اکتمرا یک داروی سرکوب کننده سیستم ایمنی است که بیشتر در درمان روماتیسم مفصلی و آرتریت ایدیوپاتیک گسترده جوانان و نوعی آرتریت شدید در کودکان استفاده می شود. اما استفاده بیش از اندازه آن موجب بیماری هایی خود ایمنی شده و در برخی بیماری ها از جمله برخی سرطان ها و بیماری کرونا موجب تخریب بافت های بدن می شود.
آمپول اکتمرا
آمپول اکتمرا نوع خارجی که با نام توسیلیزومب نیز شناخته می شود، یک داروی مهار کننده اینترلوکین ۶ است و جهت درمان روماتیسم، بیماری های مفصلی و آرتریت است. در واقع این دارو، آنتی بادی مونوکلونال علیه گیرنده اینترلوکین ۶ است و در سیستم ایمنی بدن انسان نقش مهمی ایفا می کند. نکته قابل ملاحظه این است که تولید و فعالیت بیش از اندازه آن موجب بروز بیماری های خود ایمنی و در برخی بیماری ها از جمله برخی سرطان ها و بیماری ویروسی کرونا موجب آسیب و تخریب بافت های بدن خواهد شد.استفاده از خواص آمپول اکتمرا نوع خارجی روشی برای سرکوب سیستم ایمنی شناخته شده تا بهبودی بیماری های مرتبط با روماتیسم در مدت زمان کمتری صورت پذیرند. با تحقیقات انجام شده در تأثیر و خواص آمپول اکتمرا نوع خارجی، استفاده از این دارو نقش مؤثری در جلوگیری از واکنش های شدید و غیرطبیعی سیستم ایمنی، معروف به طوفان سیتوکین، در بدن بعضی بیماران بسیار بدحال مبتلا به کرونا ایجاد نمود. آمپول اکتمرا در بیمارانی که در فاز حاد بیماری کرونا قرار دارند، مورد استفاده قرار می گیرد. در واقع این دارو به عنوان یکی از داروهای مؤثر در درمان پاندمی کرونا معرفی شده است. معرفی دارو برای یک بیماری، مطالعات گسترده و بررسی های دقیقی را نیازمند است اما به دلیل شرایط ویژه بیماری کرونا در جهان و میزان مرگ و میر بالای ناشی از ابتلاء به آن، ارزیابی و استفاده از آمپول اکتمرا نوع خارجی به عنوان درمانی مفید در بیماران با حال بسیار وخیم در نظر گرفته می شود. تزریق آمپول اکتمرا فقط در بیمارستان و تنها در افرادی که در شرایط بسیار وخیم بیماری کرونا دارند قابل استفاده است. این موضوع به دلیل عوارض آمپول اکتمرا نوع خارجی بوده و دارو برای افرادی که در شرایط طبیعی هستند، به هیچ وجه توصیه و تجویز نمی شود.
موارد مصرف اکتمرا
از کاربرد آمپول اکتمرا نوع خارجی می توان به درمان آرتریت روماتوئید متوسط تا شدید در افراد بزرگ سال که پاسخ مناسبی به یک یا تعداد بیشتری از آنتاگونیست های TNF نداده اند. استفاده از خواص آمپول اکتمرا نوع خارجی در درمان آرتریت ایدیوپاتیک فعال سیستمیک جوانان (SJIA) به صورت تک دارویی یا همراه با متوترکسات. مصرف و کاربرد آمپول اکتمرا نوع خارجی در درمان التهابات شدید ریه ناشی از ویروس کرونا و درمان کووید ۱۹ مؤثر ارزیابی شده و در زمان چند ساعت پس از تزریق اثرات درمانی این دارو بر شرایط بیمار آشکار می شود.
مهم ترین کاربردهای داروی اکتمرا یا توسیلیزوماب
دلیل اصلی استفاده از این دارو برای درمان دردهای روماتیسمی و التهابات داخلی یا بیماری های خود ایمنی است. اما تحقیقات نشان داده است که این استفاده از این دارو می تواند برای درمان سایر بیماری ها نیز مفید باشد. داروی اکتمرا می تواند برای درمان بیماری های زیر مفید باشد:
۱. آرتریت روماتوئید
در صورتی که سایر روش های درمان برای شما پاسخگو نبوده و دچار آرتروز شدید هستید، معمولا پزشک متخصص تزریق توسیلیزومب را تجویز خواهد کرد. این دارو در ترکیب با متوترکسات می تواند درمان موثری برای دردهای مفصلی و روماتیسمی باشد.
