بروموکریپتین ( Bromocriptine ) مانع از ترشح هورمون پرولاکتین می شود. پرولاکتین هورمونی است که باعث ایجاد هیپوفیز قدام و غده های کوچک در سیستم عصبی مرکزی در پایه جمجمه می شود. سطح بالایی از هورمون پرولاکتین در خون می تواند بدون هیچ دلیل خاصی ایجاد شود، یا به دلایلی نظیر داروهای خاص، بیماری های غده هیپوفیز یا اختلالات مرتبط با غده هیپوفیز.
بروموکریپتین برای درمان بیماری های ناشی از سطح بالای هورمون پرولاکتین در خون استفاده می شود، بنابراین از ترشح بیش از حد پرولاکتین از غده هیپوفیز جلوگیری می کند. بروموکریپتین ترشح هورمون های دیگر هیپوفیز را تحت تاثیر قرار نمی دهد، اما به طور موثر سطح هورمون رشد در خون بیماران مبتلا به آکرومگالی را کاهش می دهد.
بروموکریپتین برای درمان آکرومگالی، بیماری ای است که به علت ترشح بیش از حد هورمون رشد ایجاد می شود و باعث افزایش بی رویه اندام ها (فک پایین، دست ها، پاها، گوش ها و بینی) می شود. بروموکریپتین تولید دوپامین را در سیستم عصبی مرکزی افزایش می دهد. بروموکریپتین همچنین در درمان بیماری پارکینسون استفاده می شود.
بیماری پارکینسون در نتیجه کمبود دوپامین در مناطق خاصی از سیستم عصبی مرکزی ظاهر می شود. دوپامین یک ماده مغذی است که نقش مهمی در هماهنگی (تراز) حرکت دارد. در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون، ترمور (لرزش)، سفتی (چوب شدگی)، دیسکتینزی (اختلال در سرعت و هماهنگی عملکرد حرکتی) و اختلال موقعیت یا ظاهر فرد (حفظ اختلال در حالت موضعی) کاهش می یابد.
بروموکریپتین، عملکرد تخمدان را نرمال میکند، یعنی نسبت ترشح بین غدد درون ریز و غده هیپوفیز را هماهنگ میکند، به همین دلیل بروموکرپتین در درمان اختلالات چرخه های قاعدگی در زنان نیز استفاده می شود.
این دارو برای موارد ذیل استفاده می شود:
بروموکریپتین در درمان:
- بیماران با سطوح بالای پرولاکتین در هورمون خون که سبب کاهش فعالیت گنادال و در نتیجه ناباروری، ناتوانی جنسی یا اختلالات ترشح شیر و اختلالات چرخه قاعدگی در زنان می شود.
- زنان پس از زایمان یا سقط جنین وقتی که به دلایل بهداشتی به پزشک مراجعه میکنند، یا در زمان شیردهی با شیر مادر.
- التهاب غدد شیری که معمولا در تغذیه با شیر مادر رخ می دهد، اما می تواند به طور مستقل از بارداری یا زایمان رخ دهد. در چنین مواردی، بروموکریپتین برای جلوگیری از تولید شیر در غدد پستان استفاده می شود.
- بیماری پستان یا درد سینه در بعضی مراحل چرخه قاعدگی
- تومور خوش خیم غده هیپوفیز باعث ترشح بیش از حد پرولاکتین می شود
- آکرومگالی، بیماری است که به علت ترشح هورمون رشد بیش از حد رخ می دهد
- برای بیماری پارکینسون هم استفاده میشود.
مکانیسم اثر:
- بروموکریپتین با مهار مستقیم آزادسازی پرولاکتین از غده هیپوفیز قدامی، باعث کاهش میزان پرولاکتین سرمی می شود و بنابراین مانع ترشح شیر می گردد.
- بروموکریپتین یک آگونیست رسپتور دوپامین است که در دوزهای بالا با تحریک گیرنده های دوپامینی پس سیناپسی نوع 2 موجود در مغز بر سنتز دوپامین تاثیر گذاشته و باعث کاهش علائم بیماری پارکینسون می شود.
- بروموکریپتین باعث مهار ترشح غلظت های افزایش یافته سرمی هورمون رشد در بیماری آکرومگالی می شود.
فارماکوکینتیک:
- حدود 28 درصد دارو از راه دستگاه گوارش جذب می گردد.
- بروموکریپتین تحت تاثیر عبور اول کبدی قرار می گیرد و تنها 6 درصد دارو بدون تغییر به گردش خون می رسد.
- 90 تا 96 درصد بروموکریپتین به آلبومین سرمی متصل می شود.
- متابولیسم بروموکریپتین کبدی است.
