گیاه مرزه از گیاهانی است که متعلق به خانواده نعناع است و گیاهی یک ساله با گل های کوچک و برگ های صاف هستند و نباید با ترخون اشتباه گرفته شوند. برگ های ترخون بزرگتر تز برگ های مرزه هستند. گیاه مرزه یک گیاه تند و فلفلی است که ارزش غذایی بالایی داشته و به همین دلیل فواید و خواص فراوانی برای سلامتی دارد و از گذشته دور به عنوان یک داروی گیاهی طبیعی مورد استفاده قرار می گرفته است. مرزه به عنوان یک گیاه دارویی خواص درمانی فراوانی دارد که از جمله خواص مرزه می توان به کمک در درمان مشکلات پوستی، مشکلات گوارشی، فشار خون، دیابت، سردرد، درد مفاصل، تقویت سیستم ایمنی، افزایش میل جنسی، تسکین نیش و گزیدگی و عفونت ها اشاره کرد. مرزه حاوی ویتامین های A، C، B6، تیامین، نیاسین، کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم، سدیم، فسفر، روی، مس، منگنز، سلنیوم و فیتواسترول است که داشتن این مواد و ویتامین ها موجی این خواص مرزه و فواید آن برای سلامتی شده اند.
مرزه بومی نواحی مدیترانه، جنوب اروپا و جنوب غربی آسیا است. گیاهی است علفی، یکساله که ساقه آن تا حدود ۳۰ سانتیمتر بالا می رود. برگ های آن باریک و دراز، متقابل، پوشیده از تار و به رنگ سبز خاکستری است و فقط یک رگبرگ دارد.ساقه مرزه در محل گره ها منشعب شده و ساقه جدید تولید می کند که هر کدام از ساقه های جدید نیز انشعاباتی ایجاد کرده و به گیاه منظره یک بوته پرپشت را می دهد. گلهای مرزه کوچک و به رنگ سفید یا قرمز تیره می باشد که در تابستان ظاهر می شود. قسمت مورد استفاده این گیاه، برگ و شاخه های گلدار آن است.
صور داروئی مرزه
- دم کرده: یک قاشق چایخوری مرزه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و بگذارید به مدت ۵ دقیقه دم بکشد سپس آن را صاف کنید. مقدار مصرف این دم کرد یک فنجان سه بار در روز است.
- اسانس مرزه: این اسانس را می توانید از فروشگاههای Health food خریداری کنید مقدار مصرف آن ۳-۲ قطره مخلوط با یک لیوان آب سه بار در روز است.
- تنتور مرزه: برای تهیه این تنتور مقدار ۱۰۰ گرم گیاه خشک را در نیم لیتر الكل خیس کنید و بگذارید به مدت دو هفته بماند. البته هر روز آن را تکان دهید. پس از این مدت آن را صاف کرده و در بطری دربسته نگهداری کنید. مقدار مصرف این تنتور ۱۵ - ۲۵ قطره در آب سه بار در روز است.این تنتور را نیز می توان از فروشگاه های Health food خریداری کرد.
- لوسیون مرزه: مقدار دو قاشق چایخوری گیاه خشک را در یک لیوان آب جوش ریخته و بگذارید برای مدت ۱۰ دقیقه دم بکشد سپس آن را صاف کنید این لوسیون برای استعمال خارجی مانند کمپرس، ماساژ و غرغره به کار می رود.
ارزش غذایی مرزه
به ازای هر 28 گرم (1 اونس) مرزه موجود در خاک، مواد مغذی زیر را دریافت می کنید:
- 2 کیلو کالری
- 57.7 از کربوهیدرات
- 13.9 از چربی
- 4.6 از پروتئین
- 7 گرم کل چربی
- 0.8 گرم چربی اشباع شده
- 9 گرم پروتئین
- 1437 واحد ویتامین A
- 0 میلی گرم ویتامین C
- 1 میلی گرم تیامین
- 1 میلی گرم نیاسین
- 5 میلی گرم ویتامین B6
- 597 میلی گرم کلسیم
- 6 میلی گرم آهن
- 106 میلی گرم منیزیم
- 2 میلی گرم فسفر
- 294 میلی گرم پتاسیم
- 7 میلی گرم سدیم
- 2 میلی گرم روی
- 2 میلی گرم مس
- 7 میلی گرم منگنز
- 3 میکروگرم سلنیوم
- 7 میلی گرم فیتواسترول
- 5 گرم آب
خواص طبی مرزه
مرزه از نظر طب قدیم ایران «گرم و خشک» است.
