مشکلات دندانی و فکی انواع مختلفی دارند. برای درمان انواع مختلف مشکلات یک زمان یکسان وجود ندارد. هر یک از مشکلات فکی باید در زمان مشخص خود درمان شود. در غیر این صورت ممکن است درمان برگشت پذیر باشد یا درمان نتیجه موفقیت آمیزی نداشته باشد. همانطور که می دانید مشکلات دهانی به دو دسته دندانی و فکی تقسیم بندی می شوند.
مشکلات دندانی تنها به وضعیت نادرست دندان ها کنار یکدیگر می گویند که عامل اصلی به وجود آمدن آن ها نگهداری نادرست از دندان ها و نبود فضای کافی در قوس دندانی برای رویش دندان ها می باشد. این مشکل هیچ ربطی به مشکلات فکی نداشته و محدودیت سنی یا زمان خاص برای درمان وجود ندارد، در هر سنی می توان این مشکل را بر طرف کرد.
اما مشکلات فکی را نمی توان در یک زمان معینی برطرف کرد باید هر نوع از مشکلات فکی را در زمان خود انجام داد.
مال اکلوژن از نظر ادبی به معنای قرارگیری نامناسب و یا عدم جفت شدگی دندان های فک بالا و پایین می باشد. در برخی کودکان دندانها و فک بصورت ایده آل و کامل تکامل پیدا نکرده است. مال اکلوژن ها دندانهایی هستند که بطور نامرتب روی هم قرارگرفته و یا در مسیر اصلی خود تکامل پیدا نکرده اند و یا رابطه آنها با سطح استخوان فکین و ترتیب آنها بصورت مناسبی نمی باشد. البته علت مال اکلوژن ممکن است به دلیل ناهنجاریها، ضربه به دندان ها، فک و صورت بوجود آمده باشد و یا اینکه بدلیل مکیدن انگشت شست و یا دلایل دیگری که ناشناخته می باشد. مکیدن انگشت شست در یک ناحیه باعث تغییر شکل و یا دفرمه شدن دندان و استخوان آن ناحیه می شود. برای اصلاح این ناهنجاری بهترین درمان جلوگیری از این نوع عادت می باشد که بیمار از مکیدن انگشت شست خودداری کند.
بطور کلی مال اکلوژن یک بیماری نیست و تأثیری بر سلامت فیزیکی نمی گذارند و تنوعی در قرارگیری موقعیت دندان ها می باشد. بهر حال این نوع ناقرینگی و نامرتبی دندان ها می تواند تأثیر مستقیمی بر ظاهر صورت فرد بگذارد و از لحاظ اجتماعی فرد اعتماد به نفس خود را در جامعه از دست بدهد و یا حتی با پیشرفت ناهنجاری دندانی شخص دچار نوعی افسردگی خواهد شد. می توان گفت که ناهنجاریهای خیلی شدید میتواند بر نوع خوردن، صحبت کردن و یا حتی چگونگی تمیزکردن دندان ها تأثیر بگذارد. سلامت دهان و دندان کشور انگلستان به این نکته تأکید کرده است که تقریباً یک سوم بچه های 12 ساله نیاز به درمان ارتودنسی دارند.انواع ناهنجاری های دندانی که اشخاص با این نوع نامرتبی دندان ها نیاز به درمان ارتودنسی دارند به عبارت زیر می باشد:
بیرون زدگی شدید دندان های قدامی
– درمان این نوع بیماران نه تنها ظاهر بیمار را اصلاح می کند، بلکه با درمان ارتودنسی این نوع دندان ها از صدمه و آسیب دیدن حفظ می شوند چرا که بسیار خطرناک می باشند و بیمار با کوچکترین تصادف و یا ورزش رزمی ممکن است به دندان هایش صدمه بزند.
دندان های خیلی نامرتب و شلوغ که روی هم قرار گرفته اند
– اگر فک بیمار خیلی تنگ باشد و کمبود فضا داشته باشیم این نوع دندان ها نمی توانند در جای خود بصورت ایده آل رشد کنند و قرار بگیرند. در این نوع درمان ها ممکن است متخصص ارتودنسی یک یا دو دندان را یا بعضی از دندان ها را بکشد که بتواند فضای کافی را برای دندان های دیگر جهت قرارگرفتن و یا چیدمان ایده آل ایجاد کند و دندان های دیگر بتوانند با ترتیب مناسبی سر جای خود قرار بگیرند.
دندان های نهفته
– در برخی بیماران بزرگسال یکسری دندان ها به دلیل دیرافتادن دندان های شیری و یا کمبود فضا در استخوان محبوس می شوند و یا اینکه بالاتر از لثه رشد نمی کنند.
دندان های ناقرینه
– قرار نگرفتن دندان های فک بالا و پایین روی هم بصورت ایده آل- خصوصاً هنگامی که دهان بسته می باشد دندان ها کاملاً مشخص و بیرون زده و ناقرینه می باشند و ترتیب و ظاهر خوبی ندارند.
اووربایت یا دیپ بایت (دندان های بالا بیش از اندازه روی دندان های پایین را پوشانده اند) – هنگامی که دندان های بالا بیش از اندازه روی دندان های پایین قرار بگیرند احتمال اصطکاک بین دندان های بالا و پایین زیاد می شود و باعث آسیب به بافت های نرم و کام بیمار می شود.
تفاوت های ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان
ریورس بایت
– هنگامی که دندان های فک پایین جلوتر از دندان های فک بالا باشد و یا به عبارت دیگر دندان های بالا داخل دندان های پایین قرار بگیرد.
اوپن بایت
– هنگامی که فقط قسمت های خلفی فک بالا و پایین روی هم همپوشانی دارند و قسمت قدامی دندان ها روی هم قرار نمیگیرد.
آندر بایت
– هنگامی که اختلاف فک بالا و پایین به فاصله بسیار زیادی از هم می باشد به عبارتی می توان سگ های بولداگ را که فک پایین بسیار جلویی دارند مثال زد.
کراس بایت
– طرز ایده آل جفت شدن دندان های فک بالا و پایین به این صورت است که دندان های فک بالا کاملاً کلیه دندان های فک پایین را دربربگیرد یا به عبارت دیگر دندان های فک پایین باید زیرمجموعه ای ازدندان های فک بالا باشد. اگر دندان فک بالا بصورتی باشد که داخل دندان فک پایین قرار بگیرد این نوع ناهنجاری را کراس بایت می گویند.