- نیمه عمر دارو در مرحله ابتدایی 4 تا 4.5 ساعت و در مرحله نهایی 40 تا 50 ساعت است.
- متابولیت های دارو از راه صفرا دفع می شود.
میزان و نحوه مصرف دارو:
این دارو با اهداف درمانی گوناگونی به شرح زیر تجویز می گرد:
آکرومگالی یا رشد بیش از حد بدن
برای بزرگسالان دوز اولیه ۱.۲۵ تا ۲.۵ میلی گرم و یا نصف قرص تا یک عدد روزانه به مدت ۳ روز همراه با غذا مصرف می شود، پس از اینکه پاسخ درمانی دریافت گردید هر ۳ تا ۷ روز میزان ۱.۲۵ تا ۲.۵ میلی گرم به صورت به رژیم غذایی فرد اضافه شده و دوز نگهدارنده دارو ۱۰۰ میلی گرم در روز است.
بیماری پارکینسون
برای شروع درمان برای بزرگسالان ۱.۲۵ میلی گرم دو مرتبه در روز به همراه غذا تجویز می شود، و پس از دریافت پاسخ درمانی با فواصل ۱۴ تا ۲۸ روز حداکثر ۱۰۰ میلی گرم تجویز می شود.
هیپرپرولاکتینمی یا بالا بودن میزان پرولاکتین
در بزرگسالان برای شروع درمان میزان ۱.۲۵ تا ۲.۵ میلی گرم شب ها به هنگام صرف غذا و میزان دوز نگدارنده ۲۰۵ میلی گرم ۲ تا ۳ بار در روز می باشد. دوره درمان ۱۴ روز تا ۶ ماه می باشد.
سندروم پیش قاعدگی
میزان ۲.۵ تا ۷.۵ میلی گرم دو مرتبه در روز از روز دهم تا پایان دوره قاعدگی تجویز می گردد.
بروموکریپتین و ریزش مو
- داروی بروموکریپتین اثرات پرولاکتین را از بین می برد. تا بحال جائی دیده نشده که این دارو بتواند ریزش مو بدهد ولی خود پرولاکتین ممکن است ریزش مو بدهد.
بروموکریپتین در بدنسازی
- بروموکریپتین یک دارو بسیار کاربردی است که با استفاده از بسیاری از آن به اثرات افزایش دهنده دوپامین کمک می کند. در بدنسازی، برای توانایی آن در مهار پرولاکتین، و در طول کالری محدود رژیم غذایی استفاده می شود.
بروموکریپتین برای لاغری
- اکثر داروهای شرکتی با عوارضی همراه هستند و دارو بروموکریپتین نیز از این قاعده بیرون نیست یکی از عوارض دارو بروموکریپتین کم اشتهایی و بی اشتهایی می باشد که طبیعتا این امر در دراز مدت موجب لاغری فرد می شود. البته بهتر است در این باره با پزشک مشورت شود.
قرص بروموکریپتین برای مردان
- دارو بروموکریپتین برای ایجاد تعادل در میزان ترشح هورمون پرولاکتین، در بدن مردان مورد استفاده قرار می گیرد.
قرص بروموکریپتین واژینال
- قرص بروموکریپتین برای درمان ناباروری در مردان و زنانی که ساخت پرولاکتین در بدن آن ها بیش از حد بوده استفاده می شود.
- روموکریپتین به شکل قرص های خوراکی یا واژینال تجویز می شود.
نکاتی که در ارتباط با مصرف این دارو باید بدانید
- مصرف دارو همراه با غذا می تواند برای کاهش عوارض آن کمک کننده باشد.
- بیمارانی که از این دارو از طریق واژینال استفاده کرده اند، اغلب عوارض جانبی کمتری را گزارش نموده اند.
- تجویز بروموکریپتین در کودکان و افراد زیر ۱۵ سال ثبت نشده است.
- مصرف این دارو در دوران بارداری و شیردهی ممنوع است.
- دوز مصرفی در ابتدا کم و به تدریج افزایش می یابد.
- بروموکریپتین ممکن است باعث افت فشار خون و به ندرت افزایش فشار خون شود بنابراین برای بیمارانی که وضعیت قلبی-عروقی پایدار ندارند بهتر است تجویز نشود.
- طی درمان با بروموکریپتین به جای قرص های خوراکی ضد بارداری یا قرص های کاشتنی زیرپوستی از روش های دیگر برای پیشگیری از بارداری استفاده نمایید.
- مصرف بروموکریپتین باعث سرگیجه و خواب آلودگی می شود، بنابراین تا مشخص شدن تاثیر دارو از انجام فعالیت هایی که نیاز به هوشیاری دارند، بپرهیزید.
میزان، تاثیرات و مکانیزم اثر قرص لایریکا
