ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 8 – آیات 233 تا 252 سوره بقره + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره بقره؛ آیات 233 تا 252

مادران باید فرزندان خود را دو‌سالِ کامل شیر دهند، [البته این دستور] برای کسی [است] که بخواهد دوران شیرخوردنِ کودک را کامل کند [و اگر مایل باشد می‌تواند از دو‌سال بکاهد]، تأمین خوراک و پوشاک مادرانِ شیردهنده به‌صورت شایسته بر عهدۀ پدر فرزند است، هیچ‌کس بیش از مقدار طاقتش مکلف به کاری نمی‌شود، نباید مادری به‌خاطر فرزندش زیان ببیند، و نه پدری به‌خاطر فرزندش دچار ضرر شود [؛ بر عهدۀ پدر است که هزینۀ مادر و کودک را در حد متعارف بپردازد، و بر مادر است که بیش از قدرت مالی شوهر از او درخواست هزینه نکند]، و [چنانچه پدر کودک از دنیا برود] همانند آن، [یعنی هزینه همسر و کودکش] بر عهدۀ وارث است، و اگر پدر و مادر بر پایۀ توافق و مشورتشان بخواهند کودک را [پیش از دو‌سالِ کامل] از شیر بگیرند گناهی بر آنان نیست، و اگر بخواهید برای فرزندتان دایه بگیرید باکی بر شما نخواهد بود، البته درصورتی‌که هزینۀ دایه را به‌طور شایسته بپردازید، خدا را [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزید و بدانید مسلّماً خدا به آنچه انجام می‌دهید بیناست‌ (233)

از شما مردانی که از دنیا می‌روند و همسرانی بر جای می‌گذارند باید همسرانشان چهار ماه و ده روز انتظار بکشند [و این مدت را به عنوان عِدّۀ وفات حفظ کنند]، چون به پایان عِدّۀ وفات رسیدند در آنچه دربارۀ خود به‌طور شایسته [برای ازدواج یا ترک آن] انجام دهند بر عهده شما [وارثانِ متوفّی و اقوام زنان] گناهی نیست، خداوند بر آنچه انجام می‌دهید بیناست‌ (234) بر شما باکی نیست که با سخنانی کنایه‌آمیز [چون: من خوش‌معاشرتم، وفادار به زندگی خوبم، زن‌دوستم] از زنان [که در عدّۀ وفاتند] خواستگاری کنید، یا این کار را در باطنِ خود تصمیم بگیرید، خداوند می‌داند که شما به‌زودی [بر اساس میل فطری و به نیت تشکیل زندگی از ازدواج] با آنان سخن خواهید گفت، ولی در پنهان به آنان وعدۀ ازدواج ندهید مگر این‌که گفتارتان [بدون صراحت و شایسته و] متعارف باشد، و تصمیم به بستن عقد ازدواج نگیرید تا عِدّۀ وفات پایان یابد، و بدانید هرچه [نیت و تصمیمی] در دل دارید خدا می‌داند، بنابراین، از مخالفت با او بپرهیزید و بدانید که خداوند بسیار آمرزنده و بردبار است‌ (235) بر شما گناهی نیست اگر زنان را [به دلایلی] پیش از آمیزش جنسی و عدم تعیین مَهریه طلاق دهید، [در چنین وضعی بر شما لازم است] آنان را از کالای مناسبِ شأنشان بهره‌مند سازید، توانگر به اندازۀ توانایی‌اش، تنگدست به اندازۀ وضع مادّی‌اش، این حقی واجب بر عهدۀ نیکوکاران است‌ (236) و اگر آنان را پیش از آمیزش جنسی درحالی‌که مَهریه برای آنان مقرر کرده‌اید طلاق دهید بر شما واجب است نصف مَهریۀ تعیین‌شده [را به آنان بپردازید]، مگر خود آنان یا کسی [چون ولی یا وکیل او] که پیوند ازدواج به دست اوست آن را ببخشد، و گذشت [‌و جوانمردی] شما [که همۀ مَهریه را به زن بپردازید] به تقوا [این مایۀ عظیم و بی‌نظیرِ معنوی] نزدیک‌تر است، و گذشت و نیکوکاری بین خودتان را فراموش نکنید؛ یقیناً خداوند به آنچه انجام می‌دهید بیناست‌ (237)

