معرفی فیلم غلام

سومین ساخته میترا تبریزیان اثری آشفته بدون قصه و ملال آور است که با قهرمان سرگردان خود، اوقات ناخوشایندی را برای مخاطب رقم میزند.روایت خطی فیلم و سکانس های طولانی و بدون هیجان فیلم بارها در طول فیلم این احساس را در بیننده ایجاد می کند که چرا بایستی تا آخر این فیلم را ببینم؟!قاب بندی فیلم به خوبی نشان می دهد که کارگردانِ سابقاً عکاس فیلم، مدیوم سینما را با عکاسی اجتماعی اشتباه گرفته است، همانطورکه فیلم نامه ضعیف با گره هایی که اصلاً باز نمی شود این احساس را به وجود می آورد که چرا فیلم حرفش را نمی زند!؟ می خواهد پز روشن فکری بدهد؟ یا اصولاً نمی تواند منظورش را به ما برساند؟محور اصلی فیلم مردی سرگردان، کم حرف بدون هیچ گذشته ای است که شب ها به رانندگی تاکسی و روزها در تعمیرگاه ماشین مشغول به کار است. قصه با قهرمان کم حرف خود که در خانه ای که بیشتر شبیه انباری است زندگی می کند و مدیر تعمیرگاه که خود را پولدار برشکسته ای که درد عدالت خواهی دارد، مادری که دائماً نگران است، دائی و زن دائی بی تفاوت، پسر دایی پر شور، پیر زن سیاه پوست افسرده و دو نفر آشنای قدیمی غلام می خواهد حرفی را بزند، که با رودربایستی، ترس و یا هر چیز دیگری قادر به بیان آن نیست. فیلم در دقایق اولیه سعی به معرفی عناصر قصه دارد، این معرفی به گونه ایست که هر لحظه به ابهام بیننده در مورد ماجرای فیلم افزوده می شود. با ورود خانواده دایی به فیلم در رستوران و دیالوگ های رد و بدل شده بین دایی و زن دایی این نوید را به بیننده می دهد که مشکل را پیدا کرده است! بریدن از خانواده، یک شکست در زندگی و یا چیزی شبیه به این موضوع فیلم است! موضوعی که در ادامه بیننده دنبال گذاره های دیگری برای تکمیل پازل و گره گشایی از فیلم است.برخوردهای تصادفی غلام با دو نفر در رستوران و توضیحات یک نفر درمورد شجاعت غلام در دوره نوجوانی در جبهه ها، فیلم وجه دیگری از قهرمان سرگردان خود را به نمایش می گذارد. قهرمانی که در سیزده سالگی با کمترین آموزش به خط مقدم رفته و با شجاعت مثال زدنی خود شهره شده است!شجاعت غلام در نجات آشپز صورت زخمی(علی صفری) و غیب شدن ناگهانی وی پس از جنگ خاطراتیست که رزمنده سابق به غلام یادآوری می کند.گذاره هایی که تا حدودی گذشته غلام را روشن می کند ولی علت سرگردانی وی هنوز مجهول داستان است. ورود اتفاقی خانم گوئین پیر زن افسرده سیاه پوست به فیلم و درخواست های آن دو نفر برای ارتباط به کاری که مشخص نیست، آشفتگی فیلم را دو چندان می کند.بی هیچ مقدمه ای در فیلم کراکتر بی حوصله و سرگردان فیلم به سرگذشت خانم گوئین علاقه مند می شود و سعی در برقراری ارتباط با وی دارد! ارتباطی که آخر فیلم قهرمان را وادار به انتقام به خاطر پسر خانم کوئین می کند و نهایتاً منجر به کشته شدن خود وی می گردد.دلیل غلام برای رفتن به جبهه رفتن یک سگ ولگرد است که به همراه یک اسیر رفته است! ولی دلیل غیب شدن او پس از جنگ، مهاجرت از ایران چیست؟ آیا ربطی به آشپز صورت زخمی دارد که در خواب وی خودکشی می کند!؟ و یا اصولاً رفتن به جنگ خودکشیست!