باسیتراسین (Bacitracin) یک آنتی بیوتیک پلی پپتید حلقوی است که در مقابل گروه خاصی از باکتری های گرم مثبت اثربخشی دارد. باسیتراسین به صورت خوراکی در درمان کولیت سودوممبران و به صورت عضلانی در درمان انواع خاصی از عفونت پنومونی کودکان و در فرم موضعی جهت پیشگیری و درمان عفونت های پوستی استفاده می شود.
کارکرد باسیتراسین
اسیتراسین مخلوطی از پپتیدهای حلقوی است که به عنوان یک داروی ضد باکتری به صورت پماد موضعی مورد مصرف قرار می گیرد. این دارو نخستین بار در سال ۱۹۴۳ و از باکتری باسیلوس سوبتیلیس استخراج شد. به دلیل عوارض کلیوی بالای این دارو، فقط به صورت موضعی تجویز می شود. پماد موضعی این دارو اغلب به صورت ترکیب با پلی میکسین یا نئومایسین و با دوز ۵۰۰ واحد در گرم تولید می شود.
این پپتیدها با تداخل در دیواره سلول و سنتز پپتیدوگلیکان، کارکرد باکتری های گرم مثبت را مختل می کنند. آنتی بیوتیک هایی مانند باسیتراسین به عنوان محرک های پوستی عمل می کنند و ممکن است در زخم های استریل در غیر این صورت باعث کند شدن روند ترمیم شوند
منع مصرف باسیتراسین
- پیش از مصرف دارو، در صورت حساسیت به آن و نئومایسین یا هر نوع حساسیت دیگری، پزشک خود یا پزشک داروخانه را در جریان قرار دهید. این محصول ممکن است دارای اجزای غیر فعالی باشد که موجب واکنش های آلرژیک و یا مشکلات دیگر شود. برای کسب اطلاعات بیشتر با پزشک داروخانه صحبت کنید.
- همچنین قبل از مصرف این دارو، پزشک یا پزشک داروخانه را از سوابق پزشکی خود مطلع سازید.
- تمام داروهای مصرفی خود را (از جمله داروهای با نسخه، بی نسخه و محصولات گیاهی) پیش از جراحی به پزشک و یا دندان پزشک خود اطلاع دهید.
- در دوران بارداری، این دارو باید فقط در مواردی که به وضوح مورد نیاز است استفاده شود. در مورد خطرات و فواید دارو در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
- هنوز مشخص نیست که آیا این دارو از طریق شیر به نوزاد منتقل می شود یا خیر، به همین دلیل حتماً قبل از شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات دارویی باسیتراسین
- تداخل های دارویی می تواند نحوه ی عملکرد دارو را تغییر داده و خطر بروز عوارض جانبی جدی را افزایش دهد. این یادداشت تمامی تداخلات دارویی باسیتراسین را پوشش نمی دهد بنابراین بهتر است نام تمام داروهایی که مصرف می کنید (از جمله داروهای با نسخه و بی نسخه و محصولات گیاهی) را با پزشک خود و پزشک داروخانه در میان بگذارید و بدون تایید پزشک، مصرف هیچ دارویی را شروع یا تمام نکنید، همچنین به هیچ وجه میزان دارو را تغییر ندهید.
- لیستی از تمام داروهایی که استفاده می کنید را تهیه کنید و لیست را با پزشک و داروساز خود نشان دهید تا خطر ابتلا به مشکلات جدی دارویی را کاهش دهد.
هشدارها در مورد باسیتراسین
- از تجویز داخل وریدی باسیتراسین خودداری شود.
- مصرف عضلانی باسیتراسین با احتمال بالای ایجاد سمیت کلیوی همراه است که به دلیل نفروز توبولی و گلومرولی اتفاق می افتد و شدت آن وابسته به دوز تجویزی و مدت زمان مصرف دارو می باشد. بنابراین در اختلال یا نارسایی کلیوی تزریق این دارو باید با احتیاط فراوان و تنها در موارد ضروری صورت گیرد.
- ادرار بیماران دریافت کننده باسیتراسین تزریقی قبل از شروع درمان و طی آن, باید کاملا تحت پایش میکروسکوپی باشد و ضمن مصرف مایعات کافی, pH آن حدود 6 نگهداشته شود (با مصرف سدیم بی کربنات یا سایر ترکیبات قلیایی) تا تحریک و آسیب کلیه به حداقل برسد.
- در صورت کاهش برون ده ادراری علی رغم مصرف مایعات کافی و نیز در صورت بروز آزتومی طی درمان, حتما دارو قطع شود.
- از مصرف سایر داروهای نفروتوکسبک خصوصا کانامایسین, نئومایسین, پلی میکسین بی, کلستین و استرپتومایسین با این باسیتراسین خودداری شود.
- واکنش های حساسیتی: راش و واکنش های آنافیلاکسی ممکن است روی دهد هرچند در مصرف موضعی احتمال آن پایین است.
- در صورت وجود خارش, سوزش, التهاب و سایر علائم حساسیتی دارو قطع شده و با پزشک مشورت شود.
- در مواردی که حساسیت به نئومایسین وجود دارد احتمال حساسیت به باسیتراسین نیز هست بنابراین برای اطمینان از عدم حساسیت, از پچ های تستی دارو (غلظت 1 درصد باسیتراسین در وازلین) استفاده شود.
- در مصرف باسیتراسین ممکن است عفونت به ارگانیسم های مقاوم به آن، مانند کاندیدا ایجاد شود. در صورت ایجاد این مشکلات, درمان لازم انجام شود.
- هنگام مصرف موضعی, در صورت وجود شدت بالای عفونت ممکن است نیاز به داروی آنتی بیوتیک سیستمیک باشد.
- کورتیکواستروئیدهایی که به صورت ترکیبی در فراورده های آنتی بیوتیک وجود دارد ممکن است علائم بالینی عفونت های باکتریال, قارچی یا ویروسی را مخفی کند یا علائم حساسیت را بپوشاند بنابراین باید منافع مصرف دارو در مقابل مضرات آن سنجیده شود.
میزان و نحوه مصرف داروی باسیتراسین
