ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 12- آیات 52 تا 92 سوره آل عمران + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره آل عمران؛ آیات 52 تا 92

چون عیسی از آنان انکار [رسالتش] را احساس کرد گفت: چه کسانی [برای اقامۀ دین و سلوک در مسیر حق] برای خدا یاران منند؟ حواریون گفتند: ما یاران خداییم، به خدا ایمان آوردیم، و گواه باش که ما [بی‌چون و چرا] تسلیمیم‌ (52) پروردگارا! به آنچه [از نزد خود برای هدایتِ ما] نازل کردی ایمان آوردیم، و از این پیامبر [یعنی عیسی مسیح] پیروی کردیم، پس ما را در زمرۀ گواهی‌دهندگان [به صِدق نبوت عیسی، و برحق بودنِ کتاب‌های آسمانی] بنویس!‌ (53) و [کافران از بنی‌اسرائیل به عیسی و آیین او] نیرنگ زدند، خدا هم [کیفر] نیرنگشان را داد؛ خداوند بهترین کیفردهندۀ نیرنگ‌زنندگان است‌ (54) [به یاد آرید] هنگامی که خداوند فرمود: ای عیسی! من تو را [از روی زمین و بین مردم] برمی‌گیرم و به‌سوی خود بالا می‌برم، و از بودن در کنار کافران و همنشینی با آنان نجات می‌دهم، و کسانی را که [به درستی و راستی] از تو پیروی کردند بر کسانی که کافر شدند تا روز قیامت برتری می‌بخشم. آن‌گاه بازگشت شما فقط به‌سوی من است، و در میان شما [مؤمنان و منکران] در آنچه درباره‌اش اختلاف داشتید [به عدالت] داوری می‌کنم‌ (55) اما کسانی را که منکر [نبوتِ عیسی و کتابِ او] شدند، در دنیا و آخرت به عذابی سخت عقوبت می‌کنم، و برای آنان هیچ یاوری [که از عذاب نجاتشان دهد] نخواهد بود‌ (56) و اما آنان‌که مؤمن [به آن حضرت و کتابش] شدند و کارهای شایسته انجام دادند خداوند پاداششان را به‌طور کامل می‌دهد‌؛ خداوند ستمکاران را [که منکر دین شدند] دوست ندارد‌ (57) این [سرگذشت‌هایی] که بر تو می‌خوانیم از نشانه‌ها[ی صدق نبوت تو] و [حقانیت] قرآن حکیم است‌ (58) مسلّماً داستان عیسی نزد خداوند [از نظر کیفیتِ آفرینش] مانند داستان آدم است که [پیکر] او را از خاک آفرید، بعد از آن به او خطاب شد: [موجودِ زنده] باش! پس بی‌درنگ [موجود زنده] شد‌ (59) [آنچه از آن سرگذشت‌ها برای تو گفتیم حق است؛] حقی از ناحیۀ پروردگارت، پس [با توجه به عِلمی که به حق‌بودنِ آن‌ها برایت حاصل شد] از تردیدکنندگان مباش!‌ (60) بنابراین هرکس دربارۀ عیسی بعد از آن‌که بر تو [به واسطۀ وحی درباره ولادت و زندگی‌اش] آگاهی کامل آمد گفت‌وگوی بی‌منطق کند، بگو: بیایید ما پسرانمان [حسن و حسین علیهما السلام] و شما پسرانتان را، و نیز ما زنانمان [فاطمه علیها السلام] و شما زنانتان را، و همچنین ما مردانمان [علی‌بن‌ابی‌‌طالب علیه السلام] و شما مردانتان را دعوت کنید، سپس یکدیگر را نفرین کنیم، آن‌گاه لعنت خدا را بر دروغ‌گویان قرار دهیم‌ (61)

