بیماری ام اس یا (Multiple sclerosis) یک بیماری خودایمنی است که در آن تغییراتی در سیستم اعصاب مرکزی (مغز و نخاع) بوجود می آید و آن ها را تحت تاثیره قرار می دهد بگونه ای که سبب از دست دادن تعادل، حواس، کنترل دید، از کارافتادگی و .. می شود. علت بروز این بیماری ناشناخته است و بیشتر در افراد جوان بین سنین ۲۰ تا ۴۰ سال شیوع دارد. این بیماری بیشتر گریبان زنان را می گیرد یعنی زنان ۲ برابر بیشتر از مردان به این بیماری مبتلا می شوند.ما در این مطلب قصد داریم تا شما را با غذاهای مختص افراد مبتلا به ام اس و پرهیز های غذایی این افراد آشنا کنیم.
استفاده از یک رژیم غذایی سالم و صحیح در بیماران مبتلا به ام اس از سایر افراد اهمیت بیشتری دارد. مطالعات نشان داده است که رژیم غذایی مناسب به ویژه اگر در مراحل ابتدایی بیماری شروع شود باعث کند شدن سیر بیماری و کاهش میزان ناتوانی کلی در درازمدت می شود. همچنین این بیماران به علت کم تحرکی ناشی از بیماری و استفاده از کورتن مستعد پوکی استخوان هستند و با یک رژیم غذایی مناسب می توان از پوکی استخوان جلوگیری کرد. تحقیقات حاکی از این واقعیت است که اکثر بیماران ام اس طی بیماری دچار کاهش یا افزایش غیرطبیعی وزن می شوند که هر دوی این حالات بر وضع بیمار اثر منفی دارد.
با پیروی از تغذیه صحیح می توان وزن بیمار را درحد مطلوب حفظ کرد. دیگر این که تغذیه سالم از دو عارضه شایع و مهم ام اس یعنی یبوست و عفونت های ادراری پیشگیری می کند. از سوی دیگر با تغذیه سالم می توان عوارض داروهای مصرفی متعددی را که بیماران ناگزیر از مصرف آن هستند، به حداقل رساند. بنابراین ناگفته پیداست که تغذیه هرچند در سایر افراد از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است، در بیماران ام اس ارزش آن صدچندان بیشتر است.
نتایج برخی از پژوهش ها نشان می دهد که این بیماران به چند گروه غذایی نیاز بیشتری دارند:
دلیل مهم ابتلا به بیماری ام اساسیدهای چرب ضروری و آنتی اکسیدان ها و مخصوصا ویتامین D
اسیدهای چرب ضروری:
این اسیدهای چرب جزو چربی های اشباع نشده و برای بدن مفید هستند. مانند امگا 6 و امگا 3 که در روغن ماهی و روغن دانه ی کتان وجود دارد. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که این اسیدهای چرب خواص ضدالتهابی دارند و برای همین لازم است مواد غذایی سرشار از امگا 3 مانند ماهی ساردین، ماهی آزاد، روغن کانولا، گردو، جوانه ی گندم، روغن دانه ی کتان، روغن کبد ماهی و همچنین مواد غذایی سرشار از امگا 6 ها مانند روغن سویا، روغن بادام زمینی، روغن ذرت و روغن آفتابگردان در برنامه ی غذایی مبتلایان به ام اس گنجانده شود.
ویتامین D:
محققان دانشگاه جان هاپکینز با بررسی تاثیر مکمل ویتامین D بر 40 بیمار مبتلا به ام اس عود کننده 18 تا 55 ساله، دریافتند که دوز بالای ویتامین D3، فعالیت سلول های سیستم ایمنی مرتبط با ام اس و علایم بیماری را کاهش می دهد.محققان بر این باورند که کاهش علایم بیماری و درمان با مکمل ویتامین D یک روش ارزان و ایمن است.
اسیدهای چرب ضروری:
این اسیدهای چرب جزو چربی های اشباع نشده و برای بدن مفید هستند. مانند امگا 6 و امگا 3 که در روغن ماهی و روغن دانه ی کتان وجود دارد. نتایج پژوهش ها نشان می دهد که این اسیدهای چرب خواص ضدالتهابی دارند و برای همین لازم است مواد غذایی سرشار از امگا 3 مانند ماهی ساردین، ماهی آزاد، روغن کانولا، گردو، جوانه ی گندم، روغن دانه ی کتان، روغن کبد ماهی و همچنین مواد غذایی سرشار از امگا 6 ها مانند روغن سویا، روغن بادام زمینی، روغن ذرت و روغن آفتابگردان در برنامه ی غذایی مبتلایان به ام اس گنجانده شود.
