ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 11- آیات 15 تا 51 سوره آل عمران + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره آل عمران؛ آیات 15 تا 51

بگو: آیا شما را به بهتر از این [کالاهای از دست رفتنی] آگاه کنم؟ برای آنان‌که [در همۀ شئون زندگی از خداوند اطاعت کرده، و از محرّماتش] پرهیز داشتند بهشت‌هایی نزد پروردگارشان است که از زیر [درختان] آن نهرها جاری است، در آن جاودانه‌اند، برای آنان همسرانی [از هر جهت] پاکیزه، و رضایتی [کامل] از سوی خداست، و خداوند به بندگان بیناست‌ (15)

همان کسانی که می‌گویند: پروردگارا! ما ایمان آوردیم پس گناهانمان را بیامرز، و ما را از عذاب آتش حفظ کن‌! (16) هم [آنان که] صبرکنندگان [در همۀ حوادث]، راستگویان [در همۀ امور]، فرمانبرداران [از دستورهای حق]، انفاق‌کنندگان، و اهل استغفار در سَحرهایند‌ (17) خداوند درحالی‌که [به کارگردانی در همۀ امورِ هستی] قائم به عدالت است، [با زبانِ وحی و نظام استوار آفرینش و وحدتِ حاکمیت در خلقت،] گواهی می‌دهد که هیچ معبودی جز او نیست، و فرشتگان و دانشمندان نیز [گواهی می‌دهند که] جز او معبودی وجود ندارد، [معبودی] که توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است‌ (18) مسلّماً دین نزد خدا فقط اسلام است[؛ اسلامی که در قرآن تجلی دارد]، اهل کتاب [چه یهود چه نصاری، دربارۀ آن] به نزاع و کشمکش برنخاستند مگر پس از آن‌که [به‌وسیلۀ تورات و انجیل در بارۀ حق‌بودنش] به آگاهی و یقین رسیده بودند، سبب [این نزاع و کشمکش، که مانع پذیرفتن اسلام از سوی آنان شد] خوی تجاوزگری، حسد و فساد بین خودشان بود. آنان‌که منکر آیات حق شوند [محکوم به محاکمه در قیامتند؛] خداوند حسابرسی سریع است‌ (19) اگر با تو [در حقانیت اسلام] گفت‌وگوی نادرست و بی‌دلیل کردند [فقط در پاسخشان] بگو: من و پیروانم [همۀ] وجود خود را تسلیم خدا کرده‌ایم، و به اهل‌کتاب [یهود و نصاری که آگاه به حق هستند] و بی‌سوادانِ [مشرک که آیات خدا را شنیده‌اند] بگو: آیا شما هم تسلیم می‌شوید؟ اگر تسلیم شوند مسلّماً هدایت یافته‌اند، و اگر روی برتابند [بر تو گران نیاید؛ زیرا] تکلیفی که بر عهدۀ توست فقط ابلاغ [اسلام] است، خداوند به بندگان بیناست‌ (20) آنان‌که پیوسته منکر آیات خدا می‌شوند، و همواره پیامبران را ظالمانه می‌کشند، و مردمی را که امر به عدالت می‌کنند به قتل می‌رسانند به عذابی دردناک خبر ده‌! (21) آنان کسانی هستند که همۀ اعمال خوبشان در دنیا و آخرت تباه گشته، و برای آنان هیچ یاور و حمایت‌کننده‌ای نخواهد بود‌ (22)