بی‌تردید این [حقایقی که بیان شد] همان داستان‌های حق [و درستِ مسیح] است، [و الوهیت و معبود بودنش از دروغ‌های ساختگی نصاری است،] هیچ معبودی جز خدا نیست، همانا خداوند توانای شکست‌ناپذیر و حکیم است‌ (62) چنانچه [از دعوت به نفرین، و از حقایق مربوط به مسیح، و از پذیرفتن حق، و از انکار الوهیت عیسی] روی برتابند [یقین کن که خواهان حق نیستند و دچار فساد‌ند،] مسلّماً خدا به [وضع و حال] مفسدان آگاه است‌ (63) بگو: ای اهل‌کتاب! بیایید به‌سوی کلمه‌ای که بین ما و شما یکسان است، [و یکسان‌بودنش در تمام ادیان آسمانی و کتاب‌های نازل‌شده برای شما روشن و ثابت است، بیایید بر آن توافق کنیم،] و آن [کلمه] این [است] که: جز خدای یکتا را نپرستیم، و چیزی را شریک او قرار ندهیم، و برخی از ما بعضی دیگر را به‌جای خدا مالک و همه‌کارۀ خود نگیرد، اگر [از پذیرش این حقایق هم] روی برتابند [تو و پیروانت] بگویید: شاهد باشید که ما [با همۀ وجود] تسلیم حق هستیم [و شما از قبول حق روی برتافتید،‌] (64) ای یهود و نصاری! چرا دربارۀ ابراهیم گفت‌وگوی نادرست و بی‌دلیل می‌کنید، [شما یهودی‌ها او را پیروِ آیین یهودیت، و شما نصرانی‌ها او را پیرو دین نصرانیت می‌دانید] درحالی‌که تورات و انجیل بعد از او نازل شده! آیا اندیشه نمی‌کنید [تا با تکیه بر اندیشه، سخن به راستی و درستی گویید؟] (65) آگاه باشید! شما کسانی هستید که دربارۀ آنچه به آن آگاهی داشتید بحث و جدل کردید، [سخن شما یهودیان با نصاری این بود که عیسی فرزند خدا نیست، و سخن شما نصاری با یهود این بود که مسیح فرستادۀ خداست،] پس چرا دربارۀ آنچه به آن دانا نیستید، [و آن آیین ابراهیم است] گفت‌وگوی نادرست و بی‌دلیل می‌کنید؟! خداوند [به وضع و حال ابراهیم] داناست و شما [به او] آگاهی ندارید‌ (66) ابراهیم نه یهودی بود و نه نصرانی، بلکه یکتاپرست و [حق‌گرایی] مسلمان بود، و هرگز از مشرکان نبود‌ (67) یقیناً نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم [از جهت پیوند معنوی] کسانی هستند که [به راستی و درستی] از او پیروی کردند، و این پیامبر [اسلام] و مؤمنانند [که از همه به او نزدیک‌ترند]، خداوند سرپرست و یار اهل ایمان است‌ (68) گروهی از اهل‌کتاب آرزو می‌کنند کاش شما را گمراه کنند درحالی‌که [با انکارِ بشارت‌های تورات و انجیل، و روی برتافتن از اسلام] جز خودشان را گمراه نمی‌کنند، و [این واقعیت را از شدت کوردلی] درک نمی‌کنند‌ (69) ای اهل کتاب! چرا آیات خدا را [که در تورات و انجیل دربارۀ اوصاف پیامبر اسلام است] انکار می‌کنید [و به قرآن کفر می‌ورزید]؟ درحالی‌که باور دارید [این آیات از سوی خداوند نازل شده است]! (70)

ای اهل کتاب! درحالی‌که دانای به حق هستید چرا حق را با باطل آمیخته می‌کنید [تا حق برای مردم مبهم و نامعلوم شود]، و حق را پنهان می‌دارید [تا پیروانتان در گمراهی بمانند؟!