معمولاً کمبود آهن بیشتر به دلیل عدم دریافت آن از طریق مصرف مواد غذایی مناسب ناشی می شود. بیشتر خانم ها در معرض کمبود آهن قرار می گیرند به خاطر اینکه هرماه به دلیل عادت ماهانه آهن از دست می دهند که باید به فکر جبران آن باشند. نوجوانان، خانم هایی که خونریزی زیاد دارند، خانم های باردار، زنان شیرده یا خانم های در آستانه ی یائسگی بیشتر در معرض کمبود آهن قرار می گیرند. آهن نقش اساسی در ساخت هموگلوبین های خون دارد و زمانی که خون از طریق خونریزی هدر می رود احتمال کم خونی نیز بیشتر می شود.
خرما
شاید یکی از بیشترین تاثیرات مصرف خرما که در بین تمامی خواص دیگر خرما بر روی آن تاکید بیشتری می شود درمان فقر آهن و کم خونی باشد. کم خونی از علائم شایعی است که بخصوص در خانم ها در برخی از مناطق ایران زیاد دیده می شود و به عقیده بسیاری از کارشناسان طب نوین و طب سنتی دلیل فقر آهن و کم خونی در بین خانم ها در سال های اخیر عمدتا رژیم های غذایی نا سالم و عدم استفاده از برخی از مواد غذایی به اندازه کافی مانند خرما می باشد.
خرما یکی از مغذی ترین میوه های موجود است که مقدار زیادی فولات دارد. فولات که برخی به نام اسید فولیک در بدن آن را می شناسیم ماده ای است که جذب آهن را در بدن تسهیل می کند و باعث می شود که آهن استفاده شده در مواد غذایی سریع تر جذب شود. در داروخانه ها هم همیشه فولات یا اسید فولیک را با قرص آهن با هم تجویز می کنند.
ضمن اینکه آهن موجود در خرما نیز بسیار زیاد است و ترکیب این دو برای رشد گلوبول های قرمز و یا تولید گلوبول قرمز در بدن بسیار موثر است. فولات ماده ای خون ساز است. وجود فولات به همراه آهن و ویتامین B12 از مهم ترین عوامل خون سازی در بدن هستتند که وجود این سه عنصر در کنار هم در بسیاری از غذاهای حیوانی شناخته شده است و در میوه ها نیز خرما مقدار زیادی از این سه عنصر را دارد.
نکته مهم دیگر در بهبود خون در بدن جلوگیری از خون ریزی های خطرناک اندام های داخلی و یا حتی بیرونی بدن است که برای این کار لازمه اصلی بدن به ویتامین C است. ویتامین C از اسکوربورت و یا همان خون ریزی های خطرناک که به دلایل بیماری های مختلف است جلوگیری می کند. در هر 100 گرم خرما نیز حدود 14 میلی گرم ویتامین C وجود دارد و بدن انسان کامل به 60 میلی گرم ویتامین C در روز نیاز دارد.
بنابراین مصرف روزانه 3 تا 5 عدد خرما می تواند هم اسید فولیم بدن ، هم آهن و هم ویتامین های B12 و C بدن را تامین کند و به خوبی برای بهبود وضعیت تولید گلبول های قرمز خون و فقر آهن خون عمل کند.
میزان مصرف
مقدار مصرف خرما در شرایط مختلف برحسب عدد گزارش نشده است و در حد مصرف خوراکی که در جهان مرسوم است، میتوان مصرف نمود.
عوارض جانبی
با توجه به اینکه خرما حاوی مقدار زیادی قند می باشد، نباید در مصرف آن افراط نمود. افراد دیابتی نیز با اینکه از خوردن آن محروم نیستند، ولی باید برحسب وضعیت خود مصرف نمایند. مصرف بیش از حد خرما می تواند موجب پوسیدگی دندان ها و چاقی شود.