آیا وضع کسانی که بهره‌ای از کتاب [تورات و انجیل] به آنان داده شده ندانسته‌ای؟ چون به‌سوی کتاب خدا دعوت می‌شوند تا کتاب خدا در بین آنان [در آنچه از احکام و حقایق دینشان اختلاف دارند] داوری کند، گروهی از آنان به آن دعوت پشت می‌کنند، و [از داوری کتاب خدا] روی برمی‌تابند‌ (23) این [پشت‌کردن به دعوت، و روی برتافتن از داوری کتاب] به سبب آن است که [با تکیه بر اموری واهی] گفتند: آتش دوزخ جز چند روزی به ما نمی‌رسد، و مسائلی که همواره دروغ [به خداوند] می‌بستند آنان را در دینشان [که آمیخته با تحریف و بدعت بود] فریفت [و تصور بی‌پایۀ اندک‌ماندن در دوزخ را برای آنان رقم زد‌] (24) پس [وضع و حالشان] چگونه خواهد بود هنگامی که آنان را در روزی که هیچ شکی در آن نیست جمع کنیم، و به هرکس آنچه را که [از خوب و بد] انجام داده به‌طورکامل [به‌صورت بهشت اَبدی یا دوزخ همیشگی] خواهند داد، و [در پاداش و عقاب] مورد ستم قرار نمی‌گیرند‌ (25) [در مقام دعا] بگو: خدایا! ای مالک و فرمانروای همۀ موجودات! هرکه را بخواهی حکومت می‌بخشی، و از هرکه بخواهی حکومتِ [داده‌شده] را می‌ستانی،و هرکه را بخواهی عزت می‌دهی، و هرکه را بخواهی خوار و بی‌مقدار می‌کنی، هر خیری به دست توست، مسلّماً تو بر هر کاری توانایی‌ (26) شب را در روز، و روز را در شب فرومی‌بری، و زنده را از مرده، و مرده را از زنده بیرون می‌آوری، و هرکه را اراده کنی بی‌حساب روزی می‌دهی‌ (27) مؤمنان نباید کافران را به‌جای اهل ایمان سرپرست و دوست خود انتخاب نمایند، هرکس چنین کند از [احسان و الطاف] خداوند بی‌نصیب است، مگر آن‌که بخواهید [برای دفع خطر و مشکلی که متوجه شماست با تظاهر به دوستی آنان] از آنان تقیه کنید، خداوند شما را از [کیفر] خود [به سبب قبولِ سرپرستی و دوستی کافران] بر‌حذر می‌دارد، بازگشت، فقط به‌سوی خداست‌ (28) بگو: اگر آنچه [از نیت فاسد و افکار باطل دربارۀ قبول سرپرستی کافران] در سینه‌های شماست پنهان بدارید یا آشکار کنید خداوند به آن آگاه است، و نیز آنچه را در آسمان‌ها و زمین است می‌داند، خداوند بر هر کاری تواناست‌ (29)

[به یاد آرید] روزی که هرکس آنچه از کار نیک انجام داده، حاضرشده خواهد یافت، و [هرکس] هر کار زشتی مرتکب شده آرزو می‌کند ای‌کاش میان او و کارهای زشتش فاصلۀ [زمانی] دوری بود، خداوند شما را از عصیان و نافرمانی‌اش بر‌حذر می‌دارد، خداوند به بندگان بسیار مهرورز است‌ (30) [ای پیامبر!] بگو: اگر خدا را دوست دارید پس [قاطعانه] از من پیروی کنید تا خدا هم [به پاداشِ پیروی از من] شما را دوست بدارد و گناهانتان را بیامرزد؛ خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است‌ (31) بگو: از خدا و پیامبر اطاعت کنید، اگر روی برتابید بدانید که مسلّماً خدا کافران را دوست ندارد‌ (32) همانا خداوند آدم و نوح و خاندان ابراهیم و خاندان عِمران را [به سبب شایستگی‌های ویژه‌ای که در آنان بود] بر جهانیان برگزید‌ (33) همه فرزندان یکدیگرند، [که از نظر ایمان، پاکی، شایستگی و تقوا شبیه به هم هستند،] خداوند شنوا [ی هر دعا و سخن] و دانا [ی به حالات و شایستگی‌های مردم] است‌ (34) [به یاد آرید] هنگامی که همسر عِمران گفت: پروردگارا! برای تو نذر کرده‌ام آنچه را در رحِم دارم [برای خدمت به خانۀ تو از سرپرستی من و هر کاری] آزاد باشد، [نذرم را] از من بپذیر که تو شنوا[ی دعا] و دانا[ی به نیت من] هستی! (35) زمانی که فرزندش را به دنیا آورد گفت: پروردگارا! من دختر زاییده‌ام. خدا به آنچه او زایید داناتر بود، پسر [ی که زاییدنِ او را آرزو داشت در کرامت و ارزش] مانند [این] دختر نبود، و [همسر عِمران به وقت نام‌گذاری فرزندش گفت:] من نامش را مریم نهادم، او و فرزندانش را از [خطرات مُهلک و وسوسه‌های] شیطانِ رانده‌شده به پناه تو می‌آورم‌ (36) پس پروردگارش او را نیکو پذیرفت و به‌خوبی وی را رشد و پرورش داد و زکریا را سرپرست او قرار داد، هر زمان که زکریا در محراب عبادت به دیدار او می‌رفت رزقی ویژه نزد او می‌یافت، [یک بار] گفت: ای مریم! این [رزق ویژه] از کجا برای تو رسیده؟ مریم پاسخ داد: این از سوی خداست، همانا خداوند هرکس را بخواهد رزق بی‌حساب می‌بخشد‌ (37)