الگوی فیلمنامه در پیش برد داستان غیرمنطقی و بعضاً تصادفیست! برخورد تصادفی با دو رزمنده قدیمی، برخورد تصادفی با خانم کوئین، نپذیرفتن پیشنهاد نامشخص دو رزمنده ویا انتقام از گروهی نژاد پرست! این بی منطقی جبراٌ با یک فریب و ابهام قرار است به نهایت برسد. ابهامی گاهی از سر پختگی و گاهی از سر ناشی گری فیلمساز است. فیلمسازی که از سر ناشی گری و با تمایل به آنکه خود را هم رده فیلمساز روشن فکر قرار دهد دست به مبهم کردن داستان خود می زند عملاً به ظاهری مشابه با برخی آثار مبهم دست می یابد اما در نهایت به این معنا دست نمی یابد! برای نمونه در فیلم مشخص نبودن هویت و پیشنهاد آن دو نفر و پنهان کردن تعمدی آن توسط کارگردان در سکانس های اولیه شاید قابل درک باشد ولی پس از گذشت زمان زیادی از فیلم نه تنها به همراهی مخاطب کمک نمی کند بلکه باعث آزار وی می گردد! ویژگی ابهام یا تعلیق بایستی بخشی از قصه باشد، نه نگفتن بخشی از قصه! گرچه پخش فیلمی از طرف فرمانده که گویی از اغتشاشات است به همراه چند جمله در مورد فساد چند نفر در ایران تا حدودی هویت دو فردی را که با غلام ارتباط گرفته اند را مشخص می کند، اما به معرفی کاراکتر اصلی فیلم و مشخص شدن هدف وی هیچ کمکی نمی شود.مخاطب، نقش اصلی فیلم را اگر بشود قهرمان نامید را اصلاً نمی شناشد تا بتواند خود را با او همراه کند، عملی که از وی سر میزند بیشتر شبیه خودکشی و یا به نوعی عملیات انتحاریست!شاید کل حرف فیلمساز در شعری که پسر دائی غلام به وی تقدیم کرد باشد، شعری که با سبک موسیقیایی اعتراضی رپ توسط خودش ساخته شده بود: "برادرم من زجز می کشم / برای مردم زندگی می کنم / برای مردم می جنگم و خون می دهم/ من اونقدر به جنگ ميرم و براي مردمم می جنگم تا آزاد بشيم / سربازها در مقابل اسلحه ها مخفي نميشن / هرکاري می کنم تا عزت مردمم برگرده / تا آسمون فرياد آزادي رو براي مردمم جار می زنم / و اينو ميدونم که يک روز براي مردمم می میرم / براي مردمم می میرم؟" که اگر اینطور باشد این شعر شعاریست که هیچ ربطی به فیلم و روند آن ندارد و بیشتر به یک بیانه سیاسی شبیه است و البته جای بیانیه خواندن فیلم سینمایی نیست!بازی متوسط شهاب حسینی در کنار بازی بسیار ضعیف بقیه بازیگران به همراه دیالوگ های ناپخته و بعضاً شعارگونه فیلم نامه از دیگر نقاط ضعف این اثر به اصطلاح سینمایی است. سکانس ها اضافی فیلم به حدی زیاد است که به جرأت می توان گفت که با حذف نیمی از زمان فیلم هیچ اتفاقی برای فیلم نمی افتد و بیشتر جنبه آب بستن به فیلم را دارد!بیاییم دوباره فیلم را مرور کنیم، غلام پسرک شجاعی که پس از جنگ ناگهان غیبش میزند و سر از لندن در می آورد! مدتی درمغازه دائیش در یک رستوران سنتی در لندن کار می کند و بنا به دلایلی کار در رستوران را رها و به رانندگی تاکسی در شب و کار درتعمیرگاه روی می آورد. زندگی خالی از هیجان و خطی. ناگهان و به صورت اتفاقی با ورود دو ضد انقلاب و همچنین خانم کوئین به ماجرا، زندگی غلام تحت تأثیر قرار می گیرد و غلام بین پیشنهاد فرمانده و دوستش که البته مشخص نیست که چه پیشنهادیست و راهی که خودش انتخاب کرده دومی را انتخاب و با مضروب کردن سه جوان نژاد پرست خودش نیز کشته می شود! این تمام فیلم است! دنبال علت و معلولی برای افعال قهرمان نگردید چون چیزی موجود نیست!میترا تبریزیان در ساخت این اثر سینمایی در پی ارائه سبکی منحصر به فرد در فیلم سازیست، سبکی که بیشتر در عکاسی آن را تجربه کرده است. اما «غلام» حتی با استفاده از بازیگر شاخصی همچون شهاب حسینی یک فیلم سردرگم و بی هدف است، که توانایی همراه کردن مخاطب نه به لحاظ ذهنی و احساسی و نه به لحاظ منطقی ندارد.