پسته
با توجه به ترکیبات بسیار باارزش آلی و معدنی موجود در مغز پسته، مطالعات زیادی بر روی آن انجام شده و خواص ارزشمند آن به شرح زیر مورد تأیید قرار گرفته است:
آهن موجود در پسته برای رفع سرگیجه، رنگ پریدگی، بی حوصلگی و کم خونی بسیار موثر است. پسته دارای ویتامین های ب 6، ب 1 و ویتامین ای است؛ ویتامین ب 6 به سوخت و ساز پروتئین کمک می کند و در جذب مواد غذایی نیز نقش دارد. ویتامین ب 1 موجب افزایش انرژی، تقویت سلول های عصبی و متعادل کردن اشتها می شود. آهن موجود در پسته نیز برای رفع سرگیجه، رنگ پریدگی، بی حوصلگی و کم خونی بسیار موثر است. ویتامین ای یکی از قوی ترین آنتی اکسیدان هایی است که در پسته به مقدار زیاد یافت می شود و موجب افزایش سیستم ایمنی بدن و تقویت چشم می شود.پسته حاوی مقدار زیادی پروتئین گیاهی، مواد نشاسته ای غنی و مواد معدنی مهم مانند پتاسیم و منیزیم است که بسیاری از نیازهای بدن را تأمین می کند.از آنجایی که مصرف پسته به همراه مواد غذایی حاوی کربوهیدرات بالا مانند نان سفید، جذب کربوهیدرات را پایین می آورد بنابراین مغز این خشکبار می تواند به کنترل دیابت کمک کند. وجود کلسیم و آهن در پسته سبب شده که این نوع خشکبار نقش بسیار مهمی در استحکام بخشیدن به استخوان ها و دندان ها و همچنین درمان بیماری هایی چون کم خونی های ناشی از فقر آهن داشته باشد.
زیره سیاه
مهمترین خواص زیره ضد نفخ، درد و اسپاسم آن می باشد که مشابه رازیانه یا میوه های دیگر خانواده جعفری است. از اثرات دیگر آن می توان آثار محرک معده برای هضم غذا، ادرارآور، ضد کرم، ضد تشنج، تا حدی قاعده آور و به عنوان نیرودهنده را نام برد.
فرآورده های زیره در حد توصیه شده خوراکی یا دارویی عارضه جانبی ندارند. مصرف بیش از حد و یا طولانیمدت آن برای افرادی که التهاب کلیه دارند، توصیه نمی شود. همچنین مصرف بیش از اندازه یا طولانی مدت اسانس زیره ممکن است باعث صدماتی به کلیه و کبد گردد.
ترکیبات اکسیدکننده نقش مهمی در بروز بیماری های التهابی، فشار خون، امراض قلبی- عروقی، حمله و ضربات، سرطان، ایدز، آلزایمر و پارکینسون دارند. گرچه بدن به طور طبیعی اکسیدان ها را خنثی می کند، ولی رژیم غذایی حاوی آنتی اکسیدان، تأثیر بسزایی در جلوگیری از این بیماری ها دارد.
کمبود فولات می تواند باعث مشکلاتی چون کم خونی مگالوبلاستیک شود. همچنین، کمبود این ماده عامل بروز بیماری های قلبی- عروقی است. با توجه به اینکه پسته حاوی فولات و آهن می باشد، به بهبود کم خونی کمک می کند.
پودر میوه: می توان تا روزی 6 گرم (یک قاشق غذاخوری) میوه خرد یا پودرشده را با آب میل کرد.
تنتور: 4 میلیلیتر (یک قاشق سوپخوری) تا چهار نوبت در روز میل شود.
رایحه: حداکثر تا 6 قطره اسانس در روز میل شود. باید توجه کرد که هیچ نوع اسانس خالص را نباید مستقیما به صورت خوراکی مصرف نمود؛ چون باعث تحریک دهان و مخاط دستگاه گوارش می شود. برای مصرف اسانس، آن را باید رقیق و یا در موارد خوراکی یا مایعات مخلوط کرد.