در آن‌جا بود که زکریا [با دیدن کرامت و شخصیت مریم] به پیشگاه پروردگارش دست به دعا برداشت و گفت: پروردگارا! مرا [هم] از سوی خود فرزندی پاک و دل‌پسند عطا کن! بی‌تردید تو شنوای دعایی‌ (38) فرشتگان [به دنبال دعای زکریا] درحالی‌که در محراب عبادت به نماز ایستاده بود او را ندا دادند: خداوند تو را به یحیی مژده می‌دهد که گواهی‌دهنده [حقانیت] کلمه‌ای از سوی خدا [چون مسیح] است، [فرزندت] سَرور و پیشوا، [و به سبب زهد و حیایش] حافظ خود [از خواسته‌های نفسانی،] و پیامبری از شایستگان است‌ (39) گفت: پروردگارا! چگونه برای من پسری خواهد بود درحالی‌که سالخورده شده‌ام و همسرم [از ابتدا] نازا [بوده] است؟ خداوند فرمود: چنین است [که می‌گویی؛ ولی کار] خداوند [محدود به علل و اسباب طبیعی نیست،] هرچه را بخواهد [با قدرت و مشیت مطلقه‌اش] انجام می‌دهد‌ (40) گفت: پروردگارا! برای من نشانه‌ای [بر زمانِ انجام این بشارت] قرار ده! خداوند فرمود: نشانۀ تو این است که سه روز با مردم جز با رمز و اشاره سخن نتوانی گفت، پروردگارت را بسیار یاد کن، و او را شامگاه و بامداد [از هر عیب و نقصی] پاک و منزّه بدار! (41) [به یاد آرید] زمانی که فرشتگان گفتند: ای مریم! قطعاً خداوند تو را [به عنوان بنده‌ای ویژه] برگزیده و [از همۀ عیوب و آلودگی‌ها] پاک کرده و بر زنان جهانیانِ [روزگار خودت] برتری داده است‌ (42) ای مریم! فروتنانه در برابر پروردگارت مطیع باش، و سجده کن و با اهل نمازِ جماعت، نماز بخوان‌! (43) این [حقایق] از خبرهای غیبی است که آن را به تو وحی می‌کنیم، و تو هنگامی که آنان قلم‌های خود را [برای قرعه] می‌انداختند که کدامیک سرپرستی مریم را عهده‌دار شوند، و نیز زمانی که برای کفالت او جدال و مشاجره داشتند نزد آنان نبودی‌ (44) [به یاد آرید] هنگامی که فرشتگان گفتند: ای مریم! همانا خداوند تو را به کلمه‌ای از سوی خود که نامش مسیح عیسی‌بن‌مریم است مژده می‌دهد، درحالی‌که در دنیا و آخرت آبرومند، و از مقرّبان است‌ (45)

و با مردم در گهواره [به‌صورت معجزه‌آسا،] و در میان‌سالی [با زبان وحی] سخن می‌گوید، و از شایستگان است‌ (46) مریم گفت: پروردگارا! چگونه برای من فرزندی خواهد بود درحالی‌که هیچ بشری با من تماس نگرفته!؟ خداوند فرمود: چنین است [که می‌گویی؛ ولی کار خداوند محدود به علل و اسباب طبیعی نیست]، خداوند هرچه را بخواهد [با قدرت و مشیت مطلقۀ خود] می‌آفریند، زمانی که [به وجودآمدنِ] چیزی را اراده کند فقط به آن می‌گوید: باش! پس [بی‌درنگ] موجود می‌شود‌ (47) و به آن [آبرومندِ مقرّب]، کتاب و معارف استوار و سودمند و تورات و انجیل می‌آموزد‌ (48) و [وی را با شأن و مقامِ] پیامبری به‌سوی بنی‌اسرائیل [می‌فرستد که به آنان می‌گوید:] من از سوی پروردگارتان برای شما دلیل و برهانی[ بر صِدق رسالتم] آورده‌ام؛ از گِل برایتان چیزی به شکل پرنده می‌سازم و در آن می‌دمم که به خواست خداوند پرنده‌ای [زنده و قادر به پرواز] می‌شود، و کورِ مادرزاد و مبتلای به جُذام را به مشیت خداوند بهبود می‌بخشم، و مردگان را به دستور خدا زنده می‌کنم، و شما را از آنچه می‌خورید، و آنچه را در خانه‌هایتان ذخیره می‌کنید خبر می‌دهم، مسلّماً اگر مؤمن باشید این معجزات برای شما نشانه‌ای[بر صِدق رسالت من] است‌ (49) و [آمده‌ام تا اِعلام کنم] به حقانیت توراتی که پیش از من بوده گواهی می‌دهم، و [آمده‌ام] تا برخی از چیزهایی که در گذشته [به کیفر گناهانتان] بر شما حرام شده حلال کنم، و از سوی پروردگارتان برای شما دلایلی [بر صِدق ادعایم] آورده‌ام. پس [ای بنی‌اسرائیل!] از خدا [اطاعت کنید، و از محرّماتش] بپرهیزید، و از من فرمان ببرید‌ (50) همانا خداوندِ یکتا پروردگار من و پروردگار شماست، [پس اگر خواهان خیر دنیا و آخرت هستید] او را بپرستید، این است راه مستقیم‌ (51)