این گیاه قابلیت انعطاف داشته و رنگ ساقه آن تقریبا کرم مایل به قرمز است. این گیاه به صورت انگل بر روی گیاهان به سر می برد و بر آن ها میپیچد و انواع مختلفی دارد که بعضی دارای گل های سفید و بعضی زرد و بعضی دارای گل قرمز هستند.
این گیاه در بسیاری از نقاط روی زمین موجود است و در دامنه کوه ها تا ارتفاع دو هزار متری نیز مشاهده می شود. اطباء قدیم از این گیاه برای معالجه مرض اسکوربوت استفاده می کردند. دانه آن از دانه خردل ریزتر و قرمز مایل به زرد است. طعم این گیاه تلخ و تند است.
طبیعت این گیاه گرم و خشک است. از این گیاه به عنوان مسهل در بیماری هایی مانند لقوه و خواب رفتن اعضاء بدن و درد های مفصلی استفاده می شود. برای معالجه سردرد های مزمن سودادی مزاج که همراه با ناراحتی های فکر است، روزی دو مثقال از پودر خشک شده این گیاه را در یک لیوان شیر بخیسانند و با هفتاد و پنج گرم سکنجبین بخورند و مدت هفت روز این عمل را انجام دهند.
مشخصات گیاهشناسی آفتیمون
نام علمی آن Cuscuta و از تیره پیچک ها (Cuscuta epithymum) است. گیاه افتیمون معمولا با گیاه کشوث اشتباه گرفته می شود. گیاهی که معمولا در عطاری ها به نام افتیمون به فروش می رسد، چیزی غیر از گیاه کشوت نیست که البته به علت شباهت ظاهری آن با افتیمون اشتبا ها با نام افتیمون عرضه می شود. این دو گیاه از نظر خواص و عملکرد کاملا متفاوت از یکدیگر هستند.
افتیمون گیاه علفی یکساله و پیچنده است که به حالت انگلی بر روی عده ای از گیاهان علفی به سر می برد. شاخ و برگ آن مانند ریسمان باریک و از خانواده سس ها (انگل) است. معمولا به دور هر گیاهی می پیچد. مایل به زرد، ساقه های آن ظریف، باریک، قابل انعطاف، صاف و منشعب است. برگ های آن بسیار ریز است. گل های آن ریز مایل به زرد و صورتی دیده می شود.
گل های آن ریز و مایل به زرد و صورتی دیده می شود. گل های آن مرکب از قطعات پنج تایی و مجتمع و به وضع فشرده یا ظاهر کروی، در طول ساقه و در کنار فلس ها است. اواخر بهار تا پاییز زمان گل دادن افتیمون و طبیعت آن گرم و خشک است.
رنگ ساقه این گیاه تقریبا کرمی مایل به زرد و قرمز است. برگ های آن بسیار ریز و دارای گل های مایل به زرد و صورتی هستند. افتیمون در بسیاری از نقاط جهان موجود است و در دامنه کوه ها تا ارتفاع ۲۰۰۰ متری نیز مشاهده می شود.
در ایران در اطراف تهران، کرج، دامنه های البرز، اصفهان، فارس، جزیره هرمز و قشم دیده می شود. همه بخش های گیاه استفاده دارویی داشته و خواص دارویی آن بسته به گیاه میزبان متفاوت خواهد بود.
نام های دیگر این گیاه: آفتیمون – افینیمون – اکاس بیل – ترشک – شکوفا – دواءالجنون – حماض اللارنب – سس (سرده)
طبع افتیمون نسبتا گرم و خشک است.
خواص افتیمون در طب سنتی
گیاه افتیمون در طب سنتی کاربردهای بسیاری دارد و به عنوان یک ضد سودای بسیار قوی از آن استفاده می شود و در قدیم آن را داروی جنون می نامیدند. علاوه بر این گیاه افتیمون به دلیل طبیعت گرم و خشکی که دارد، بلغم را نیز از بدن می زداید. برای آشنایی با سایر خواص افتیمون و طریقه مصرف آن با ساعد نیوز همراه شوید.
- از جمله خواص افتیمون آن است که مسهل سودا و بلغم است.
- برای بیماری های عصبی، جنون، مالیخولیا، سردرد، کابوس مفید می باشد.
- دردهای مفاصل و لقوه و سرطان را درمان می کند.
- برای رفع سردردهای سوداوی ۵ گرم از این گیاه را در۲۰۰ سی سی شیر جوشیده شده خیسانده صاف نموده با کمی سکنجبین مخلوط نموده میل شود.
- از دیگر خواص افتیمون آن است که تصفیه کننده خون است. تقویت کننده کبد است.
- برای کسانی که انزال زودرس دارند مفید می باشد.