۲. آرتریت غول آسا (GCA)
این بیماری که نوعی آرتریت جمجمه یا آرتریت روماتولوژیک محسوب می شود باعث التهاب عروق خونی در جمجمه و واسکولیت شده که فرد را به شدت درگیر می کند. همچنین با کاهش میزان استروئیدها در بدن، احتمال بروز آرتریت غول آسا افزایش می یابد. بنابراین از داروی اکتمرا به عنوان درمانی برای این بیمار در بزرگسالان استفاده می شود. افراد مبتلا به آرتریت غول آسا تنها ۱ سال می توانند به صورت دوره ای و تحت نظر پزشک از این دارو استفاده کنند.
۳. درمان کرونا
شاید شیرین بخش این مقاله، دانستن آن باشد که امروزه داروی توسیلیزومب یا اکتمرا در کنار سایر داروها به عنوان درمانی موثر برای درمان و کنترل علائم کرونا استفاده می شود. این دارو با درمان التهابات شدید ریه ناشی از آسیب ویروس کووید-۱۹ به بافت ها، باعث بهبود شرایط تنفسی بیمار طی چند ساعت بعد از تزریق می شود. همچنین این دارو می تواند مانع از بروز واکنش های شدید و غیرطبیعی سیستم ایمنی بدن که به «طوفان سیتوکین» معروف هستند، شود. این شرایط در بیمارانی رخ می دهد که به شدت دچار درگیری ریه در کرونا شده و عوارض شدیدی دارند. گاهی طوفان سیتوکین در چند دقیقه باعث مرگ بیمار می شود.
داروی اکتمرا (تمزیوا) چطور مانع از حمله های شدید کرونا می شود؟
وظیفه سیتوکین ها در بدن، اطلاع رسانی از ورود عفونت یا ویروس به دستگاه ایمنی بدن و سایر ارگان ها و آماده شدن برای مقابله با بیماری است. حال زمانی که سطح سیتوکین ها بیش از حد افزایش یابد باعث طوفان سیتوکین شده که نوعی حمله به سیستم ایمنی بدن است. در این حالت بدن به بافت های خود آسیب رسانده و با حمله شدید به ریه ها و کبد باعث مرگ بیمار می شوند. پیش از این اشاره شد که وظیفه اصلی داروی اکتمرا چیست! «کاهش التهاب های داخلی» و «سرکوب کردن IL-6» بیش از حد در بدن. بنابراین استفاده از این دارو به همراه سیتوکین ها که هنگام مواجه شدن بدن با عفونت و پیش از هر حمله دیگر ویروسی از سوی سیستم ایمنی آزاد می شوند در شرایط عادی زمینه ایجاد نوعی هشدار را برای مقابله با عوامل بیرونی فراهم می کنند. این در حالیست که طوفان سیتوکین وقتی ایجاد می شود که سیتوکین ها در تلاشی اشتباه برای ایمن نگه داشتن بدن، به اعضای مختلفی از جمله ریه ها و کبد حمله می کنند و ممکن است در نهایت موجب مرگ بیمار شوند.
4. درمان آرتروز ایدیوپاتیک سیستمیک نوجوانان
برای درمان این بیماری سیستمیک فعال در بیماران بالای ۲ سال از این داروی اکتمرا استفاده می شود. این دارو برای درمان گیرنده آنتی ژن کایمریک (CSR) ناشی از سندروم جی و سرکوب آزادسازی بیش از حد سایتوکاین ها برای کودکان بالای ۲ سال و بزرگسالان استفاده می شود.
5. درمان سایر بیماری ها
از داروی توسیلیزومب برای درمان عوارض یا بهبود سایر بیماری ها نیز استفاده می شود.
- درمان آرتریت روماتوئید متوسط تا شدید در افراد بزرگسالی که به یک یا بیشتر از داروهای روماتیسمی پاسخ نداده اند.
- درمان آرتریت ایدیوپاتیک فعال سیستمیک جوانان ( SJIA )
- درمان واکنش ناشی از برخی از درمان های سرطان
- بیماری های خودایمنی
- مولتیپل میلوما
- سرطان پروستات
- سندروم دویک
- آرتریت گیجگاهی
- سندرم کسلمن (تومور خوش خیم لنفوسیت بی).
شرایط تزریق اکتمرا
بیماران با سن بیشتر از ۱۸ سال؛ بیماران با هر یک از علائم تب بالاتر از ۳۷,۸ درجه سانتیگراد، سرفه یا تنگی نفس و تشخیص قطعی ابتلاء به ویروس SARS-CoV-2 را بر اساس PCR و یا نتیجه رادیوگرافیک که فاقد سابقه حساسیت به توسیلیزومب یا هر یک از اجزای فرمولاسیون دارو، مشکلات کبدی و کلیوی، بیماران با ساپرس مغز استخوان، بیماران با ریسک بالای پرفوراسیون گوارشی، سابقه ابتلاء به توبرکلوزیس، هپاتیت B یا C و HIV، بارداری و شیردهی و وجود هر نوع عفونت فعال دیگر هستند؛ طبق نظر پزشک ممکن است اکتمرا مصرف کنند.
عوارض و موارد منع مصرف اکتمرا
