میزان شیوع شکاف کام و لب
براساس آمار مرکز کنترل بیماری ها و پیشگیری (CDC) هر ساله حدود ۲۶۵۰ نوزاد با شکاف کام و حدود ۴۴۴۰ نوزاد با شکاف لب با یا بدون شکاف کام در آمریکا متولد می شوند.این آمار نشان دهنده میزان اهمیت توجه درمانگران به شکاف کام و لب می باشد.احتمال وجود شکاف لب با یا بدون شکاف کام در پسرها بیشتر است. همچنین شکاف کام بدون شکاف لب هم در دختران شایع تر است.
علایم شکاف کام و لب
اکثر انواع شکاف کام و لب در بدو تولد تشخیص داده می شود. حتی گاهی در آزمایشات قبل از تولد، مانند سونوگرافی های سه بعدی و پیشرفته نیز شکاف کام و لب قابل تشخیص است. شکاف کام و لب معمولا به شکل های زیر دیده می شود:
- شکاف در ناحیه لب و ناحیه کام، که در هر دو سمت صورت مشاهده می گردد.
- شکافی که به صورت یک سوراخ کوچک در لب مشاهده می شود.
- شکافی که از لب به سمت لثه ها و کام می رود تا بینی گسترش می یابد.
- شکاف در ناحیه کام که تظاهراتی در صورت ندارد.
نوعی شکاف نیز وجود دارد که به شکاف زیر موکوزی یا تحت موکوزی معروف است. شکافی در زیر کام وجود دارد که توسط لایه ای پوشانده شده است. این نوع شکاف معمولا در بدو تولد قابل تشخیص نیست و توسط علایمی که بعدا در روند رشد ظاهر می گردد، تشخیص داده می شود.
علایم شکاف زیر موکوزی عبارت است از:
- مشکلات غذا خوردن
- مشکلاتی در بلع و خروج غذا و آب از بینی
- صدای تودماغی
- عفونت گوش مزمن
همچنین معمولا در شکاف کام زیر موکوزی، زبان کوچک دو شاخه است.
عوارض و مشکلات افراد مبتلا به لب شکری
عوارض لب شکری با توجه به میزان شکاف لب یا سقف دهان، متفاوت است. در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
1. تنفس دشوار
به دلیل مشکلات در لب و دهان مشکلات تنفسی در این کودکان شایع است. وجود حفره و شکاف در بینی تنفس را برای این کودکان سخت و گاهی غیر ممکن می کند.
2. تغذیه
اگر نوزادان علاوه بر لب شکری به شکاف کام دهان نیز مبتلا باشند ممکن است در غذا خوردن با مشکل رو به رو شوند. برای تغذیه نوزاد لب شکری دستگاه های ویژه ای برای تغذیه به نوزادان در دسترس است.
3. عفونت گوش میانی و کاهش شنوایی
ناهنجاری فک و کام شانس عفونت گوش را افزایش می دهد و به کاهش شنوایی در کودک منجر می شود.
4. مشکلات دندانی
اگر شکاف، لثه و دندان ها را نیز در بر بگیرد بر رشد نامناسب دندان ها و فک تاثیر می گذارد.
5. گفتار
برای این که کودک بتواند به درستی صحبت کند، رشد و تکامل طبیعی لب و سقف دهان ضروری است. پس اختلالات گفتاری در این کودکان قابل پیش بینی است.
رفع کومدون های سیاه پوستی
6. مشکلات روحی – روانی
کاهش اعتماد به نفس در کودکان مبتلا به عارضه لب شکری به دلیل نقص در ظاهر و مشکلات کلامی ایجاد می شود. درمان کودک باید هر چه سریع تر صورت بگیرد. با درمان به موقع می توان از تمام این عوارض، پیشگیری کرد. توصیه می کنیم در این زمینه مقاله اعتماد به نفس را مطالعه کنید.