- «نیروی جنسی» را تقویت می کند به طوری که در قدیم کشیش ها اجازه نمی دادند مرزه کشت شود. .
- مرزه در درمان نقرس مؤثر است.
- تقویت کننده دستگاه جهاز هاضمه است.
- مرزه درد قلب را برطرف می کند.
- در هضم غذای سنگین مؤثر است.
- ترشی معده را برطرف می کند.
- حالت دل بهم خوردگی را برطرف می کند.
- برای برطرف کردن بیماری آسم از مرزه استفاده کنید.
- نفخ و گاز معده را برطرف می کند.
- «اسهال های حاد و مزمن» را درمان می کند.
- برای رفع دردهای رماتیسمی جوشانده مرزه را در وان حمام بریزید مدتی در آن استراحت کنید.
- مرزه ضد کرم معده و روده است.
- کسانی که سخت ادرار می کنند و یا مبتلا به ورم پروستات هستند باید از مرزه استفاده کنند تا شفا یابند.
- ورم روده بزرگ را برطرف می کند.
- برای دفع سنگ کلیه و سنگ مثانه دم کرده مرزه را مخلوط با آب کرفس بنوشید.
- برای درمان گلودرد و ورم گلو، لوسیون مرزه را غرغره کنید.
- اشتها آور است.
- برای «رفع دندان درد»، لوسیون مرزه را در دهان مضمضه کنید.
- اگر با غذا مرزه بخورید از نفخ و گاز شکم جلوگیری می کند.
- برای درمان سنگینی گوش چند قطره آب مرزه را در گوش بچکانید.
- مرزه در درمان بیماری یرقان مؤثر است.
- مرزه «تصفیه کننده خون» است.
- ادرار آور است.
- مرزه اخلاط را از سینه خارج می کند.
- ورم معده را برطرف می کند.
- تنظیم کننده پریود است.
- مرزه برای رشد و تقویت کودکان و رفع نرمی استخوان مفید است.
- برای تقویت دید «چشم» آب مرزه را در چشم بچکانید.
- کسانی که گوششان به اصطلاح زنگ می زند و یا «شنوایی» شان کم است باید مرزه را با روغن گل سرخ مخلوط کرده و چند قطره در گوش بچکانند.
خواص دمنوش مرزه
دمنوش مرزه خواص و فواید فراوانی دارد که از جمله خواص دمنوش مرزه می توان به مواردی مانند درمان مشکلات گوارشی، سردرد، برونشیت و گلودرد اشاره کرد. از دیگر خواص دمنوش مرزه ادرار آور بودن این دمندش گیاهی است که به پاک سازی و بهبود عملکرد کبد و کلیه ها کمک می کند.
از مرزه خشک شده به اندازه دو تا سه قاشق چای خوری را در یک فنجان آب جوش بریزید و اجازه دهید برای مدت زمان ۱۰ دقیقه بماند تا کاملا دم بکشد و پس از گذشت ده دقیقه می توانید از این دمنوش مصرف کنید. توصیه می شود که در روز فقط یک فنجان دمنوش مرزه مصرف کنید.
چگونه مرزه را مصرف کنیم؟
ساده ترین راه برای جذب فواید مرزه، نوشیدن آن به عنوان چای است. به سادگی گیاه تازه یا خشک شده مرزه را در آب جوش خرد کنید و روزانه از آن لذت ببرید. اگر چای را دوست ندارید می توانید با افزودن عصاره ای یا آب بیشتر آن را تقویت کنید. مرزه نیز یک گیاه بسیار خوش طعم است، بنابراین پخت و پز با آن به شما امکان می دهد در غذاهایی مانند کالباس و مرغ، از طعم و مزه آن لذت ببرید. اضافه کردن آن به لوبیا می تواند به جلوگیری از نفخ شکم کمک کند و عطر و طعم خوبی به سالادها می بخشد. بهتر است گیاه را در انتهای پخت و پز اضافه کنید تا از طریق گرم کردن هیچ گونه عطر و طعم و مزایای سلامتی خود را از دست ندهد.
خواص گرمک برای سلامتی بدن چیست؟