- برای درمان هراس، مالیخولیا و تشنج عصبی ۸ گرم افتیمون با ۶۰ گرم سکنجبین و یک لیوان شیر میل شود.
- مبتلایان به لرزش عصبی به خاطر مصرف مشروبات الکلی روزی سه گرم در ۲۰۰ سی سی آب دم کرده به مدت ۴۰ روز میل کنند به جای قند از مویز استفاده شود.
- خواص افتیمون برای رفع سردرد نیز بسیار زیاد است. بنابراین افتیمون را جوشانده در بینی بچکانید و کمی میل شود.
- برای رفع رطوبت های حبس شده در معده افتیمون، آریغون، آمله مقشر از هر کدام ۱۰ گرم، نبات ۲۰ گرم سائیده هر صبح ناشتا یک قاشق مرباخوری میل شود.
- شربت افتیمون برای امراض سودا نافع است،
- دم کرده افتیمون تحلیل برنده ورمها، لطیف کننده، بازکننده انسداد و مفرح قلب ، جهت بیماریهای مغز و اعصاب مانند سردرد، تشنج، افسردگی، کاووس و وسواس و بیماریهای مفاصل مفید است.
- به تنهایی مسهل بلغم و سودا و با بنفشه مسهل صفرا می باشد.
- درمان سردردهای مزمن ناشی از سوداوی و فکری
- گیاه افتیمون مسهل سودا و بلغم است. از این رو افراد سوداوی بهتر است از این گیاه استفاده کنند تا طبع خود را تعادل بخشند.
- افتیمون، محلل، ملطف، مفتح سدد، مسهل سودا، مسهل بلغم، مسهل صفرا، منضج اورام، مسکن درد، مفرح قلب، مخرج کرم معده، مصفی خون، مقوی کبد و مقوی معده است؛ ولی بقیه خواص آن به گیاهی بستگی دارد که دور آن می پیچد. افعال و خواص تخم افتیمون، مانند گیاه آن است، ولی قوی تر.
- افتیمون برای افراد کهنسال، سردمزاجان و سوداوی مزاجان مفید است و بیماری های مغز و اعصاب، سردرد، صرع، تشنج امتلایی، مالیخولیا، مانیا، جنون، افسردگی، کابوس، وسواس سوداوی، فلج، خدر، استرخاء، لقوه، سرطان، درد مفاصل، بیماری های سوداوی، بیماری های پوستی، جوش و لک پوست، نفخ معده و ورم طحال را بهبود می بخشد. افتیمون پیچیده به دور آویشن، به درمان سرطان بسیار کمک می کند.
- اشتهاآور، ملین و ضداسکوربوت، صفرابر و بادشکن است و در استعمال خارج اثر التیام دهنده دارد.
- از این گیاه با توجه به صفات درمانی که دارد برای رفع یبوست های ناشی از ضعف عمل دستگاه هضم و یا کمی ترشح صفرا، همچنین دفع گازهای روده استفاده بعمل می آید. در استعمال خارج، محلول های آن که به صورت دم کردن اعضای گیاه در آب به دست می آید. برای شستشوی زخم و جراحات به کار می رود.
- اشتهاآور، ملین و ضداسکوربوت، صفرابر و بادشکن است و در استعمال خارج اثر التیام دهنده دارد.
- از این گیاه با توجه به صفات درمانی که دارد برای رفع یبوست های ناشی از ضعف عمل دستگاه هضم و یا کمی ترشح صفرا، همچنین دفع گازهای روده استفاده بعمل می آید. در استعمال خارج، محلول های آن که به صورت دم کردن اعضای گیاه در آب به دست می آید. برای شستشوی زخم و جراحات به کار می رود.
- نوشیدن جوشانده افتیمون، قاتل دیدان و مخرج کرم معده و روده است. خوردن افتیمون با اسطوخودوس، صرع سوداوی، صرع بلغمی، فلج، لقوه، تشنج امتلایی و خدر را برطرف می کند. خوردن چهار درهم افتیمون کوبیده شده با کمی عسل و اندکی نمک، مسهل قوی سودا و بلغم است. خوردن شش درهم افتیمون با ماءالجین، مالیخولیا و سردرد سداوی مشارکتی با قلب را بهبود می بخشد. خوردن شش درهم افتیمون با شش درهم افسنتین برای درما نمالیخولیا مقید است. چنانچه افتیمون کوبیده شده را با مویز منقی به صورت یکنواخت مخلوط کنید و از آن ها حب بسازید، قورت دادن پنج تا ده درهم آن به درمان مالیخولیای مراقی کمک می کندقی کردن فضولات سوداوی با خوردن افتیمون، کمی شحم حنظل و کمی سقمونیا، برای مالیخولیای سوداوی بسیار مفید است؛ به شرطی که پیش از آن، فضولات را نضج داده و بیمار را فصد کرده باشید. اگر افتیمون را کمی در آب حرارت دهید تا چند جوش بخورد، سپس از حرارت دور کنید و پس از افزودن مقداری گلقند، همه را بمالید تا عصاره اش وارد آب شود، نوشیدن آب صاف کرده آن، اخلاط فاسد سوداوی سر را تنقیه و کابوس ناشی از بخارهای سوداوی معده را برطرف می کند. چنانچه هفت درهم افتیمون کوبیده شده را با هفت درهم سکنجبین ساده به صورت یکنواخت مخلوط کنید، خوردن آن مسهل بسیار قوی سودا و منقی طحال است و مداومت به مصرف آن یک مرتبه در هر هفته، به درمان مالیخولیای طحالی، مانیا، جنون و همه بیماری های سوداوی سرد کمک می کند.