بر همۀ نمازها به‌ویژه نماز میانه [که بنا بر بعضی از روایات، نماز ظهر است،] محافظت کنید! و [هنگام عبادت،] فروتنانه برای خدا به پاخیزید‌! (238) اگر [از دشمن یا پیش‌آمدهای خطرناک] بترسید، [نماز را] پیاده یا سواره [بخوانید!] و چون امنیت یافتید خدا را به شکر این‌که به شما آنچه را نمی‌دانستید آموخت یاد کنید [و قلباً مورد توجه قرار دهید].‌ (239) کسانی از شما که مرگشان نزدیک می‌شود و همسرانی برجای می‌گذارند [لازم است] در مورد همسرانشان وصیت کنند که آنان را تا یک سال، بدون بیرون‌راندن از خانه، از کالا[ی مناسبِ زندگی] بهره‌مند سازند، اما اگر آنان [به اختیار خود] خانه را ترک کردند، در آنچه دربارۀ خود [از ازدواج یا انتخاب شغلِ مشروع به‌صورتی شایسته] انجام دهند بر شما [وارثان به علت نپرداختنِ هزینه به آنان] گناهی نیست، خداوند توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است‌ (240) سزاوار است [از سوی شوهران] به‌صورتی شایسته کالا [و وسایل زندگی] به زنانِ طلاق داده‌شده پرداخت شود، این حقی است لازم بر عهدۀ کسانی که از خدا [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزند‌ (241) خداوند این‌گونه، احکام و قوانینش را به‌صورتی واضح بیان می‌کند تا [برای درک عمیق و شناخت دقیق آن‌ها] بیندیشید‌ (242) آیا [داستان] کسانی [که در زمان‌های گذشته] از ترس مرگ از دیارشان بیرون رفتند درحالی‌که هزاران نفر بودند ندانستی؟ پس خداوند به آنان خطاب کرد: بمیرید! [و آنان بی‌درنگ مردند،] سپس آنان را زنده کرد [تا به قدرت خدا و زنده‌شدنِ مردگان در قیامت و این‌که فرار از مرگ ممکن نیست یقین کنند]، خداوند به مردم دارای احسان است؛ ولی بیشتر مردم سپاس‌گزار نیستند‌ (243) در راه خدا پیکار کنید! و بدانید که یقیناً خدا شنوا[ی گفتار شما] و دانا[ی به کردار شما] است‌ (244) کیست که برای [جلب خشنودی] خدا [به نیازمندان] قرض الحسنه بدهد تا خدا آن را برایش به چندین برابر افزایش دهد؟ و خداست که روزی را تنگ کرده، و توسعه می‌دهد، و [همۀ شما را برای دریافت پاداشِ این عملِ خیر] به‌سوی او بازمی‌گردانند‌ (245)

آیا [داستان] آن گروه از سران و اشراف بنی‌اسرائیل را که پس از موسی بودند ندانستی؟ که به پیامبرشان گفتند: برای ما زمامداری انتخاب کن تا در راه خدا بجنگیم، پیامبرشان گفت: آیا احتمال نمی‌دهید اگر جنگ بر شما واجب شود اقدام به جنگ نکنید [و سر به نافرمانی بردارید]؟ گفتند: ما را چه شده که در راه خدا نجنگیم! درحالی‌که ما را از دیارمان و نزد فرزندانمان رانده‌اند. ولی چون جنگ بر آنان واجب شد همۀ آنان جز اندکی، از آن روی برتافتند، خداوند به [وضع و حال] ستمکاران آگاه است‌ (246) و پیامبرشان به آنان گفت: همانا خداوند طالوت را برای شما به زمامداری انتخاب کرد، گفتند: [شگفتا!] چگونه او را بر ما فرمانروایی باشد درصورتی‌که ما به این منصب از او سزاوارتریم، و به او ثروت فراوانی هم داده نشده. پیامبرشان گفت: خداوند او را بر شما برگزیده و وی را در دانش و قدرتِ جسمی فزونی داده، و خداوند [با توجه به رعایت مصلحت مردم] زمامداری را [از طرف خود] به هرکس که بخواهد عطا می‌کند؛ خداوند بسیار عطاکننده و داناست‌ (247) پیامبرشان [پس از این سخن] به آنان گفت: بی‌تردید نشانۀ زمامداری او این است که صندوقِ عهد، نزد شما خواهد آمد که برای شما آرامشی از سوی پروردگارتان در آن است، و نیز میراث و یادگارهایی که خاندان موسی و هارون به‌جا گذاشته‌اند در آن می‌باشد، و فرشتگان آن را حمل می‌کنند، یقیناً [آمدنِ این صندوق و آنچه در آن است] اگر مؤمن باشید معجزه و نشانه‌ای برای شماست [تا در پرتوِ آن زمامداری طالوت را بپذیرید] (248)

پس هنگامی که طالوت با سپاهیان [برای جنگ با دشمن] بیرون رفت [به آنان] گفت: مسلّماً خداوند شما را به‌وسیلۀ نهر آبی آزمایش می‌کند، هرکه [به وقت تشنگی] از آن بنوشد از من نیست، و هرکه از آن نخورد از من است، مگر کسی که با دستش کفی آب برگیرد [که او نه از من است و نه مردود از لشگر]، پس همگی جز اندکی از آنان آب نوشیدند، چون او و همراهانِ مؤمنش از نهر گذشتند گفتند: امروز ما را قدرت مقابله با جالوت و سپاهیانش نیست، [ولی] آنان‌که به لقای خداوند یقین داشتند [به کسانی که فزونی دشمن، آنان را از ورود به جنگ ترسانده بود] گفتند: چه بسا گروه اندکی که به خواست خدا بر گروهی بسیار پیروز شدند، و خدا با صابران است‌ (249) چون [طالوت و اهل ایمان] با جالوت و سپاهیانش روبرو شدند گفتند: پروردگارا! بر ما صبری ویژه فروریز! و گام‌هایمان را استوار ساز! و ما را بر گروه کافران پیروز گردان‌! (250) پس [طالوت و لشگرش] دشمن را به خواست خدا شکست دادند، و داود، [جوان مؤمنِ نیرومندی که در سپاه طالوت بود] جالوت را کشت، و خداوند به او فرمانروایی و حکمت [یعنی مقام نبوت] بخشید و از آنچه می‌خواست به داود آموخت، و اگر خداوند تجاوز و ستمکاری برخی از مردم را به‌وسیلۀ برخی دیگر دفع نمی‌کرد قطعاً زمین را تباهی و فتنه فرامی‌گرفت؛ ولی خداوند به جهانیان دارای احسان است‌ (251) این [حادثه‌ها] از نشانه‌های [ربوبیت و قدرت] خداست که به راستی و درستی بر تو می‌خوانیم، و مسلّماً تو از جملۀ رسولانی‌ (252)