آنتی اکسیدان ها:
وظیفه شان مقابله با مولکول های آسیب رسان می باشدو رادیکال های آزاد است.مانند:
ویتامین E: این ویتامین یکی از آنتی اکسیدان های قوی محسوب می شود که در مارگارین، کره و میوه های خشک وجود دارد.
ویتامین C: ویتامین C یکی از ویتامین های محلول در آب بوده و در میوه های تازه و سبزیجات به میزان قابل توجهی یافت می شود.
ویتامین A: این ویتامین مانند بتاکاروتن در جگر، میوه های تازه و سبزیجات به خصوص سبزیجات نارنجی رنگ وجود دارد.
سلنیوم: یکی از مواد معدنی ضروری که در ماهی، پنیر، گوشت و غلات وجود دارد.
پرهیزهای غذایی در بیماری ام اس
گوشت قرمز پرچرب: برای روده ها مشکل ساز است
گوشت های قرمز پرچرب حاوی میزان زیادی چربی هستند. برخی از این گوشت ها در هر 100 گرم حدود 12 گرم چربی دارند که 50 درصد آن را چربی های اشباع شده تشکیل می دهند. این نوع چربی ها به دلایل متعددی مشکل زا هستند. در واقع چربی های اشباع شده باعث افزایش نفوذپذیری جداره روده ای شده و به این ترتیب زمینه ورود سموم به بدن مهیا می شود. این مسئله نیز در واکنش های ایمنی بدن اختلال ایجاد می کند و ام اس نیز یک بیماری ایمنی محسوب می شود. در نتیجه باعث وخیم شدن اوضاع بدن می شود. از طرف دیگر چربی های اشباع شده باعث افزایش التهاب بدن و در نتیجه افزایش میزان حملات ام اس می شود. بنابراین توصیه می شود که از ماهی یا گوشت های کم چرب (چربی کمتر از 6 درصد) استفاده کنید.
چیپس و هله هوله ها: تشدید بیماری
چیپس ها در هر 100 گرم حدود 1.8 تا 3 گرم نمک دارند در حالی که میزان مصرف روزانه نمک 5 گرم است. در سال 2014 محققان آرژانتینی انستیتوی مطالعات نورولوژی بوینس آیرس به این نتیجه رسیدند که میزان بالای نمک باعث رشد و تشدید بیماری ام اس می شود. توصیه می شود به جای استفاده از نمک زیاد برای طعم دهی به غذاها از سبزیجات خام و سرشار از ویتامین و آنتی اکسیدان هایی که با التهاب مقابله می کنند استفاده کنید.
ماهی تن: حاوی جیوه زیادی است
به گفته متخصصان ماهی های بزرگ بیشترین میزان آلودگی به فلزات سنگین را دارند. جیوه به خصوص برای سیستم عصبی سمی است. میزان بالای این فلز سنگین نقش مهمی در بروز ام اس دارد. بهتر است از ماهی های کوچک مانند ماهی ساردین استفاده کنید. این نوع ماهی ها آلودگی کمتری داشته و ارزش غذایی ماهی های چرب را دارا هستند.
مشروبات الکلی: مضر برای مغز و تشدید کننده علائم
نتایج بررسی هایی که در سال 2013 در دانشگاه ایالتی لویزیانا انجام شده و در American Journal of Pathology به چاپ رسیده است نشان می دهد الکل باعث انبساط رگ های خونی می شود که باعث افزایش آسیب های مغزی ام اس شده و علائم را تشدید می کند. توصیه می شود به جای مصرف این قبیل نوشیدنی ها از آب میوه ها، آب سبزیجات تازه و سرشار از ویتامین ها استفاده شود. این نوشیدنی های سالم برای مقابله با خستگی مؤثر بوده و دستگاه ایمنی بدن را تقویت می کنند.
کره: باعث تشدید علائم می شود
مصرف زیاد کره باعث تشدید التهاب و علائم بیماری می شود. کره حاوی 80 درصد چربی و در واقع یکی از منابع چربی های اشباع شده است. مصرف کره همچنین به معنای کاهش مصرف روغن های گیاهی است. این نوع روغن ها حاوی میزان زیادی اسیدهای چرب غیراشباع است. توصیه می شود بیشتر از روغن های گیاهی مانند روغن کلزا استفاده کنید که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 هستند. مصرف کافی چربی های غیراشباع برای پیشگیری از نفوذپذیری جداره روده و همچنین کاهش التهاب ناشی از ام اس لازم و ضروری است.