‌] (71) گروهی از اهل کتاب [به پیروان خود] گفتند: ابتدای روز به آنچه [از آیات قرآن] بر مؤمنان نازل شده [به ظاهر] ایمان آورید و در پایانِ روز، منکر [آیات] شوید، شاید مؤمنان [با این کارِتان، به آیات خدا دچار تردید و تزلزل در عقیده گشته، از دینشان] بازگردند‌ (72) [و نیز گفتند: در بیان مسائل و اَسرار، و آنچه درون‌گروهی است] جز به کسی که از دینتان [یهودیت] پیروی می‌کند اطمینان نکنید. بگو: مسلّماً هدایت فقط هدایت خداست‌. [سپس به قوم خود گفتند: باور نکنید] آنچه به شما [اهل کتاب از نبوت، معجزه، قبلۀ مستقل و کتاب آسمانی] داده شده به کسی [غیر از یهود] داده شود، یا [گمان نکنید مؤمنان می‌توانند در قیامت] نزد پروردگارتان با شما احتجاجِ منطقی [کرده، حقانیت خود را ثابت] کنند. [ای پیامبر! در پاسخ سخنان بیهودۀ آنان] بگو: فضل [و احسان که از جلوه‌هایش نبوت، کتاب، معجزه و حکمت است] فقط به دست خداست، به هرکس بخواهد عطا می‌کند، [چون امری انحصاری نیست،] و خداوند بسیار عطاکننده و داناست‌‌ (73) هرکه را بخواهد به رحمتش اختصاص می‌دهد، و خداوند دارای فزون‌بخشی و احسانِ بزرگ است‌ (74) از اهل کتاب کسی است که اگر او را بر مال فراوانی که نزد او می‌گذاری امین بشماری همۀ آن را به تو باز می‌گرداند، و از آنان کسی است که اگر او را به دیناری که به او سپرده‌ای امین بدانی آن را به تو برنمی‌گرداند، مگر آن‌که پیوسته در کنارش بایستی و [با قدرت از او بستانی]، این [بازنگرداندن] به علت این است که آنان بر این عقیده‌اند که رعایت‌کردنِ حقوق غیر اهل کتاب [بنا بر احکام دینمان] بر ما لازم نیست [و زیانی به ما نمی‌زند]، درحالی‌که [باطل‌بودن گفتار خود را] می‌دانند بر خدا دروغ می‌بندند (75) آری! هرکس به پیمان خداوند [که وحی و نبوت و به عهده‌گرفتنِ اجرای احکام خداوند است] وفا کرد، و [در همۀ شئون زندگی از خداوند اطاعت داشت، و از محرّماتش] پرهیز کرد بداند که بی‌تردید خداوند مطیعانِ پرهیزگار را دوست دارد‌ (76) مسلّماً کسانی که پیمان خداوند و سوگندهایشان را [برای مقاصد مادّی] به بهایی اندک می‌فروشند، برای آنان در آخرت هیچ نصیبی نیست، و خداوند با آنان سخن نمی‌گوید، و در قیامت به‌سوی آنان نظر [لطف و رحمت] نمی‌اندازد، و [از گناه و آلودگی] پاکشان نمی‌سازد، و برای آنان عذاب دردناکی است‌ (77)

از قوم یهود گروهی هستند که هنگام قرائت‌کردنِ دست‌نوشته‌ها[ی دروغ و آیات تحریف‌شده،] زبان خود را به‌صورتی پیچ‌و‌خم می‌دهند تا شما گمان کنید که [آنچه می‌خوانند] از کتاب [واقعی آسمانی] است، درحالی‌که از کتاب [نازل‌شدۀ خداوند] نیست، و [با بی‌شرمی] می‌گویند: این [آیاتی که می‌خوانیم] از سوی خداست، درحالی‌که از سوی خدا نیست. با آن‌که می‌دانند به خداوند دروغ می‌بندند‌ (78) برای هیچ انسانی شایسته نیست که خداوند به او کتاب و حکمت و نبوت دهد سپس به مردم بگوید: به‌جای این‌که بندۀ خدا باشید بندگان من باشید! بلکه [مسئولیتِ الهی و انسانی او اقتضا می‌کند که به مردم بگوید:] به دلیل این‌که کتاب [الهی] را از دیرباز فرا می‌گرفتید و آن را به دیگران تعلیم می‌دادید، الهی‌مسلک [و کاملاً یکتاپرست] باشید‌، (79) و [نیز بر او روا نیست که] به شما فرمان دهد فرشتگان و پیامبران را مالک و معبود خود انتخاب کنید، آیا [چنین انسانی که دارای کتاب و حکمت و نبوت است] شما را پس از آن‌که تسلیم [حق] هستید فرمان کفرورزیدن [به حق] می‌دهد؟! (80) [به یاد آرید] هنگامی که خداوند از پیامبران پیمان مُحکم گرفت که: آنچه از کتاب و حکمت به شما عطا کردم، [آن را تبلیغ کنید آن‌گاه به امت‌های خود بگویید که] چون در آینده پیامبری برای شما آمد که حقانیت آنچه را [از کتاب‌های آسمانی] نزد شماست تصدیق کرد باید به او مؤمن شوید، و لزوماً او را یاری دهید، [آن‌گاه] خداوند فرمود: آیا اقرار کردید؟ و پیمانِ مُحکمِ مرا [به شرط وفای به آن] پذیرفتید؟ گفتند: اقرار کردیم. خداوند فرمود: پس بر این پیمان گواه باشید، و من هم با شما از گواهانم‌ (81) آن گروه [از اهل کتاب] که پس از این [پیمانِ محکمی که از پیامبران گرفته شد] از آن روی برتافته [در نتیجه از ایمان به پیامبر و قرآن امتناع کردند]، منحرف و نافرمانند (82) آیا [یهود ونصاری و مشرکان بعد از این‌همه دلایل روشن و نشانه‌های استوار بر حقانیت دین خدا،] غیر دین خدا را خواستارند؟ درحالی‌که هرکس در آسمان‌ها و زمین است خواه‌و‌ناخواه تسلیم خداوند است، و همه را به‌سوی او بازمی‌گردانند‌ (83)

[ای پیامبر! از طرف خود و پیروانت به همه] بگو: ما به خدا و آنچه بر ما و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و نوادگانشان [که دارای مقام نبوتند] نازل گشته، و آنچه به موسی و عیسی و پیامبران از سوی پروردگارشان عطا شده ایمان آوردیم، و بین هیچ‌یک از آنان [در این‌که فرستادۀ خدایند] فرقی نمی‌گذاریم، و ما فقط در برابر خداوند تسلیم هستیم‌ (84) هرکه جز اسلام دینی انتخاب کند هرگز از او پذیرفته نیست، و او در آخرت از گروه تباه‌کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] خواهد بود‌ (85) چگونه خداوند گروهی را هدایت کند که پس از آن‌که مؤمن شدند و به حقانیت پیامبر [اسلام] شهادت دادند، و دلایل روشن برای آنان آمد کافر شدند؟! خداوند گروه ستمکار را هدایت نمی‌کند‌ (86) اینان کیفرشان این است که لعنت خدا و فرشتگان و همۀ مردم بر آنان باد (87) در آن [لعنت که در حقیقت مطرود بودنشان از رحمت الهی و عذاب خداست] جاودانه‌اند، نه عذاب از آنان سبُک می‌شود، و نه [در عذاب برای اندکی استراحت] مهلتشان دهند‌ (88) مگر کسانی که بعد از آن [آلودگی باطنی و اعمال زشتِ ظاهری] به خداوند بازگشته، و [همۀ گذشتۀ خود را] اصلاح کردند؛ همانا خداوند بسیار آمرزنده و مهربان است‌ (89) بی‌تردید کسانی که پس از ایمانشان کافر شدند، آن‌گاه بر کفرشان افزودند، هرگز توبۀ آنان [پس از هدررفتنِ همۀ فرصت‌ها] پذیرفته نخواهد شد؛ آنان گمراهان واقعی‌اند‌ (90) مسلّماً کسانی که کافر شدند و در حال کفر از دنیا رفتند، گرچه به‌جای رهایی خود از عذاب به اندازۀ پُری زمین طلا بپردازند هرگز از ایشان پذیرفته نخواهد شد، برای آنان عذابی دردناک است، و هیچ یاوری [برای نجاتشان] نخواهند داشت (91)

هرگز به نیکی [واقعی] نمی‌رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید، و آنچه از هرچیزی انفاق کنید [خوب یا بد، کم یا زیاد، به اخلاص یا ریا] قطعاً خداوند به آن داناست‌ (92)