نباید پیش از سه ماه طول بکشد. چنانچه مشتری طی سه ماه این پول را تسویه کند براساس قیمت فروش نسیه پول را به کارگزار پرداخت می کند و اگر زودتر از مدت سه ماه به طور مثال یک ماه یا ده روز این پول را با کارگزاری تسویه کند متناسب با زمان تسویه می تواند از تخفیف در قیمت افزایش نسیه استفاده کند. اگر سهم مشتری با کاهش ارزش اوراق بهادار به کمتر از حداقل موجودی برسد، کارگزار اخطاریه افزایش موجودی برای مشتری ارسال می کند و مشتری باید حداقل به میزان تفاوت سهم خود تا حداقل موجودی به روز شده براساس قیمت جدید اوراق بهادار، موجودی حساب اعتباری خود را افزایش دهد. در بورس های بزرگ دنیا از جمله بورس نیویورک، کارگزاران به سه دسته معمولی، بزرگ و کارگزاران خیلی بزرگ تقسیم می شوند که به همان درجه که رتبه بندی آنها بالا می رود، مزایا و خدماتی که ارائه می دهند نیز گسترش می یابد و متناسب با هر دسته بندی خدمات ارائه می گردد.
امکان سرمایه گذاری اهرمی
به طور طبیعی تامین مالی اعتباری خرید اوراق بهادار، امکان سرمایه گذاری اهرمی را به مشارکت کنندگان بازار و با هدف جذب هر چه بیشتر نقدینگی به سمت بازار سرمایه ارائه می دهد. با استفاده از این سازوکار، مشارکت کنندگان می توانند با اتکا به سابقه اعتباری، سبد سرمایه گذاری و نیز توان ریسک پذیری خود، میزان سرمایه گذاریشان را افزایش دهند. وی خاطرنشان کرد: همچنین با افزایش توان خرید، امکان افزایش تعداد مشارکت کنندگان بازار نیز وجود دارد و این امر در نهایت می تواند به افزایش کارایی بازار منجر شود. تامین مالی اعتباری خرید، مختص سهام نیست و می توان برای سایر ابزارهای دادوستدپذیر در بازار سرمایه نیز از آن استفاده کرد.
استفاده از خرید اعتباری در عرضه های بلوکی
خرید سهام به صورت اعتباری یکی از روش های تامین مالی در عرضه های بلوکی است و روند کار به این صورت میباشد که سرمایه گذار موظف است ۲۰ درصد از ارزش معامله به صورت نقد و بقیه مبلغ را ۴ تا ۵ سال و به صورت اقساط پرداخت کند که اشخاص برای خرید بلوک مزبور اقدام به خرید اعتباری می کنند. بنابراین یکی از این راه های تامین مالی برای یک شرکت سرمایه گذاری خرید سهام به صورت اعتباری است. در این بخش ریسک پذیری و ریسک گریزی از اهمیت بالایی برخوردار است.
عمومی کردن خرید اعتباری اوراق
زمانی که می خواهید خرید اعتباری را به صورت عمومی گسترش بدهید باید به این نکته توجه داشته باشید که هرگز این اعتبارات خرید نباید با منافع مشتری مغایرتی داشته باشد پس باید به دنبال راه حل های باشید مانند اینکه قوانین متناسب با قدرت ریسک مشتری ایجاد کنید تا هم از زیان مشتری جلوگیری کرده باشید و هم او را برای بازدهی بالا راهنمایی کرده باشید، در آخر باید تمام مراحل را ارزیابی کنید. باید خاطر نشان کرد که این روش باعث ترغیب افراد می شود. از انواع این نوع اختیارات عمومی می توان به اوراق صکوک اشاره کرد.
کنترل های دوره ای
کنترل های دوره ای توسط کارگزار تعیین می شود که با اعلام به موقع می تواند از ضرر و زیان مشتری در خرید اعتباری جلوگیری کند.
شرایط اصلی دریافت اعتبار معاملاتی در بازار بورس
- در صورت وجود ارزش تضمین کافی، دریافت اعتبار بالای ۵۰۰ میلیون ریال نیز امکان پذیر است. به عنوان مثال برای دریافت اعتبار ۱ میلیارد ریالی ۳ ماهه می توان درخواست خرید دو بسته ۵۰۰ میلیون ریالی سه ماهه ثبت نمود.
- حداکثر سقف مجاز برای دریافت اعتبار یک ماهه، ۲۰۰میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان) است و مشتری امکان درخواست اعتبار بیشتر با سررسید یک ماهه را ندارد.
- در تمدید بسته های اعتباری تاریخ اعمال به صورت خودکار یک روز پس از تاریخ سررسید ثبت می شود و تغییر آن امکان پذیر نیست.
- درخواست لغو بسته اعتباری تا ۴۸ ساعت کاری پیش از تاریخ اعمال امکان پذیر است.
محبوبیت خرید اعتباری در عرضه های بلوکی
یکی از موارد خیلی مهم در مباحث مالی، بحث تامین مالی است این تامین مالی می تواند برای یک شرکت بزرگ درخصوص اجرای پروژه ها یا برای یک شرکت سرمایه گذاری برای اجرای سرمایه گذاری هایش یا برای یک شخص حقیقی در رسیدن به هدف باشد که یکی از این راه های تامین مالی خرید سهام به صورت اعتباری است.
این مساله به شخصیت فرد استفاده کننده از روش و بیشتر به مبحث ریسک پذیری و ریسک گریزی وی بستگی دارد. اما یکی از روش های تامین مالی به خصوص در عرضه های بلوکی که توسط سازمان خصوصی سازی صورت می گیرد، خرید سهام به صورت اعتباری است؛ در این عرضه ها معمولا 20 درصد از ارزش معامله به صورت نقد و بقیه طی 4 تا 5 سال و به صورت اقساط پرداخت می شود که اشخاص برای خرید بلوک مزبور اقدام به خرید اعتباری می کنند. در این روش شرکت های کارگزاری طبق مفادی که با سهامدار به توافق می رسد، مبلغی را به صورت اعتبار در اختیار شخص قرار می دهند تا وی بتواند نسبت به خرید سهام مزبور اقدام کند.
شرکت های کارگزاری نیز گاهی از سرمایه در اختیار خود و گاهی از طریق بانک ها مبلغ موردنیاز را تهیه می کنند؛ طبق قوانین بانکی، بانک های کشور می توانند مبالغ موردنیاز کارگزاران را به صورت وام به آنها اعطا کنند که در این صورت کارگزاری به عنوان واسط عمل می کند و دیگر بانک با این شرکت ها طرف معامله است نه با شخص خریدار سهام!
وارد کردن منابع جدید به بازار بورس
سرمایه گذاران می دانند در شرایط رشد بازار سرمایه باعث سود دهی آنها خواهد شد و در اینصورت تمایل بیشتری برای استفاده از این روش خواهند داشت. به دو دلیل نمی توان از این روش برای تشویق عموم مردم استفاده کرد:
- کارگزاریها از این روش فقط برای مشتریانی که بیشترین سرمایه گذاری را انجام داده اند استفاده می کنند.
- بانک ها اعتبار مشخصی در اختیار کارگزاری ها قرار می دهند که جوابگوی تمام افراد نیست.
4 سال پیش