گیاه پنجه شیطان (Devil’s claw) با نام علمی Harpagophytum یک داروی گیاهی با خواص سلامت و تسکین دهنده برخی بیماری ها است. نام این گیاه بواسطه ظاهر قلاب دار آن است. نام گیاهشناسی ذکر شده نیز در زبان یونانی به معنی گیاه قلاب است. پنجه شیطان گیاهی از خانواده کنجد است که در جنوب آفریقا رشد می کند. مردم برای قرن ها از محصولات گیاهی حاوی پنجه شیطان برای درمان دردهای عضلانی، آرتریت و انواع بیماری های مختلف پوستی استفاده می کردند. داروی گیاهی پنجه شیطان دارای چندین ترکیب فعال است که اغلب در ریشه آن وجود داشته و از آنها به عنوان مکمل گیاهی استفاده می شود. پنجه شیطان به طور خاص حاوی گلیکوزیدهای ایریدوئیدی بوده که ترکیبی با اثرات ضد التهابی است.
دوز مناسب ریشه پنجه شیطان به عوامل مختلفی از جمله سن، وضعیت سلامتی و دلیل استفاده بستگی دارد.
به طور کلی، 500-1000 میلی گرم ریشه پنجه شیطان را می توان سه بار در روز مصرف کرد.
تحقیقات ثابت کرده است که ریشه های این گیاه دارای اثر ضد التهابی بوده که مربوط به گلیکوزیدهای ایریدوئیدی آن است. همچنین مشخص شده است که این ترکیب از سنتز لوکوترین ها جلوگیری می کند. در تحقیق دیگری ثابت شده است که این گیاه به میزان 960 میلی گرم عصاره حاوی 30 میلی گرم هارپاگوزید جدا شده از گیاه سبب بهبود بیماران با التهاب مفاصل زانو و ران می شود. ماده اصلی این گیاه با اثرات درمانی مربوط به ترکیب هارپاگوساید است. تحقیقات ثابت کرده است که اثر ضد التهاب این گیاه از طریق مهار ساخت عامل نکروز تومور آلفا ناشی از لیپو پلی ساکارید به وسیله مونوسیت ها است. همچنین ثابت شده است که عصاره این گیاه تولید میلوپراکسیداز از نوتروفیل های تحریک شده را کاهش می دهد و مسیر التهابی پروستاگلاندین E2 را از طریق مهار فعالیت سیکلواکسیژناز 2 مسدود می کند. بنابراین ترکیب هارپاگوساید با مهار متابولیسم اسید آراشیدونیک اثر ضد التهاب خود را اعمال می کند.در پژوهش های مختلف اثرات ضد آرتروزی این گیاه به اثبات رسیده است و مشخص شده که مصرف این گیاه باعث کاهش کمر درد می شود.
ریشه این گیاه حاوی گلیکوزیدهای ایریدوئیدی از جمله هارپاگوزید است.
همچنین حاوی فلاونوئیدها از جمله کامفرول، آپی ژنین، تری ترپن ها، فیتواسترول ها، اسیدهای فنولیک و قندها است.
مصرف گیاه پنجه شیطان در موارد التهاب معده، زخم معده و زخم دوازده به دلیل ترکیبات تلخ ایریدوئیدی مانند هارپاگوزید (Harpagosid) و پروکومبید (Procumbid) که محرک ترشح اسید معده هستند منع مصرف دارد. همچنین این گیاه به دلیل اثرات صفرازایی در افراد با سنگ صفرا منع مصرف دارد. استفاده از این گیاه در دوران حاملگی و شیردهی باید با احتیاط مصرف شود.