- اگر شش درهم افتیمون را با ده درهم مویز منقی مخلوط کنید و در آب بریزید و مدتی کم حرارت دهید تا چند جوش بخورد، نوشیدن آب صاف کرده آن به همراه دمنوش بنفشه و با درنجبویه یا گل گاو زبان،
- مخرج کرم معده و روده است و وسواس سوداوی را بهبود می بخشد.
- چنانچه شش درهم افتیمون را در مقداری شیر تازه دوشیده شده گوسفند بخیسانید، نوشیدن آن به درمان سردرد سوداوی کمک می کند؛ به شرط آن که پیش از آن، فضولات سوداوی را نضج داده باشید.
- اگر ده درهم افتیمون را در نیم وطل شیر تازه دوشیده شده بخیسانید، روزانه نوشیدن آن با پانزده مثقال سکنجبین به مدت یک هفته، برای بهبود سردرد سوداوی، مالیخولیا، تشنج امتلایی، توحش و خفقان مجرب است. خوردن هشت درهم افتیمون با شیر تازه دوشیده شده و شکر، مالیخولیا، مانیا، جنون، کابوس و بیشتر بیماری های سوداوی را برطرف می کند.
شیوه استفاده از گیاه افتیمون
- ۱۴ گرم گیاه را سائیده سپس با کمی عسل و نمک مخلوط کرده میل شود.
- ۳۰ گرم افتیمون در ۲۰۰ سی سی آب کمی جوشانده سپس صاف نموده با عسل مخلوط کرده هر صبح ۲ قاشق میل کنید
- از آنجاییکه بسیار لطیف و ضعیف هست جوشاندن و کوبیدن آن سبب از بین رفتن خاصیت آن می شود. هنگام مصرف نباید آنرا نرم کوبید و یا زیاد جوشاند بلکه باید با شعله غیر مستقیم و خیلی آهسته و طولانی مدت دم بکنید.
-
یک مثقال از جوشانده گیاه افتیمون برای برای گوارش و رفع سردی معده مفید است. اما بهتر است این جوشانده را با نبات نوش جان کنید.
-
گیاه افتیمون مدر و قاعده آور است و در درمان لقوه، درد مفاصل و خواب رفتن اعضای بدن بسیار مفید است. گاهی بر اثر تفکر زیاد دچار سردرد می شوید، این گیاه داروی مناسبی برای این نوع سردرد است.
-
کافی است روزانه مقدار بسیار کم از این گیاه (دو مثقال) را در یک لیوان شیر خیسانده و سپس با ۷۵ گرم سکنجبین مخلوط کنید و طی ۷ روز میل کنید اینگونه سردرد ها درمان می شوند.
نکته:
نکته ی بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد آن است که افتیمون را نباید زیاد بجوشانید؛ چرا که زیاد جوشاندن از خواص دارویی آن کم می کند. به همین دلیل کافی است این گیاه را به حالت دم کرده مورد استفاده قرار دهید که مواد دارویی وارد آب شوند.
موارد منع مصرف گیاه افتیمون
اگرچه گیاه افتیمون با خواص خود سر و صدای زیادی در طب سنتی به راه انداخته است، اما استفاده از این گیاه ممکن است در شرایطی به جاب مفید بودن مضر نیز باشد. بنابراین به موارد منع مصرف در خصوص این گیاه توجه داشته باشید:
- مصرف مداوم از گیاه افتیمون سبب افسردگی می شود.
- اسفاده از گیاه افتیمون مصرف در بارداری و شیردهی ممنوع است. اطفال نیز نباید از آن استفاده کنند. چنانچه نیاز به استفاده از آن را مبرم دیدید، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.
- کودکان زیر 5سال نباید به هیچ عنوان از آن استفاده نمایند
- افراد گرم مزاج نباید استفاده کنند و درصورت مصرف حتما از کتیرا ، بنفشه، زعفران و صمغ عربی میتوانند استفاده نمایند.
فواید و مضرات گیاه افتیمون