درمان لب شکری
درمان در کودکان دارای شکاف کام و لب (لب شکری) تا حد زیادی بستگی به شدت شکاف، سن کودک، وجود یا عدم وجود سندروم های ژنتیکی همراه و نقایص زمان تولد دارد.جراحی اولیه لب، حدود در ۲-۳ ماهگی صورت می گیرد. جراحی اولیه کام نیز در حدود ۹ ماهگی انجام می شود. اما زمان دقیق جراحی تحت تاثیر وزن کودک و روند رشد او و بیماری های همراه دیگر مانند بیماری های قلب بنا به نظر جراح، تغییر می کند.بسیاری از کودکان با افزایش سن، نیاز به جراحی های بیشتر دارند. عمل های جراحی باعث ترمیم جای شکاف در صورت کودک می گردد و باعث بهبود روند تنفس، شنوایی و رشد گفتار و زبان می شود.
کودکانی که با شکاف کام و لب متولد می شوند، به خدمات درمانی دیگری مانند خدمات ترمیم دندان ها و گفتاردرمانی نیاز خواهند داشت. توجه داشته باشید که فقط جراحی برای بهبود وضعیت گفتار کافی نیست! جلسات گفتاردرمانی برای این کودکان ضروری است.برخی از عمل های جراحی تا زمانی که کودک به سن بزرگسالی نرسد، قابل انجام نیستند. زیرا این عمل های جراحی نیازمند تکمیل ساختار صورت و فک هستند.
در درمان کودکان دارای شکاف کام و لب، افرادی با تخصص های مختلف نقش دارند. جراح پلاستیک ابتدا تشخیص می دهد که چه زمانی برای جراحی مناسب است و آن را انجام می دهد. متخصص گوش و حلق و بینی و شنوایی شناس، مشکلات شنوایی ناشی از شکاف کام را بررسی می کنند. دندانپزشک و متخصص ارتودنسی به مسایل دندانی کودک رسیدگی می کنند. گفتاردرمانگر، وظیفه ارزیابی و درمان مشکلات تغذیه ای و رشد گفتار و زبان را بر عهده دارند. مددکار اجتماعی، از خانواده های این کودکان حمایت می کند. حضور روانشناس هم در روند درمان الزامی است تا از مشکلات روحی و روانی خانواده ها و کودکان جلوگیری کند. همچنین خانواده ها با مراجعه به متخصص ژنتیک، می توانند درباره احتمال داشتن فرزند دیگر با همین مشکل، مشاوره بگیرند.
عوامل مستعد کننده بروز کام و لب شکاف دار
عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و شانس از علل ایجاد شکاف کام و لب هستند.
• سن بالای پدر و مادر: در مادران بالای ۳۵ سال احتمال بروز شکاف کام و لب بیشتر است
• ازدواج فامیلی والدین
• داروهای مصرفی توسط مادر
• تولد در خانواده های پر جمعیت
• جنس نوزاد: ابتلا به شکافهای دهانی در جنس مذکر بیش ازجنس مونث می باشد.
• وزن نوزاد هنگام تولد: وزن نوزاد کمتر از ۲۵۰۰ گرم از دیگر عوامل مستعد کننده بروز شکاف کام و لب است.
• سابقه بیماری های زمینه ای در مادر: دیابت حاملگی، تشنج، اختلالات تیروئیدی بیماریهای کلیوی، قلبی و فشار خون حاملگی
در خانه برای کمک به کودک مبتلا به لب شکری چه می توان کرد؟
با بزرگتر شدن نوزاد شما، باید مراقب موارد خاصی مانند مشکلات گفتاری و یا رشد دندان های کودکتان باشید. همچنین اگر کودکتان نسبت به مشکلی که دارد احساس نگرانی و یا ناراحتی می کند، از او حمایت کنید و به او در کسب اعتماد به نفس بیشتر کمک کنید.در مواردی که کودک شما به شکاف کام مبتلا است، ممکن است مراقبت از کودکتان نیاز به صبر و صرف زمان بیشتری داشته باشد.
